سقوط یک امپراتوری! پارما

هفته نامه چلچراغ - سهیل اسماعیل‌پور گنجی: سقوط بهت‌آور غول فوتبال ایتالیا، تلخ‌ترین و زجرآورترین خبر ممکن برای نسل من بود. کابوس ترسناکی که خواب شیرین پسران زرد و آبی‌پوش استادیوم انیو تاردینی را برهم زد. باشگاهی که در تاریخ ۲۷ ژوییه ۱۹۱۳ تاسیس شده بود و بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد، هم‌اکنون در سری C فوتبال باشگاهی ایتالیا بازی می‌کند.

پس از ورشکستگی شرکت لبنیاتی پارمالات در سال ۲۰۰۳، که بخش عمده‌ای از سهام این باشگاه متعلق به آن بود، تیم فوتبال پارما نیز به گرفتاری‌های مالی‌ای دچار شد که درنهایت در پایان فصل ۲۰۱۵-۲۰۱۴ با فرار مدیران سابق و دستگیری متخلفان و کوهی از بدهی، اتفاقی تلخ که هیچ‌گاه از تاریخ فوتبال پاک نخواهد شد، رخداد، و نه‌تنها ایتالیا، بلکه فوتبال را در بهت و حیرت فرو بُرد. اندک بقایای به‌جامانده از امپراتوری زرد و آبی‌های پارما، شگفتی‌سازان دهه ۹۰ فوتبال ایتالیا، به‌طور کامل فرو ریخت.

افسانه هفت خواهر!

دهه ۹۰ و اوایل قرن جدید، چند ضلعی قدرت در سری A، ایتالیا را به قدرت اول فوتبال در دنیا مبدل ساخته بود. تیم‌های میلان، یوونتوس، اینتر، پارما، لاتزیو، رم، فیورنتینا. ستارگانی که در سرزمین فلورانس، با ساق‌هایشان جادو می‌کردند. انبوهی از فوق ستارگان مستطیل سبز، نگاه‌ها را به سرزمین عاشقانه‌های ونیزی، ایتالیا، دوخته بود.

طی سال‌های 1992 تا 2002 پارما موفق به فتح هشت عنوان قهرمانی در رقابت‌های مختلف شد که از این حیث آن‌ها یازدهمین تیم موفق فوتبال ایتالیا به‌شمار می‌آیند. هم‌چنین پس از قدرت‌های فوتبال ایتالیا، تیم‌های میلان، اینتر و یوونتوس، تیم پارما چهارمین تیم موفق در رقابت‌های اروپایی به‌شمار می‌آیند.

• سه قهرمانی جام حذفی ایتالیا در فصل‌های (۹۲/۱۹۹۱) - (۹۹/۱۹۹۸) - (۰۲/۲۰۰۱)
• یک قهرمانی در سوپر جام ایتالیا در فصل ۱۹۹۹
• یک نایب قهرمانی در سری A ایتالیا در فصل ۹۷/۱۹۹۶

افتخارات اروپایی

• دو قهرمانی در جام یوفا در فصل‌های (۹۵/۱۹۹۴) - (۹۹/۱۹۹۸)
• یک قهرمانی جام در جام اروپا در فصل ۹۳/۱۹۹۲
• یک قهرمانی سوپر جام اروپا در فصل ۱۹۹۳

برگی از تاریخ

تاریخ ۱۲ می‌ سال ۱۹۹۹ استادیوم لوژینکی مسکو، کشور روسیه، فینال جام یوفا، بین دو تیم پارما و مارسی به قضاوت هاوج دالاس اسکاتلندی، برگ جدیدی از فوتبال ورق خورد. پارما با هدایت آلبرتو مالسانی با ترکیب: جیان لوییجی بوفون، لیلیان تورام، روبرتو سنسینی به‌عنوان کاپیتان، فابیو کاناوارو، دینو باجو، آلن بوغوسیان، خوان سباستین ورون، هرنان کرسپو، انریکو چیه زا، فائوستینو آسپریلا، دیه گو فوسر، پائولو وانولی، آبل بالبو، گام بر مستطیل سبز نهاد. فینالی مهیج که با نتیجه سه بر صفر به سود کروچیاتی به پایان رسید. جامی که برازنده آن‌ها بود. این دومین قهرمانی آن‌ها در جام یوفا بود.

با نگاهی به این اسامی و مرور اتفاقات رخ‌داده طی این سال‌ها، مغزمان درد می‌گیرد که چه به روز «جیالو بلو» زرد و آبی‌ها آمد. فوق ستارگانی که در آسمان پارما، پرفروغ بودند، بازیکنانی مانند: آریل اورتگا، هریستو استویچکو، جیان فرانکو زولا، توماس برولین، فیلیپو اینزاگی، ماریو استانیچ، فرناندو کوتو، سرجیو کونسیسائو، پائولو سوسا…

هنوز به‌خاطر داریم، دیدار دراماتیک از سری رقابت‌های جام در جام اروپا که دیگر وجود خارجی ندارد و تنها خاطراتش بر جا مانده. دیدار رفت با نتیجه سه بر صفر به سود تیم هالمشتاد سوئد پایان یافت، اما بازگشت رویایی زرد و آبی‌ها در دیدار برگشت یکی از به‌یادماندنی‌ترین رقابت‌های فوتبال تاریخ آن رقابت‌ها خلق شد. با گل زودهنگام فیلیپو اینزاگی در دقیقه دو و پس از آن با گل‌زنی‌های دینو باجو، هریستو استویچکو و آنتونیو بناریوو، تیم پارما با نتیجه چهار بر صفر بر حریف غلبه کرد و راهی مرحله بعد رقابت‌ها شد.

کابوس تلخی که به واقعیت تبدیل شد

روزهایی که باشگاه در تدارک برپایی جشن یکصد سالگی تاسیس خود بود، هیچ‌کس به روزهای پیش رو امیدوار نبود. تیم آن روز‌ها با وجود مشکلات مالی رکورد خوب 17 بازی بدون شکست با هدایت روبرتو دونادونی را از خود بر جای گذاشت و به مقام ششم لیگ دست یافت. این جزو تلخ‌ترین موفقیت‌های فوتبال سری A قلمداد می‌شود. زیرا پارما با وجود صعود به لیگ اروپا، به دلیل تخلف مالیاتی، از سوی فدراسیون فوتبال ایتالیا اجازه حضور در این رقابت‌ها را پیدا نکرد. طبق اعلام مسئولان فدراسیون، مدیران باشگاه، چیزی در حدود 300 هزار دلار در پرداخت مالیات کسری داشته‌اند. این شروع ماجرایی غمگین بود.

توماسو گیراردی، مالک جوان باشگاه که به‌خاطر شش سال حضور در رأس باشگاه و موفقیت‌های کسب‌شده در میان هواداران به محبوبیت نیز دست پیدا کرده بود، ظاهرا راه گریزی از اتهامات پیش روی خود نمی‌دید و با لحنی آرام و مظلومانه از کارنامه خود و جریانات مالی اعضای مدیریتی باشگاه دفاع و با اقدامی فرار به جلو در نشستی مطبوعاتی بیان کرد که دیگر نمی‌خواهد در فوتبال باشد و پارما را ترک خواهد کرد!

باشگاه، ماه‌ها بدون مدیر اداره می‌شد و با کمک‌های فدراسیون فوتبال ایتالیا ارتزاق می‌کرد، حتی پس از گذشت چند ماه دمیتریو آلبرتینی ستاره سابق فوتبال ایتالیا و تیم میلان با علم به این شرایط، عهده‌دار وضعیت نابسامان پارما شد تا شاید خریداری پیدا شود؛ اتفاقی که هرگز نیفتاد! بدهی بالغ بر 70 میلیون یورویی که 25 میلیون آن فقط مربوط به حقوق معوقه اعضای خود باشگاه بود، بزرگ‌ترین مانع خریداران این باشگاه بود، به محض شنیدن این اعداد و ارقام، از همان راهی که آمده بودند، عقب عقب می‌رفتند.

الساندرو ملی، بازیکن سابق پارما و مدیر روابط عمومی باشگاه، شرایط را به عزای عمومی در پارما تشبیه کرد و با بیان این‌که انگار ما زامبی هستیم و نمی‌دانیم چه کاری باید انجام دهیم، از وضع اسفناک این تیم ریشه‌دار در میان خبرنگاران سخن گفت.

مرثیه‌ای برای پارما

به دهه 90 برمی‌گردیم، زمانی که آقای کالیستو تانزی مدیریت کمپانی بزرگ پارمالات را عهده‌دار بود، هر بازیکنی آرزوی پوشیدن پیراهن زرد و آبی پارما را داشت. اما تنها چند سال کافی بود تا به قول روبرتو دونادونی (آخرین مربی نامداری که در روزهای آخر حیات پارما، سکان‌دار هدایت پارما بود)، ماهی کوچک پارما، طعمه مرغان دریایی شود. هرنان کرسپو فوق ستاره آرژانتینی سال‌های نه‌چندان دور پارما که رکورددار فروش پیراهن این باشگاه نیز هست، زمانی که مربی تیم جوانان باشگاه بود، در مصاحبه‌ای غم‌انگیز گفته بود: به دلیل بدهی‌ها، در باشگاه آب گرم نداریم و بازیکنان باید در خانه‌هایشان دوش بگیرند و هم‌چنین بعد از هر بازی مجبور هستند پیراهن‌های خود را بشویند تا برای بازی بعدی لباس داشته باشند!

مضحک‌ترین خرید و فروش دنیا

باشگاه در بدترین وضع ممکن قرار داشت. مالکان قبلی با پول‌هایی که به جیب زدند، در اقدامی توهین‌آمیز، تنها در ازای دریافت یک یورو باشگاه ریشه‌دار پارما را به یک شرکت دو تابعیتی (روسی - قبرسی) واگذار کردند! هواداران به خیال این‌که تیمشان از چنگال توماسو گیرارری رها شده، امیدوار به بهبود شرایط بودند، اما غافل از این‌که روزهای سیاهی پیش روی آن‌ها بود و مشکلی بر انبوه مشکلات آن‌ها افزوده شد.

پولی در کار نبود، حقوق کارکنان و بازیکنان باشگاه ماه‌ها بود که پرداخت نشده بود. در این آشفته‌بازار، مالکان قبرسی، فرار را بر قرار ترجیح دادند و آن‌ها نیز مانند مالکان پیشین در ازای مبلغ یک یورو، باشگاه را به فردی واگذار کردند که دروغ‌گویی قهار بود. در نگاه اول هم می‌شد حدس زد، حداقل ظاهر او به مدیری ثروتمند نمی‌خورد. فردی که با لفاظی‌های خود، وعده امروز و فردا را به هواداران می‌داد و مدام در مصاحبه‌هایش از سرمایه‌گذاری و شرکت بزرگش در کشور اسلوونی حرف می‌زد. درنهایت با کنجکاوی خبرنگاران که به وعده‌های او مشکوک شده بودند، دستش رو شد!

جامپیترو مانتی، با آدرس دروغین مربوط به یک ساختمان دو طبقه و بی‌نام‌ونشان در روستایی نزدیک به مرز، تنها با یک یورو صاحب باشگاه بزرگ پارما شده بود. کار تا حدی بیخ پیدا کرده بود که ماشین فورد قدیمی این کلاه‌بردار نیز به دلیل عدم پرداخت جریمه توسط پلیس توقیف شد و در ادامه پس از گذشت چند روز به‌دلیل اقدام برای سرقت اینترنتی از کاربران، دستگیر و راهی زندان شد.

اوضاع لحظه به لحظه بدتر می‌شد و ماموران مالیاتی حتی تجهیزات پزشکی و وسایل رختکن را توقیف کرده بودند!

کمک‌های مالی فدراسیون فوتبال ایتالیا به پارما، تنها نقش مُسکنی را ایفا می‌کرد که فقط چند لحظه اثر داشت. فدراسیون فوتبال ایتالیا دستور بازبینی قوانین و مقررات باشگاه داری را صادر کرد. ضعف مدیریتی را که منجر به بروز چنین اتفاقی شد، می‌توان در کفه ترازویی قرار داد که سوی مقابلش رسوایی کالچو پولی قرار داشت. دو اتفاقی که موجب سرافکندگی فوتبال ایتالیا شد. اما قهرمانان این داستان، عاشقان پارما، از بازیکنان و کادر باشگاه گرفته که ماه‌های طولانی رنگ پول را ندیده بودند، تا هواداران که در این روزهای سخت پشت سر تیم ایستادند، پابه‌پای بازیکنان هرچه در توان داشتند، کمک کردند.

سیاه‌ترین روز تاریخ فوتبال ایتالیا

کوچک‌ترین و در عین حال یکی از دوست‌داشتنی‌ترین خواهر‌ها، از خانه رانده شده بود! به‌دلیل تخلفات گسترده و بدهی‌های مالیاتی مدیران باشگاه، نتایج تمام مسابقاتی که پارما به میدان رفته بود، سه بر صفر به سود حریفان اعلام شد. با توجه به تحقیقات گسترده مقامات قضایی ایتالیا و مستندات جمع‌آوری‌شده از تخلفات صورت‌گرفته، باشگاه پارما از حضور در رقابت‌های سراسری و جام حذفی منع شد و با اعلام بدهی ۱۰۰ میلیارد دلاری، ورشکستگی این باشگاه رسما اعلام شد! روز‌های بدی که الساندرو ملی، پیش‌بینی کرده بود از راه رسید، او پیش‌تر گفته بود: روزی می‌رسد که حتی کامپیوتر‌های باشگاه را هم توقیف می‌کنند و دیگر ای‌میلی هم به دست ما نمی‌رسد و حتی هر آن‌چه را به فوتبالمان ارتباط دارد، توقیف می‌کنند، مانند اتوبوس تیم، نیمکت و سایر چیز‌ها را. آن‌ها احترام ما را لکه‌دار کردند!

سه روز فرصت داده شد تا هر شخصی یا کمپانی که پیشنهادی برای خرید باشگاه دارد، به فدراسیون فوتبال ایتالیا ارائه دهد. با توجه به حجم سنگین و باورنکردنی بدهی‌های باشگاه، هیچ درخواستی مبنی بر خرید باشگاه به دست مسئولان نرسید و این یعنی، آن چیزی که نباید رخ می‌داد، رخ داد. امتیاز تیم پارما به‌طور کامل لغو و در صورت تقاضای خودشان برای فوتبال بازی کردن، می‌بایست تحت عنوان تیمی با نامی جدید فعالیت‌های خود را در لیگ آماتوری از سر بگیرند. خنده‌دار بود. خنده‌ای که از شیون و گریه تلخ‌تر بود. یکی از چند ضلعی قدرت فوتبال ایتالیا، فاتح دو جام یوفا و یک سوپر کاپ اروپا، باید در مبتدی‌ترین سطح، برای حیثیت ازدست‌رفته به دنبال توپ بدود!

فوتبال، امید ما برای زندگی است. از امپراتوری پارما، روزهای تکرارنشدنی دهه ۹۰ بر جای ماند و نام‌هایی که روزگاری در استادیوم انیو تاردینی، غوغا به پا می‌کردند. غول خفته ایتالیا در تاریخ ۲۷ ژولای سال ۲۰۱۵، با تغییر نام به پارما کالچو، فعالیت خود را در سری D، از سر گرفت و با هدایت لوییجی آپولونی، با کسب عنوان قهرمانی جواز حضور در لیگا پرو (سریC) را دریافت کرد. زندگی ادامه دارد، شکست جزئی از زندگی است، تا شکست نخوریم، تغییر نخواهیم کرد. اکنون با توجه به دور بودن پارما از هیاهوی سری A، آن‌ها مجال آن را دارند تا به خود بیایند و پیکره زخمی پارما را بهبود بخشند تا همه ما مانند هواداران پارما، طی چند فصل آتی شاهد حضور تیم دوست‌داشتنی زرد و آبی‌پوش پارما در جمع بزرگان ایتالیا باشیم. خواهر هفتم زنده است!