عربستان به بازی نفت شیل وارد می‌شود

در سال جاری، میانگین رشد تولید شرکت‌های فعال در صنعت نفت شیل نسبت به سال گذشته بین ۱۳ تا ۵۰ درصد بوده و این خبری بد برای اوپک به شمار می‌رود.

خبرآنلاین: در سال جاری، میانگین رشد تولید شرکت‌های فعال در صنعت نفت شیل نسبت به سال گذشته بین ۱۳ تا ۵۰ درصد بوده و این خبری بد برای اوپک به شمار می‌رود.

در روزهای داغ تابستان سه سال پیش و به دنبال سقوط بهت‌آور قیمت‌ها، رهبران ریاض اعلام کردند حاضر به کاهش تولید نیستند تا سهم بازار خود را حفظ کنند. در این دوره سه ساله، قیمت هر بشکه نفت در روزهایی از بازه سه رقمی تا ۲۶ دلار نیز سقوط کرد. رهبران اوپک، بارها تولیدکنندگان نفت شیل را عامل بی‌ثباتی بازار معرفی کردند.

در اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی، بیش از ۱۰۰ شرکت در سازندهای نفت شیل ایالات متحده با بیشترین سرعت ممکن در حال حفاری بودند. هزینه تمام شده حفاری افقی و تکمیل هر چاه ۸ تا ۱۰ میلیون دلار بود و با قیمت بالاتر از ۱۰۰ دلار هر بشکه نفت، درآمدهای هنگفتی نصیب این کارآفرینان می‌شد. اما پس از مراسم روز شکرگزاری آن سال، اوضاع تغییر کرد و با سقوط قیمت نفت به کمتر از نصف، صنعت شیل با توقف تولید در بسیاری از مناطق، وارد دوره رکود شد.

این بازیگران نوظهور در این دوره دو ساله به سرعت روش‌ها و فناوری‌های حفاری و تکمیل چاه‌ها را بهبود بخشیدند تولید هر چاه را تا ۲۵ درصد افزایش دهند. مثلا هم اکنون زمان حفاری هر چاه از ۳۰ تا ۴۵ روز به یک تا دو هفته کاهش یافته است. به هر حال با کاهش هزینه‌ها و بهبود کارایی، سودآوری این شرکت‌ها افزایش یافته و درسه ماهه نخست سال ۲۰۱۷ میلادی، تعداد چشمگیری از تولیدکنندگان نفت شیل سودآوری داشته‌اند.

براساس پیش بینی موسسه اوراسیاگروپ در سال ۲۰۲۲ میلادی ۷ میلیون بشکه از منابع جدید شامل نفت شیل، نفت ماسه‌ای و آب‌های عمیق به بازار کنونی نفت دنیا افزوده می‌شود اما در کنار رشد یک میلیون بشکه‌ای تقاضا و کاهش ۷ درصدی تولید میدان‌های نفتی در هر سال، در مجموع باید ظرفیت عرضه نفت دنیا در پنج سال فرارو ۱۵ میلیون بشکه افزایش یابد که در سایه سقوط بهت برانگیز سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف و تولید در سه سال گذشته، پدید آمدن شکاف در بازار عرضه و تقاضا و اوج گیری پرشتاب قیمت‌ها در سال ۲۰۲۰ میلادی اجتناب ناپذیر خواهد بود. سعودی‌ها به عنوان اصلی ترین رقیب نفت شیل، همچنان با انبوهی از مشکلات دست به گریبان هستند.

درآمد اعضای اوپک از ۱.۳ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۴۳۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ میلادی کاهش یافته است و بسیاری از کارشناسان تصمیم شیوخ ریاض برای خصوصی سازی شرکت آرامکو را اقدامی جهت کسب درآمد می‌دانند. در دو سال گذشته، دولت عربستان بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار به دلیل سقوط قیمت نفت از دست داده و در سایه آینده نامشخص بازار نفت، همچنان این عدد در حال افزایش است.

براساس پیش بینی اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، درآمد اعضای اوپک در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی به ترتیب ۵۳۸ و ۵۹۵ میلیارد دلار خواهد بود که همچنان فاصله زیادی میان درآمدهای آنان در مقایسه با دوره رونق بازار وجود دارد و بیم آن می‌رود که کاهش هزینه‌های اجتماعی، موجی از ناآرامی‌ها را در این دولت‌های نفتی پدید آورد.

رهبران عربستان سال‌هاست که از برنامه‌ریزی برای استخراج منابع شیل در کشورشان خبر می‌دهند. ورود میادین بزرگ نفت عربستان به دوره دوم منحنی عمر و کاهش تدریجی تولید نیز در این رویکرد تاثیرگذار بوده است. به نظر می‌رسد با موفقیت رهبران ریاض در استخراج منابع شیل، سازوکار رقابت و تعیین قیمت کنونی میان تولیدکنندگان نفت متعارف اوپک و نفت غیرمتعارف ایالات متحده به رقابت دو غول غیرمتعارف تبدیل شود.

در شرایط کنونی، این بازی ناممکن به نظر می‌رسد، اما نوآوری، انعطاف پذیری و تلاش گسترده تولیدکنندگان نفت شیل برای بقا در بازار نشان می‌دهد آنان خود را برای جنگی دشوارتر در بازار پرفراز و نشیب طلای سیاه آماده کرده اند.