فقر، پدیده ای که جامعه ایرانی درگیر آن است
موضوع فقر به‌عنوان یکی از مسائل محوری این دوره از انتخابات مطرح شده است. به نظر می‌رسد رویکردی که باید به مسأله فقر داشت بسیار اهمیت دارد.
روزنامه شهروند: موضوع فقر به‌عنوان یکی از مسائل محوری این دوره از انتخابات مطرح شده است. به نظر می‌رسد رویکردی که باید به مسأله فقر داشت بسیار اهمیت دارد.
اخيرا برخي از فعالان دانشجويي اصولگرا درخواست داشتند كه مستندي را كه درباره فقر و فساد ساخته‌اند، مشاهده كنم. هرچند هنوز آن را نديده‌ام ولي متن يا به‌اصطلاح تخصصي فيلمسازان نريشن آن را مطالعه كردم. تصويري به نسبت عريان از وضع فقر و فساد البته با يك زاويه بسته و كمتر تاريخي را منتقل مي‌كردند. فقر واقعيتي است كه جامعه امروز ايران بشدت درگير آن است. ولي فقر و فساد در چنبره اختلافات سياسي گرفتار شده و به ظاهر راه نجاتي براي اين دو پديده زشت از چنگال سياست باقي نمانده است. در اين ميان روزنامه شهروند و بويژه روزنامه ايران كه منتسب به دولت هستند نيز در ماه‌های اخیر گزارش‌هاي خوبي در مورد پديده فقر و ساير نارسايي‌های مرتبط تهيه و منتشر كرده‌اند.
گزارش‌هايي كه چون از سوي رسانه‌هاي منسوب به دولت است، شائبه سياسي پيدا نخواهد كرد. به‌علاوه انتشار چنين گزارش‌هايي در اين رسانه‌ها معطوف به اثرگذاري بر كارگزاران دولتي بايد باشد.
گزارش اخير روزنامه ايران درباره فقر و ناداري در منطقه بشاگرد استان هرمزگان تصوير تأسف‌باري را از زندگي مردم در اين منطقه ارايه مي‌دهد. هرچند اين فقر چيزي نيست كه امروز و امسال رخ داده باشد و از ابتداي انقلاب تاكنون منطقه بشاگرد، به‌عنوان منطقه‌اي هدف براي فقرزدايي بوده است و حتي از سوي نهادهاي غيردولتي براي آن‌جا فعاليت‌هاي فقرزدايي صورت مي‌گرفته است. من به‌خوبي به ياد دارم كه سال‌هاي متمادي دانش‌آموزان دبيرستان مفيد تهران با كمك و همياري افراد خيّر اوقات تعطيل عيد يا ساير مواقع را همراه معلمان خود به كارهاي عمراني و خدماتي در اين منطقه مشغول بودند. ولي اكنون مشخص شده كه اين اقدامات نتوانسته چهره زشت فقر را از اين منطقه پاك كند.
بنابراين وظيفه اين دولت يا هر دولتي در آينده است كه در اين راه اقدام کند، ولي پيش از هر چيز نيازمند يك ارزيابي از اقدامات يا بي‌توجهي‌هاي گذشته مسئولان محلي يا ملي در اين زمينه هستيم. فقر و تنگدستي معلول چيست كه بتوان آن را برطرف كرد؟ در اين‌باره دو ديدگاه عام و تحليلي وجود دارد. ديدگاه نخست مبتني بر استثمار و نابرابري است؛ به اين معنا كه فقر را نه معلول و ناشي از رفتار فقرا، بلكه به علت بهره‌كشي‌هاي ديگران معرفي مي‌كند، بنابراين راه حل رفع فقر، حذف بهره‌كشي و استثمار یا پرداخت‌های مستقیم چون توزیع یارانه است.
ديدگاه ديگر توجه را به فرهنگ فقر معطوف و ريشه فقر را در فقرا جست‌وجو مي‌كند و اينكه آنان آمادگي لازم را براي بيرون آمدن از اين وضع ندارند. در اين نگاه توانمندسازي فقرا و ارايه آموزش‌ها و امكانات به آنان در اولويت برنامه‌هاي فقرزدايي قرار مي‌گيرد. واقعيت اين است كه ديدگاه تركيبي قدرت توصيف‌كنندگي بهتري دارد. به اين معنا كه سياست‌هاي تبعيض‌آميز و ناعادلانه و نيز فساد و... موجب مي‌شود كه يك منطقه يا يك گروه محروميت را تجربه كنند. ولي اين محروميت اقتصادی و اجتماعی، به‌نوبه خود، فرهنگي را میان آن مردم بازتوليد مي‌كند كه وضعيت محروميت آنان را تداوم مي‌بخشد.
از اين‌رو و براساس اين ديدگاه تركيبي براي فقرزدايي بايد در هر دو محور اقدام كرد و اقداماتي كه منحصر به يك محور شود كارايي لازم را ندارد. از يك‌سو بايد منابع، امكانات و تسهيلات بيشتري را براي مردم و مناطق فقير در نظر گرفت و تخصيص داد و از طرف ديگر بايد برنامه‌هايي را در جهت توانمندسازي آنان بويژه توانمندسازي زنان و جوانان به اجرا درآورد. تجربيات گوناگون در برخي از كشورها بويژه هندوستان نشان داده است كه توانمندسازي اثرات بسيار پايدارتري بر رفع فقر منطقه‌اي دارد. آموزش ركن اساسي اين برنامه است.
تأمين زيرساخت‌ها و ارايه تسهيلات براي اشتغال‌هاي محلي و منطقه‌اي، ديگر اجزاي مهم اين برنامه است. با وجود اين و تا اجراي چنين برنامه‌هايي، كمك‌هاي مستقيم براي اين هموطنان ضروري است. پرداخت يارانه‌ها به اين قشر را مي‌توان با استفاده از حذف افراد متمكن افزایش داد. هرچند اين اقدامي موقتي است ولي در هر حال مرهمي است بر زخم‌هاي ناشي از چهره خشن فقر.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
این حضرات با آمارهایی که میدن مارا نزدیک به اروپایی ها میدونن،فقر کجا بود؟
بزرگترین فقری که ایران را تهدید می کند" فقر فرهنگی" است که متاسفانه توجه لازم به آن نمی سود