گلایه روزنامه شرق از رسانه های اصولگرا

شرق: روحانی: «نگفتم سالانه یک میلیون شغل ایجاد می‌کنم»، «چه کسی مجوز بلندمرتبه‌سازی می‌دهد؟»، «زباله‌های پایتخت تفکیک نمی‌شود؟»؛ این پکیج تیترهای صفحه یک روزنامه همشهری است. مؤسسه‌ای که طبق اطلاعیه اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی، هزینه‌های آن از بودجه عمومی تأمین می‌شود و به همین دلیل هم از تبلیغ له یا علیه کاندیداهای ریاست‌جمهوری منع شده است. این در حالی است که این روزنامه در کنار برخی از خبرگزاری‌های جریان اصولگرا، نظیر «فارس» و «تسنیم»، از زمان کلیدخوردن رقابت‌های انتخاباتی به طور ملموس از دو کاندیدای اصلی این جریان حمایت می‌کنند.

چندی پیش، اطلاعیه اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی در اطلاعیه‌ای به استناد ماده ٦٨ قانون انتخابات، نام برخی از مؤسسه‌های مطبوعاتی را که به نحوی از انحنا از بودجه عمومی ارتزاق می‌کنند، ذکر کرده و آنها را از فعالیت تبلیغاتی له یا علیه نامزدها منع کرده بود.

بر اساس ماده ٦٨ قانون انتخابات، انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها له یا علیه نامزدهای ریاست‌جمهوری از میز خطابه نماز‌جمعه یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانه‌ها و ادارات، شرکت‌های دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی (‌به هر مقدار) استفاده می‌کنند و همچنین در‌اختیارگذاشتن وسایل و امکانات یادشده ممنوع بوده و مرتکب مجرم شناخته می‌شود.

در فهرستی که معاونت مطبوعاتی اعلام کرده بود، مؤسسه‌های مطبوعاتی مانند اطلاعات،‌ ایران، خراسان، کیهان،‌ همشهری و همچنین خبرگزاری‌هایی نظیر فارس، تسنیم، ایرنا و... مشمول این ماده قانونی قرار می‌گیرند. با این حال و با وجود تصریح قانون، برخی از این مؤسسه‌های مطبوعاتی مثل روزنامه همشهری و خبرگزاری‌هایی مانند فارس و تسنیم، به طور مشخص در خط حمایتی یکی از نامزدهای جریان متبوع فکری خود رفتار کرده و علیه نامزدهای رقیب مطلب یا کاریکاتور منتشر مي‌كنند.

روزنامه شهرداري يا شهردار؟

همشهری این کار را از مدت‌ها قبل آغاز کرده بود؛ حتی قبل از درگذشت آیت‌الله هاشمی. همشهری ماه، تصویری را از بنز آبی‌رنگی منتشر کرده بود که دستی از آن بیرون آمده و اسکناسی به دختربچه‌ای می‌دهد. عنوان تصویر هم شاه و گدا بود. توییتر تسنیم در رمزگشایی از این تصویر نوشته بود: «دستی که از تصویر بنز آبی روی جلد بیرون آمده و در حال کمک به کودک خیابانی است، متعلق به هاشمی‌رفسنجانی است».

همشهری چند ماه بعد، قبل از آنکه موعد تبلیغات ریاست‌جمهوری به طور رسمی کلید بخورد، در صفحه نخست روزنامه‌ای که برای شهرستان توزیع کرده بود، تصویری از قالیباف را در حال دست‌گرفتن یا دست‌دادن با کودکانی که در استخر هستند، نشان می‌داد. این تصویر ناخودآگاه، تداعی‌کننده تصاویری بود که در کره‌شمالی از رهبران آن منتشر می‌شود. روز گذشته هم همشهری تمام صفحه نخست خود را به اولین مناظره تلویزیونی نامزدهای ریاست‌جمهوری اختصاص داده و تیترهای اصلی خود را به نوعی انتخاب کرده بود تا به تمام مطالب مطروحه در مناظره پاسخ گفته باشد.

به عنوان نمونه، در توضیح تیتر یک این روزنامه آمده است: رئیس‌جمهور در مقابل محمدباقر قالیباف وعده خود را درباره اشتغال چهارمیلیونی نفی کرد و آن را ساخته سایت‌های بی‌نام‌و‌نشان خواند؛ اما در ادامه مناظره، سند این وعده از سایت شخصی رئيس‌جمهور به وی ارائه شد.

در تیترهای زیر تیتر یک هم به عنوان نمونه در مطلبی با عنوان «چه کسی مجوز بلندمرتبه‌سازی در تهران را می‌دهد؟» آمده است: «شورای عالی شهرسازی و معماری کشور وظیفه بررسی پیشنهادهای لازم درباره سیاست کلی شهرسازی ایران را بر عهده دارد. این وظیفه اصلی در بند یک تشکیلاتی این شورا ذکر شده که در سال ١٣٥١ شکل گرفته است. از‌آنجا‌که شورای عالی شهرسازی و معماری کشور زیرمجموعه وزارت راه‌و‌شهرسازی به حساب می‌آید، تغییر در مصوبات قبلی یا تعیین مصوبات جدید می‌تواند تغییرات عمده‌ای را در شهرها به وجود آورد». این پاسخ به همان بخش از سخنان روحانی است که به قالیباف گفته بود «لابد مجوز ساخت‌وسازها را به همان چهاردرصدی که به آن نقد دارد، ارائه می‌دهد».از آنچه ارائه شده، چنین دریافت می‌شود همشهری به طور واضح خط تخریب روحانی و حمایت از قالیباف را پی گرفته است.

توپخانه خبرگزاري

خبرگزاری تسنیم، دیگر خبرگزاری‌ای است که قبل و بعد از آغاز به کار تبلیغات انتخابات، خط خبری خود را در حمایت از نامزدهای اصولگرا و به طور ویژه قالیباف قرار داده است. به عنوان نمونه، یک روز پس از انجام مناظره تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، در گزارش‌هایی به تکذیب مواردی پرداخت که روحانی در مناظره مطرح کرده بود. همچنین تیتر نخست این خبرگزاری که در قالب پکیج انتخاباتی آمده، چنین است: «وضعیت وخیم روحانی در نظرسنجی‌ها/ نظر شریعتمداری درباره احتمال کناره‌گیری روحانی به نفع جهانگیری».یا در خبر دیگری با عنوان «دوباره «دولت رکود»؟/ سهم ۱۰درصدی عمران و آبادانی از درآمد ارزی ۱۰۰۰۰۰۰ میلیارد تومانی دولت روحانی»، چنین ادعا شده است: «مجموع منابع ریالی درآمدهای ارزی دولت روحانی از مرز ۱۰۰۰هزار میلیارد تومان گذشت، این در حالی است که کل بودجه عمرانی دولت یازدهم در این چهارسال، به ۱۰۰هزار میلیارد تومان هم نرسید تا رکود عمیقی را در این سال‌ها شاهد باشیم».این خبرگزاری به‌طور‌مثال روز نهم اردیبهشت در خبری که عکس مربوط به آن را فیش‌های نجومی حقوقی انتخاب کرده بود، مدعی شده بود: «شنیده‌ها حاکی است، نجومی‌بگیر معروف بانک «م» که به دلیل تخلفات متعدد مدتی بازداشت شده بود، ظاهرا به صورت مشروط آزاد شده و اخیرا هم تحرکاتی را در این بانک به نفع یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری داشته است». اگرچه اشاره‌ای به نام نامزد نشده، اما مشخصا بحث حقوق‌های نجومی اصطلاحی بود که رسانه‌های اصولگرا در برابر املاک نجومی باب کردند تا به‌این‌وسیله دولت را تخریب کنند.

این خبرگزاری همچنین روز گذشته، گزارشی را منتشر کرده با عنوان «چهاردرصدی که ذخیره نظام هستند»؛ در این گزارش مدعی شده است: «موضوع «۴ درصد» که این روزها بحثش داغ شده، جزء همان «ذخیره نظام» هستند که «هزینه اوقات فراغت فرزندان» را در حقوق‌های نجومی می‌گیرند و یارانه نقدی را «مصیبت عظما» و مسکن مهر را «مزخرف» می‌خوانند». برای این مقدمه پرازکنایه کاریکاتوری هم کار شده که نشان می‌دهد سه دزد در حال تخلیه پول‌های بانک به کیسه‌های دزدی خود هستند.این خبرگزاری در گزارشی دیگر، با عنوان «رئیس مرکز آمار هم اشتغالزایی ۷۰۰هزار نفری را تکذیب کرد»، مدعی شد: «در حالی هم آمارهای رسمی مرکز آمار حکایت از ایجاد ۱۱۳هزار شغل در سال دارد و هم رئیس مرکز آمار خبر از ایجاد ۴۹۰هزار شغل در سال در دولت تدبیر داده است که دولتی‌ها همچنان مدعی ایجاد ۷۰۰هزار شغل در سال هستند».

تسنیم بی‌آنکه بخواهد پرده‌پوشی کند، از قالیباف حمایت می‌کند و در این راستا روحانی را مورد تخطئه قرار می‌دهد.خبرگزاری فارس هم اما از این قافله عقب نمانده است. این خبرگزاری در بازه زمانی‌اي که فضای کشور انتخاباتی شده است، خط حمایت از قالیباف و رئیسی را هم‌زمان در پیش گرفته و به نقد و گاه تخریب دولت می‌پردازد؛ به‌عنوان‌نمونه این خبرگزاری در تاریخ ششم اردیبهشت گزارشی با عنوان «وقتی کارگران شهرداری قرچک به خاطر عدم پرداخت حقوق تجمع می‌کنند و فرماندار پاداش نجومی می‌گیرد! چرا ادعای برخورد با حقوق‌های نجومی «نمایشی» است/ از «پاداش‌های ‌آخر سال» تا «حق جلسه» آمده است: «یکی از امتیاز‌هایی که برخی کارمندان دولت به صورت قانونی برای خود در نظر گرفته‌اند «حق جلسه» و «پاداش‌های ‌آخر سال» است درحالی‌که حضور در جلسات در ساعات قانونی صورت می‌گیرد و کارمندان دولت حق ندارند حق جلسه‌ای دریافت کنند».این خبرگزاری در گزارشی دیگر به تاریخ نهم اردیبهشت با عنوان «اسامی ١٢٤ کارخانه و شرکتی که در سال ٩٥ تعطیل و یا زیان‌ده شدند» ادعا کرده است: «علی‌رغم اینکه قرار بود همزمان با چرخ سانتریفیوژها چرخ تولید کشور نیز بچرخد، ١٢٤ کارخانه در دولت یازدهم تعطیل و یا زیان‌ده شدند».

باز همین خبرگزاری به تاریخ نهم اردیبهشت؛ یعنی بعد از مناظره‌ها، خبری را با این عنوان منتشر کرد: «روحانی در مناظره دیروز کدام وعده خود را تکذیب کرد؟ + سند» در متن این خبر آمده است: «محمدباقر قالیباف در مقابل اظهارات حسن روحانی مبنی‌بر اینکه من نگفته‌ام چهار میلیون شغل ایجاد می‌کنم سندی از اظهارات وی را در مناظره نشان داد.» بعد این خبرگزاری با هایلایت‌کردن بخشی از سخنان روحانی از آن خبر با عنوان سند یاد کرده و نوشته است: «روحانی در این سند می‌گوید: ما می‌توانیم با تعامل سازنده با کشورهای جهان کشور را از مشکلات نجات دهیم و با بی‌کاری و گرانی می‌توان مقابله کرد؛ ما سه میلیون و ٣٠٠ هزار بی‌کار در کشور داریم اگر ١٠ میلیون توریست وارد کشور شود ١٣,٦ میلیارد درآمد ارزی و «چهار میلیون شغل» ایجاد می‌شود».به‌این‌ترتیب خبرگزاری فارس هم از چرخه تخریب‌ها علیه دولت عقب نمانده است.

تذکري كه ناديده گرفته شد

این درحالی است که تقریبا سه سال - در سال ٩٣- پیش سرلشکر فیروزآبادی، رئیس وقت ستاد كل نیروهای مسلح، در مراسم اعطای دانش‌نامه به دانش‌آموختگان دکترای دانشگاه عالی دفاع ملی با حضور مقامات و فرماندهان عالی‌رتبه نظامی کشور رسانه‌هایی را که به نیروی‌های مسلح وابسته هستند از تخریب دولت بازداشته بود.فیروزآبادی در این سخنرانی گفته بود: «مدیران رسانه‌ها باید جلوگیری کنند از اخباری که موجب تشویش اذهان مردم، تضعیف دولت و تخریب برخی از اقدامات می‌شود. باید با نیک‌سیرتی در همه این زمینه‌ها عمل کنیم که ان‌شاءالله پیش برویم... بعضی اخبار بی‌ارزش و تفرقه‌انگیز هستند، بعضی‌ها هم شایعه، تهمت و بی‌مبنا هستند. من خطی و سیاسی عرض نمی‌کنم، حتی رسانه‌هایی که به‌نوعی به نیروهای مسلح مرتبط هستند خطا می‌کنند.

برابر مشی و منویات رهبری حرکت نمی‌کنند باید روششان را اصلاح کنند والا ما با آنها برخورد می‌کنیم».چند روز بعد از آن بود که حجت‌الاسلام سعیدی، نماینده ولی‌فقیه در سپاه، هم در حمایت از فیروزآبادی گفته بود: «آنچه سرلشکر فیروزآبادی مطرح کرد، درباره این بود که چرا برخی رسانه‌هایی که منتسب به نیروهای مسلح هستند، در انتقال خبر خود دقت لازم را ندارند که باید دقت لازم را داشته باشند. به‌هرحال برخی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها منتسب به سپاه هستند و انتظار می‌رود که خبرگزاری فارس و دیگر خبرگزاری‌ها در بیان خبر جامعیت داشته باشند، زیرا گاهی برخی اخبار بدون دقت و ملاحظه روی آنتن می‌رود. د

ر خبررسانی سرعت بسیار مهم است، اما نباید در لابه‌لای سرعت زیاد غفلتی انجام شود زیرا این امر زیبنده نیروهای مسلح نیست و نباید با این اعمال هزینه‌های بی‌خودی ایجاد کرد. درواقع باید به‌گونه‌ای عمل کرد که دولت احساس کند که رسانه‌ها دلسوز هستند».بعد از آن بود که سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه، خبر داد که به این رسانه‌ها تذکر داده شد و «آنها هم همکاری کردند و به صورت جدی این موضوع رعایت شده است».

بااین‌حال و با رسیدن موعد انتخابات، رسانه‌هایی که از بودجه عمومی ارتزاق کرده یا به نیروهای مسلح وابسته هستند، عهد خود را فراموش کرده و خط‌های جناحی را بر خبررسانی ترجیح داده‌اند.