رتبه جهانی ایران در کارآفرینی نوپا و استارت‌آپ

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که کسب‌وکارهای نوپا در شهرستان‌ها نیز با تکیه بر ظرفیت‌های بومی، ایجاد شده‌اند و علاوه بر موضوع ارزش‌آفرینی و تأثیری که بر اقتصاد منطقه خود دارند، می‌توانند در کاهش ناهنجاری‌ها نیز مؤثر باشند. به گزارش مهر، مطابق با پژوهش انجام‌شده اگرچه تأثیر فعالیت این کسب‌وکارها در توسعه اقتصادی کشورمان مسجل است اما در این زمینه در مقایسه با زیست‌بوم‌های توسعه‌یافته‌ای مانند آلمان یا کره‌جنوبی، چند سال فاصله مشاهده می‌شود و چشم‌انداز دقیقی از آینده در این زمینه وجود ندارد. به نحوی که برای مثال در کشوری مانند هندوستان ۸۰‌ هزار شغل به وسيله کسب‌وکارهای نوپای حوزه فناوری اطلاعات در سال ۲۰۱۶ ایجاد شده است و برآورد می‌شود بین یک تا ١,٥ درصد از GDP ایالات متحده مربوط به کسب‌وکارهای نوپا باشد.

طبق اعلام بنیاد ملی نخبگان، استارت‌آپ‌ها تأثیر بسزایی در روند برگشت و مهاجرت معکوس نخبگان کشور داشته‌اند. برای مثال آمار بنیاد ملی نخبگان حاکی از آن است که سالی بالغ بر صد نفر از نخبگان به کشور بازمی‌گردند و در قالب شرکت‌های استارت‌آپ و کسب‌وکارهای نوپا مشغول به فعالیت هستند. درهمین‌حال بررسی صورت‌گرفته از چندین استارت‌آپ راه‌اندازی‌شده در کشور در مراکزی از جمله مرکز نوآوری شریف، پارک فناوری پردیس و دانشگاه تهران، نشان از سود بالای این شرکت‌ها دارد و مهم‌تر آنکه این استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند تعداد زیادی از نخبگان را جذب و اشتغال ایجاد کنند.

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به فراهم‌شدن محیط کسب‌وکار برای فعالیت شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان در کشور گفته است: «از‌ هزاران استارت‌آپ ایرانی چهار استارت‌آپ مرتبط با فناوری اطلاعات وجود دارند که فروش آنها از چهار هزار‌ میلیارد تومان گذشته است؛ این استارت‌آپ‌ها در سه یا چهار سال گذشته وجود نداشته‌اند اما در چندسال توانسته‌اند چنین رشدی داشته باشند».

مطابق با گزارش دیده‌بان جهانی کارآفرینی (GEM) و مؤسسه کارآفرینی و توسعه جهانی GEDI که در سال گذشته منتشر شده و مربوط به پایان سال ۲۰۱۶ میلادی است، برآوردها نشان می‌دهد که ایران از حیث کارآفرینی نوپا و استارت‌آپ در رتبه ۲۳ جهان قرار دارد و وضعیتی مشابه کشورهای چین و استرالیا را ایجاد کرده است. این بررسی‌ها حاکی از آن است که در بحث کارآفرینی نوپا، کشور سنگال، لبنان و برزیل در رده‌های پایین قرار دارند و ایران در سطح متوسط این جدول رده‌بندی دیده می‌شود.

البته در این بررسی‌ها مشخص شده که وضع ایران در شاخص خروج از کسب‌وکار نوپا مناسب نیست. این شاخص مربوط به تعطیلی کسب‌وکاری است که فرد قبلا آن را ایجاد یا مدیریت کرده است. در این شاخص وضعیت ایران در حد کشورهایی مانند سنگال و لبنان است و از این حیث، اوضاع برزیل بهتر از ایران ارزیابی شده است.

در سالی که گذشت، با هدف توانمندسازی و تسهیلگری کسب‌وکارهای نوپای فاوا بانک اطلاعاتی این کسب‌وکارها از سوي وزارت ارتباطات ایجاد و در مرحله اول ۹۳۰ کسب‌وکار شناسایی شد و بیش از ۵۵۰ ایده استارت‌آپی به ثبت رسید.

محمدجواد آذری‌جهرمی، معاون وزیر ارتباطات در گفت‌وگو با مهر، گفته است: «از سال گذشته و پس از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، با کاهش قیمت پهنای باند سعی کردیم سرویس‌های بومی بر بستر این شبکه شکل گیرد تا شاهد ایجاد اشتغال برای جوانان باشیم. به نحوی که با رشد ترافیک حاصل از سرویس‌های این حوزه از جمله خدمات ویدئویی و اشتغال ایجادشده در این بخش، درآمد بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات از ۲۰‌ هزار‌ میلیارد تومان به ۲۵‌ هزار‌ میلیارد تومان افزایش یافت». او می‌افزاید: «برای مثال شاهد تولید بیش از صد‌ هزار اپلیکیشن اندرویدی در کشور هستیم و ۲۲‌ هزار گروه توسعه‌دهنده اپلیکیشن و صد‌ هزار شغل، طبق گزارش مرکز آمار، در این بخش ایجاد شده است».

در این ‌راستا محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از برنامه‌ریزی برای ایجاد ۱۳۰‌ هزار شغل در سال جاری و افزایش ۳۰درصدی ایجاد اشتغال در این بخش، خبر داده است. او ادامه داده است: «فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان خلق ثروت و ایجاد اشتغال پایدار برای فارغ‌التحصیلان، راهگشاست، با توجه به نام‌گذاری سال ۹۶ به نام سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، افزایش ۳۰درصدی اشتغال در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌عنوان یکی از اولویت‌های این وزارتخانه در نظر گرفته شده است».

او بیان کرد: «در حوزه اشتغال باید به سمت گسترش خدمات در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات حرکت کنیم و به همین منظور سال گذشته نیز طرح تکاپو را در سه استان به‌عنوان پایلوت اجرا کردیم و امسال نیز این طرح در تمام استان‌های کشور به اجرا گذاشته می‌شود. با توجه به آمار ۱۶درصدی فارغ‌التحصیلان در شش رشته مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اجرای این طرح می‌تواند به رونق کسب‌وکارهای نوپا در استان‌ها کمک کند».