طلسم ۱۱ ساله بالاخره شكست

روزنامه شرق: شرق: طلسم ١١ساله بالاخره شكست؛ قرار بود باقی‌مانده فازهای پارس جنوبی در دولت قبل افتتاح شود و به بهر‌ه‌برداری برسد؛ اما تلاش احمدی‌نژاد برای به‌ثمر‌رساندن وعده‌اش، موفقیت‌آمیز نبود. تحریم‌هایی كه به‌واسطه برخی از عملكردهای دولت قبل بر كشور تحمیل شد، موجب دوری سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در این سرمایه‌ ملی شد. این ورای آن است كه وزارت نفت در دولت قبل، به كرختی افتاده بود و مهندسان قدَر نفتی كنار گذاشته شده بودند.

حالا حسن روحانی، رئیس‌جمهور، در سفری كه به مازندران داشت، خبر از افتتاح شش فاز پارس جنوبی می‌دهد و می‌گوید: «برای نخستین‌بار در تاریخ ایران و در هفته آینده بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در عسلویه انجام خواهد شد که در تاریخ ایران بی‌سابقه است».او البته از عملی‌شدن وعده قدیمی مسئولان وزارت نفت هم خبر می‌‌دهد: «شش فاز پارس جنوبی و سه پالایشگاه پتروشیمی به ارزش ٢٠ میلیارد دلار افتتاح و برای اولین‌بار در پارس جنوبی نفت تولید خواهد شد».

‌بزرگ‌ترین مراسم بهره‌برداری از مجموعه طرح‌های نفتی

وعده‌ای كه بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، پیش‌تر آن را مطرح كرده بود. زنگنه در حاشیه نشست هیئت دولت درباره افتتاح طرح‌های جدید در عسلویه می‌گوید: فازهای جدید پارس جنوبی و لایه نفتی این میدان که برای نخستین‌بار از آنها تولید صورت می‌گیرد، همراه چند طرح بزرگ پتروشیمی، یکشنبه هفته آینده با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح می‌شود.وزیر نفت افزود: این بزرگ‌ترین مراسم بهره‌برداری از مجموعه طرح‌های نفتی است که ارزش سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده به ٢٠ میلیارد دلار می‌رسد.

‌زنگنه: صادرات نفت روزانه ٢,٦ میلیون بشکه شد

او همچنین از افزایش صادرات نفت ایران به ٢,٦ میلیون بشکه در روز خبر می‌دهد و می‌گوید: پارسال متوسط صادرات نفت و میعانات گازی ما به بیش از دومیلیون‌و ٦٠٠‌ هزار بشکه در روز رسید که امسال نیز همان روند را ادامه می‌دهیم.زنگنه درباره فازهای باقی‌مانده پارس جنوبی گفت: شش فاز شامل ١١، ١٣، ١٤، ٢٣ ،٢٤ و ٢٢ باقی می‌ماند که بر پایه برنامه، یک فاز تا پایان سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد و بقیه به سال بعد موکول می‌شوند.او یادآوری کرد قسمت زیادی از این فازها در بخش دریایی قرار دارد و ازاین‌رو، در یک سال گذشته شرکت صدرا و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا برای رفع مشکلات تلاش کردند.وزیر نفت ادامه داد: کار ساخت پالایشگاه از سکوها جلوتر است؛ اما تا کار ساخت سکو و تولید نفت انجام نشود، چندان کارایی ندارد؛ ما اکنون در قسمت خشکی بیش از بخش دریایی، ظرفیت شیرین‌سازی داریم.

‌رزم‌آرایی زنگنه با قطر

زنگنه یادآوری کرد: امسال به تولید برابر گاز با قطر در پارس جنوبی رسیدیم و قطر اعلام کرده است در نظر دارد دوباره این میدان را توسعه دهد که اگر آنها دوباره توسعه دهند، ما نیز توسعه می‌دهیم.

‌١١ سال تعلیق

به گزارش وزارت نفت، قرارداد فازهای ١٧ و ١٨ پارس جنوبی که اینک در آستانه افتتاح رسمی است، حدود ١١ سال قبل (٢٢ خرداد ١٣٨٥)، میان شرکت ملی نفت ایران با کنسرسیومی متشکل از سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت و شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) امضا شده بود.دولت یازدهم به‌دلیل تأخیرهای صدرا در ساخت سکو، در ادامه راه شرکت ایزوایکو را جایگزین آن شرکت در فازهای ١٧ و ١٨ کرد. ٥٢ ماه برای این دو فاز زمان اجرا تعریف شد و قرار بود حداکثر تا پایان دولت دهم تکمیل شوند و به بهره‌برداری برسند؛ اما مانند بسیاری از پروژه‌ها در دولت نهم و دهم به‌دلیل تغییرات مدیریتی، شدت تحریم‌ها و کمبود منابع مالی نیمه‌کاره ماند و به دولت بعد منتقل شد.محمدرضا چلیپا، مجری طرح توسعه فازهای ١٧ و ١٨ درباره پیشینه این فازها می‌گوید: قرارداد اجرای این فاز در سال ١٣٨٥ نهایی و فعالیت‌های اجرائی آن از سال ١٣٨٦ آغاز شد؛ اما به‌واسطه تعدد پیمانکاران این طرح و تغییر آنها، کارها پیشرفت چندانی نداشت و هرچند قرار بود طرح در ٥٢ ماه به بهره‌برداری برسد، اما تأخیرهای فراوان باعث تمدید زمان اجرای آن شد. شروع جدی کار از سوی پیمانکاران این طرح با تحریم‌های شدید علیه صنعت نفت هم‌زمان و تأمین تجهیزات با مشکل جدی روبه‌رو شد.

وی افزود: روند کُند کار در فازهای ١٧ و ١٨ ادامه داشت تا اینکه در سال ١٣٩٢ با تغییر رویکرد وزارت نفت در دولت یازدهم از جمله تأمین مالی و حمایت همه‌جانبه کارفرما و شرکت ملی نفت ایران از پیمانکاران، فعالیت‌ها حركت پیدا کرد، به‌نحوی‌که عقب‌ماندگی ٣٠ درصدی پروژه جبران شد.پارس جنوبی نقش کلیدی در ایجاد اشتغال در کشور داشته و در هر فاز پارس جنوبی، در اوج فعالیت بی‌شک حداقل ١٠ میلیون نفر ساعت کار ثبت شده است، مجری فاز ١٧ و ١٨ درباره اشتغال در این فازها گفت: بیش از ١٨٠ میلیون نفر ساعت کار در اجرای این پروژه فعالیت داشتند.علیرضا عبادی، مجری طرح توسعه فازهای ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی، نيز در گفت‌وگو با ايسنا از اتمام پرونده شیرین‌سازی پالایشگاه خشکی فازهای ۲۰ و ۲۱ در آخر فروردین سال جاری خبر داد.

امتیاز برای دولت یازدهم

مهران امیرمعینی، کارشناس اقتصاد انرژی، در رابطه با اهمیت افتتاح این شش فاز و سه پالایشگاه پتروشیمی به «شرق» می‌گوید: با توجه به بحث‌هایی که در مورد عملکرد وزارت نفت مطرح است، مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی عملکرد به افزایش تولید در بخش نفت و گاز و تولیدهای پتروشیمی برمی‌گردد. امیرمعینی افتتاح این فازها را در دولت یازدهم، دستاورد و امتیاز برای این دولت برمی‌شمرد و می‌گوید: زنگنه تمام تلاش خود را از ابتدای پذیرش این مسئولیت بر افتتاح و بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی قرار داده بود که اکنون این امر به ثمر نشسته است. او ادامه می‌دهد: افتتاح این فازها به دلیل اینکه در این چند سال به دلایل مختلف که یکی از مهم‌ترین آنها تحریم بوده، به تعویق افتاده، برای کشور اهمیت خاصی دارد. از یک منظر این افتتاح می‌تواند از وابستگی ایران به واردات گاز از ترکمنستان بکاهد و آنها نتوانند ایران را براي قیمت‌گذاری گاز تحت فشار قرار دهند. ضمن اینکه این پتانسیل را برای ایران ایجاد می‌کند که ایران بتواند به‌عنوان صادرکننده گاز؛ چه از طريق خط ‌لوله و چه از طریق ال‌ان‌جی در بازار نقش‌آفرینی کند.

به گفته امیرمعینی، در رابطه با ال‌ان‌جی ممکن است زمان‌برتر باشد، اما در رابطه با صادرات گاز با خط لوله به‌ویژه درباره قراردادهای منعقدشده با عراق و مذاکرات با عمان، این امکان برای ایران ایجاد می‌شود. این کارشناس انرژی درباره اهمیت این افتتاح‌ها با توجه به اینکه اخیرا قطری‌ها اعلام کرده‌اند توقف تولید خود را برخواهند داشت، می‌گوید: سهم ایران از مخازن پارس جنوبی با درنظر‌گرفتن خطوط مرزی از قطر کمتر است. بخش عمده‌ ذخایر پارس جنوبی که قطر آن را گنبد شمالی می‌خواند، در قطر واقع شده است، بنابراین به نسبت ذخایر، برداشت ایران چندان کم نیست هرچند از لحاظ حجم برداشت ایران کمتر است.

او می‌افزاید: با توجه به اینکه مخزن مشترک است، مهاجرت گاز را باید جدی گرفت، زیرا هر طرف که برداشت بیشتری داشته باشد، گاز به آن‌سو حرکت می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذاری در برداشت هرچه بیشتر گاز از این منطقه بسیار حائز اهمیت است. امیرمعینی تأکید می‌کند: نمی‌توان افتتاح این فازها در شرایط کنونی را در رقابت با آنچه قطر حذف توقف برداشت از گنبد شمالی (پارس جنوبی) می‌داند، دانست، زیرا افتتاح این فازها قرار بود بسیار پیش‌تر انجام گیرد، اما به سبب تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی ناشی از آن و عدم همکاری شرکت‌های بین‌المللی این امر میسر نشد، هرچند قصد ایران از ابتدا هم برای افزایش فازها، رقابت با قطر برای برداشت هرچه‌بیشتر از پارس جنوبی بود. این کارشناس انرژی با بیان اینکه این نکته مورد توجه وزارت نفت قرار دارد و تلاش برای نزدیکی برداشت ایران و قطر ادامه دارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد بازار گاز با مازاد عرضه مواجه است و اگر آمریکا هم گاز را به‌صورت ال‌ان‌جی روانه بازار کند، بر عرضه افزوده می‌شود و به همین سبب قیمت‌ها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند.

به‌همین‌دلیل قطری‌ها نمی‌توانند چندان روی ال‌ان‌جی در کوتاه‌مدت مانور دهند، هرچند در بلندمدت برای آن برنامه‌ریزی خواهند کرد. او با اشاره به عقب‌افتادگی ایران در برداشت نفت از لایه‌های نفتی پارس جنوبی می‌گوید: ایران در این زمینه بسیار عقب است. برآوردهای کارشناسان نشان می‌دهد ایران نمی‌تواند به‌اندازه قطر در برداشت از لایه‌های نفتی موفق عمل کند و علت را هم فنی و نه لزوما تکنولوژیک اعلام می‌کنند. امیرمعینی می‌افزاید: برآورد برداشت از لایه‌های نفتی پارس جنوبی برای ایران چیزی در حدود ٤٠ تا ٥٠ هزار بشکه است، درحالی‌که این میزان برای قطر بسیار فراتر است و این مسئله رقابت با این کشور در این زمینه را دچار مشکل می‌کند. به دلیل اینکه در چند سال گذشته همواره نقدهایی درباره عدم برداشت از لایه‌های نفتی پارس جنوبی مطرح بوده، اکنون سرمایه‌گذاری در این بخش برای ایران بسیار اهمیت دارد.