شریعتمداری؛ پيك انتخاباتی روحانی

شرق نوشت: کمتر خبرساز می‌شود و سعی می‌کند رفت‌وآمدهایش چه در محافل سیاسی و چه در سمت‌ها و عناوین اجرائی و دولتی، خیلی خبرساز و در تیررس نظارت اصحاب رسانه نباشد. او خوش‌رو و خوش‌قول است. اگر بنایش بر اعلام نظر و ورود به ماجرائی باشد، سر وقت و در کمال خونسردی حاضر می‌شود و نظراتش را می‌گوید و در بیشتر موارد، کارش را پیش می‌برد. «محمد شریعتمداری» چهره‌ای است که امروز کارنامه سیاسی - رسانه‌ای‌اش را بررسی کرده‌ایم.

بهانه: مدافع دولت؛ پاسخ‌گوی اصلاح‌طلبان

شریعتمداری هم رزومه اجرائی - سیاسی پرعنوانی دارد و هم شمار سمت‌هایش در دولت یازدهم بسیار است و به‌واسطه آنها هم بهانه برای نوشتن درباره‌اش کم نیست؛ اما بهانه امروز ما برای نوشتن درباره او، وظیفه جدیدی است که از سوی رئیس‌جمهور به او محول شده است؛ او این روزها در قالب وکیل‌مدافع رئیس‌جمهور در نشست‌های انتخاباتی احزاب حاضر می‌شود و و نقدهایشان را می‌شنود، تحمل می‌کند و اگر بتواند به آنها پاسخ می‌دهد؛ یا بسته به شرایط دولت، برای حل کاستی‌های مطرح‌شده از جانب دولت وعده می‌دهد. نقش رایزنی شریعتمداری در دیدارهای انتخاباتی در حالی خبرساز شده است که یک ماهی هست که از او به‌عنوان رئیس ستاد انتخابات حسن روحانی نام ‌برده می‌شود؛ هرچند هنوز این خبر اعلام رسمی نشده است؛ اما رفت‌وآمدها و نشست و برخاست‌های این روزهای او خبر از این می‌دهد که جایگاه او در دولت روحانی بیشتر از ریاست ستاد انتخاباتی و در حد رایزن معتمد روحانی است. کما‌اینکه در دو جلسه اخیر اصلاح‌طلبان- شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و مجمع شورای‌ عالی انتخاباتی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در استان‌ها - برای اعلام موضع قطعی بر سر کاندیداتوری حسن روحانی در این نشست‌ها حاضر شد و با اصلاح‌طلبان مذاکره و در نهایت توافق انتخاباتی حاصل کرده است.

شناسنامه: صادره از تهران

تیرماه ١٣٣٩ در تهران به دنیا آمد. در خانواده شش‌نفره‌ای بزرگ شد. پدرش تهرانی و مادرش اصالتا مشهدی است. دو خواهر و دو بردار دارد- یکی از برادرانش در عملیات کربلای هشت به شهادت رسید - عطاءالله صالحی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، شوهر یکی از خواهران اوست. او هم در رشته الکترونیک و هم در رشته اقتصاد دارای مدارک دانشگاهی است. ٢١‌ساله بود که ازدواج کرد. همسرش نیلوفر لاری است و مدیریت مدرسه‌ای را در منطقه سه تهران بر عهده دارد. او چهار فرزند دارد؛ سه دختر و یک پسر. همه فرزندانش ازدواج کرده‌اند؛ یکی از دامادهایش سیدمحمدهادی رضوی، سرمایه‌گذار سریال «شهرزاد» است.

کارنامه: مردی بدون خطوط سیاسی

حضورش در ستاد استقبال از بنیان‌گذار جمهوری اسلامی در بهمن ٥٧ از اولین سمت‌های او پس از انقلاب است. او از نزدیکان محمدي ری‌شهری محسوب می‌شود و آشنایی و همراهی‌اش با او، به زمان تأسیس وزارت اطلاعات در سال ٦٣ برمی‌گردد که بعدها به عضویتش در جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی و در دبیری هیئت‌ امنای مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث - مجموعه تحت‌نظارت محمد ری‌شهری - انجامید. به واسطه همین سمت‌ها و نزدیکی شریعتمداری به ری‌شهری بود که او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٧٦ عضو فعال ستاد انتخاباتی محمد ری‌شهری شد.

پس از حضورش در ستاد تأسیس وزارت اطلاعات، او به جانشینی معاونت امور انقلاب نخست‌وزیر در زمان نخست‌وزیری شهید رجایی رسید. عضویت در کمیته مرکزی انقلاب اسلامی در زمان آیت‌الله مهدوی‌کنی و آیت الله باقری‌کنی از دیگر سمت‌های او در سال‌های نخست استقرار جمهوری اسلامی است.

در سال ٦٨ در کابینه اکبر هاشمی‌رفسنجانی به دولت سازندگی پیوست و قائم‌مقام عبدالحسین وهاجی، وزیر بازرگانی شد. او دو سال بعد؛ یعنی از سال ٧٠ به عضویت در هیئت امنای آستان شاه عبدالعظیم درآمد و تاکنون در این هیئت حضور دارد. شریعتمداری سه سال بعد هم به ریاست هیئت امنای ستاد اجرائی فرمان امام رسید و تا سال ٧٦ هم در این سمت ماندگار شد.

هرچند شریعتمداری در کارزار رقابت‌های هفتمین دوره ریاست‌جمهوری با عضویت در جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی، از محمدي ری‌شهری اعلام حمایت کرد؛ اما با روی‌کار‌آمدن دولت اصلاحات به وزارت بازرگانی دولت هفتم رسید و در دولت هشتم هم در این وزارتخانه ابقا شد.

نقش واسط او میان گروه‌های سیاسی کشور و پذیرش او از جانب احزاب هم در زمان رأی اعتماد مجلس وقت به او عیان شد. او در دو دوره وزارتش با بالاترین آرای ممکن از مجلس پنجم و ششم رأی اعتماد گرفت.

دوران اصلاحات برای او خوش‌یمن بود؛ او از همان سال‌ها، هم‌زمان با سمت وزارتش به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار دولت در الحاق به سازمان جهانی تجارت منصوب شد. گفته می‌شود در این دوره، ایران را پس از سال‌ها به عنوان عضو ناظر به سازمان جهانی تجارت وارد کرد.

او همچنین از اواسط دهه ٧٠ و البته به مدت ۱۲ سال در سمت ریاست کمیسیون و نیز ریاست هیئت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور، با این شبکه عظیم ارتباط گسترده و ثمربخشی داشته و هم در دوره وزارت بازرگانی وی قانون جدید نظام صنفی از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت و شورای‌عالی اصناف، از منتخبان شبکه‌های صنفی کشور، پا به عرصه وجود نهاد. همه این عناوين و سمت‌ها برای او سود دیگری هم داشت و آن پذیرفته‌شدن جایگاه رایزنی شریعتمداری میان احزاب و فعالان سیاسی بود. در این سال‌ها دیگر همه می‌دانستند که شریعتمداری اقتصاددان و بازرگان نکته‌سنجی است که در عالم سیاست هم اهل حساب‌وکتاب است و چرتکه‌اندازی‌اش کمتر به خطا می‌رود. سال‌ها گذشت. او کم‌کم به‌عنوان مردی بدون مرزهای سفت‌وسخت سیاسی نزد فعالان احزاب پذیرفته و صاحب جایگاه شد.

به‌واسطه همین شاخصه بود که شریعتمداری توانست در چالش سیاسی وقت در کشور در دهه ٧٠ نقش‌آفرینی کند. او در زمان تحصن‌های مجلس ششم و در بحث‌های انتخاباتی مجلس هفتم و همچنین با تشکیل شورای سران سه قوه در برخورد با مفاسد اقتصادی و همچنین در جریان دستگیری برخی چهره‌های سیاسی و اقتصادی در آن دوران، به‌عنوان نماینده ویژه دولت و رئیس‌جمهور در حل و عقد مسائل موجود بین دولت، مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و قوه قضائیه ایفای نقش کرده است.

جایگاه سیاسی و مدیریتی شریعتمداری از دهه ٧٠ و تا اوایل دهه ٨٠ برای فعالان سیاسی و اقتصادی تثبيت شده، اما حکم جدید او در سال ٨٥ و یک سال پس از روی‌کارآمدن دولت نهم و ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، به شریعتمداری ‌شأن و اعتبار ویژه‌ای در عالم سیاست بخشید. او در حکمی از سوی مقام معظم رهبری در مقام رئیس کمیسیون اقتصاد به عضویت شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران درآمد و از آن ایام تاکنون همچنان این سمت را برعهده دارد.

او پیش از حضور رسمی احزاب در رقابت‌های انتخابات یازدهمین دوره ریاست در مهرماه سال ٩١ اعلام کاندیداتوری کرد و رسما به میدان آمد. شعارش «اصلاح‌طلبی ولایتمدار، بر پایه حفظ ارزش‌ها و اصلاح روش‌ها» بود. شریعتمداری آن ایام با انتخاب محسن بهرامی، سخنگوی ستاد محمدباقر قالیباف، در انتخابات ٨٤ به سخنگویی ستاد انتخاباتی‌اش، باز هم نشان داد که به مرزهای سیاسی اعتقاد چندانی ندارد. او که خیلی زود و با جدیت به کارزار یازدهمین دوره انتخابات ‌واردشده بود، با اعلام کاندیداتوری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در آخرین روز ثبت‌نام کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری بی‌درنگ به‌نفع هاشمی‌رفسنجانی اعلام انصراف کرد و به تیم هاشمی پیوست.

بعد از ردصلاحیت غیرمنتظره هاشمی‌رفسنجانی و در پی اعلام حمایت او از حسن روحانی، به ستاد انتخاباتی روحانی رفت و تا آخر هم در کنار او ماند. دولت حسن روحانی که روی کار آمد، او معاونت اجرائی رئیس‌جمهور ایران، جانشینی رئیس‌جمهور ایران در شورای‌عالی ایرانیان، جانشینی حسن روحانی در شورای‌عالی فضایی و شورای استاندارد و تحقیقات صنعتی را هم‌زمان به فهرست تجارب مدیریتی‌اش اضافه کرد. او در دولت روحانی ٢٠ روز هم سرپرست وزارت ورزش و جوانان را برعهده گرفت تا اینکه با رأی اعتماد بهارستانی‌ها به محمد گودرزی تمام‌وقت در پاستور مستقر شد.

خبر انتصابش به ریاست ستاد انتخاباتی حسن روحانی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، هشتمین حکمی است که از سوی رئیس‌جمهور برای او صادر شده است. هرچند که هنوز خبری از حکم و ورود رسمی او به کارزار انتخابات نیست، اما رایزنی‌های هفته اخیرش در نشست‌های عصرگاهی اصلاح‌طلبان مؤید نقش میانجیگری او بین دولت و اصلاح‌طلبان برای استمرار ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان در انتخابات اردیبهشت‌ماه پیش‌رو است.