گام به گام تا آزادی موصل

روزنامه شرق: سه هفته پس از آغاز آخرین فاز عملیات آزادسازی موصل، نیروهای عراقی پیشروی خود را به سمت مناطقی از این شهر که به‌شدت از سوی تروریست‌های داعش حفاظت می‌شود، کلید زده‌اند. درگیری‌های هفته جاری در موصل که آخرین پایگاه شهری باقی‌مانده داعش در عراق است، خونین‌ترین آنان نیز بوده است.

سنگربندی خانه‌به‌خانه، استقرار تک‌تیراندازها و اعزام شش خودروی بمب‌گذاری‌شده به درون صفوف نیروهای عراقی که البته همگی پیش از رسیدن به هدف منهدم شده‌اند، تنها بخشی از تدابیر تروریست‌های داعش است که به گفته سرلشکر حیدر المطوری از شاخه کماندوی پلیس فدرال عراق، از سرعت پیشروی نیروهای عراقی کاسته است. این در حالی است که بنا بر بیانیه منتشرشده از سوی تیم نیروهای واکنش سریع عراقی، یگان‌های مذکور تنها چند صد متر با ساختمان‌های دولتی مستقر در موصل از جمله ساختمان استانداری نینوا که برای ٣٠ ماه گذشته در تصرف تروریست‌های داعش بوده‌اند، فاصله دارند. این بیانیه همچنین در حالی از آزادسازی کامل محله الدندان در جنوب شرقی موصل خبر داده‌ که گفته می‌شود یگان‌های ضدتروریسم عراقی که به دست مربیان آمریکایی آموزش دیده‌اند نیز اکنون در حال عقب‌راندن تروریست‌ها از مناطق تل‌الرمان و الصمود هستند. همچنین خبرگزاری رویترز نیز روز گذشته به‌نقل از یک مسئول در بخش اطلاع‌رسانی نظامی عراق گزارش داده است نیروهای عراقی بر پل آزادی در شهر موصل هم تسلط یافته‌اند.

پل آزادی که به مرکز شهر منتهی شده و از جنوب تحت کنترل داعش است، دومین پل موصل است که به وسیله نیروهای امنیتی عراقی امن شده است. گفتنی است پنج پل موصل که روی رود دجله قرار دارند، پیش‌تر منهدم شده‌اند، اما تسلط بر این پل‌ها و تعمیر آنها حمله به داعش را تسهیل خواهد كرد. این در حالی است که به گفته عبدالامیر یارالله، فرماندهی عملیات نینوا، نیروهای عراقی در مرحله سوم آزادسازی موصل که با مشارکت نیروهای زمینی و هوایی ارتش و جنگنده‌های ائتلاف بین‌المللی ضدداعش به رهبری ایالات متحده در حال پیگیری است، تاکنون دست‌کم ١٤٨ تروریست داعش را کشته‌اند.

اما با تشدید درگیری‌ها در نواحی غربی موصل که به گفته منابع ارتش عراق تاکنون با موفقیت ٨٠درصدی در آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش همراه بوده، بحران انسانی حاصل از آوارگی ساکنان این شهر نیز رو به وخامت گذاشته است. خروج بیش از ٤٥ هزار نفر از ساکنان غرب موصل تنها در هفته گذشته که آماری بسیار بیشتر از برآوردها بوده و تسریع این روند در روزهای اخیر که نتیجه پیشروی درگیری‌های خونین به مناطق پرجمعیت غرب موصل است، نگرانی شدید نهادهای کمک‌رسان را به دنبال داشته است. تکمیل ظرفیت اردوگاه‌های در نظر گرفته‌شده برای آوارگان گریخته از موصل تأییدی بر آمار منتشر شده از سوی سازمان بین‌المللی مهاجرت است که نشان می‌دهد تعداد افراد بی‌خانمان این شهر در شش ماه اخیر پس از آغاز عملیات آزادسازی، بالغ بر ٢٠٦ هزار نفر شده است؛ رقمی که تنها یک هفته پیش‌تر به ١٦٤هزار نفر بالغ می‌شد.

اما این وضعیت انسانی تنها نوک فاجعه‌ای است که شاید در هفته‌های آتی دامنگیر موصل شود؛ چراکه برآورد می‌شود بیش از ٦٥٠ هزار نفر هنوز در مناطق تحت کنترل داعش گرفتارند و منابع دارویی و غذایی موجود به احتمال فراوان پاسخ‌گوی کوچ ناگزیر آنان به اردوگاه‌های کمک‌رسانی نخواهد بود؛ به‌ویژه که دیری نخواهد گذشت تا بهار زودگذر عراق جای خود را به تابستانی گرم و آتشین دهد.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در گزارشی اعلام کرده حمله موشکی هفته گذشته داعش به منطقه‌ای در شرق موصل که با اصابت دست‌کم پنج موشک همراه بوده و به کشته‌شدن ده‌ها نفر و مسمومیت هفت نفر انجامیده، درحقیقت حمله‌ای شیمیایی بوده است. سازمان تروریستی داعش پیش‌تر از این نیز در حملاتی توپخانه‌ای نیروهای کرد مستقر در شمال موصل را هدف سلاح‌های شیمیایی، از جمله گاز کلر قرار داده بود.

این جدای از حمله با گاز خردل به شورشیان سوری در سال گذشته میلادی است که محکومیت شدید نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان منع سلاح‌های شیمیایی را به دنبال داشت. بنابراین جای تعجب نیست که با نظر به تمامی موانع پیشِ‌رو، پیشروی‌های اخیر در مناطق تحت تصرف داعش سبب نشده باشد تا مقامات عراقی از آزادی قریب‌الوقوع موصل سخن گویند.

عبدالامیر المحمداوی، فرمانده نظامی نیروهای عراقی یکی از مقامات است که در گفت‌وگو با گاردین، خاطرنشان کرده فرایند بازپس‌گیری مناطق باقی‌مانده موصل احتمالا در دو ماه آینده نیز نهایی نخواهد شد. او ضمن اذعان به آمادگی نیروهای عراقی، تأکید کرده تروریست‌های داعش نیز به همان اندازه خود را برای نبرد موصل که سخت‌ترین و سرنوشت‌سازترین نبردها در جنگ سه‌ساله اخیر است، مهیا کرده‌اند و پیروزی در این نبرد بدون تحمل تلفات و خسارات فراوان بسیار مشکل خواهد بود؛ به‌ویژه که به گفته این فرمانده نظامی، فرار تعداد محدودی از تروریست‌ها به جاده غربی موصل نشان از آن دارد شبه‌نظامیان داعش مصمم هستند تا آخرین لحظه در شهر باقی مانده و با نیروهای آزادی‌بخش بجنگند.