وعده‌هاي روحاني با توجه به گذشته تعيين شود

روزنامه آرمان- هستي قاسمي: بياييد فارغ از همه نگاه‌هاي بدبينانه سياسي، سنگ اندازي رقبا و گمانه زني‌هاي موجود درباره آینده انتخابات و اينكه چه كسي بر كرسي قدرت مي‌نشيند پا را كمي فراتر گذاشته و پيشاپيش فرض را بر اين بگيريم كه روحاني در انتخابات ۹۶ پيروز ميدان خواهد شد. در اين صورت روحاني بايد چه كار كند؟

در چه حوزه‌هايي نیاز به تغيير و اصلاح محسوس است و بايد چگونه در اين حوزه‌ها عمل كند؟ در اين راستا و مسائلي از اين دست «آرمان» با حسن يونسي سينكي، فعال سياسي اصلاح‌طلب و عضو هيات‌مديره بنياد باران، گفت‌وگو کرده است كه در ادامه مي‌خوانيد.

محمدرضا تابش، نماينده مردم اردكان در مجلس، اخيرا اعلام كرد كه مساله رد صلايحت روحاني در انتخابات آتي به وسيله بزرگان كشور رفع شده است، اما با اين همه مخالفت‌ها روز به روز شدت خواهد گرفت و تندروها همچنان درصدد هستند كه از هر شيوه‌اي براي كنار زدن روحاني از زمين انتخابات در سال ۹۶ بهره ببرند. حذف روحاني از صحنه قدرت چه پيامدهايي مي‌تواند داشته باشد؟

تا پايان دور نخست رياست‌جمهوري هرگز چنين اتفاقي رخ نخواهد داد. در دور دوم اين مساله مي‌تواند مورد بحث قرار بگيرد. اگر حذف روحاني از قدرت در يك رقابت منطقي توسط آراي مردم رخ دهد براي همه جريان‌هاي هوادار اجتماعي و سياسي او، اين مساله كاملا پذيرفته شده است. با همان نگاه «ميزان راي ملت است» اگر روحاني به هر دليلي در انتخابات سال آینده رياست‌جمهوري توسط آراي مردم حذف شود كه البته اين مساله براي مخالفان آقاي روحاني آرزویی بیش نيست، بايد نتيجه را پذيرفت. اما اينكه حذف روحاني از سوي برخي جريان‌هاي قدرت رخ دهد تصوري اشتباه است و هرگز چنين اتفاقی نخواهد افتاد. زيرا اين نگاه براي اصلاح، آرامش اجتماعي و توسعه كشور هيچ سودي ندارد و به‌طور كل براي هيچ جرياني نفعي ندارد. بنابراين بعيد به نظر مي‌رسد به غير از انتخاب قانوني آقاي روحاني توسط مردم اتفاق ديگري براي وي رخ دهد. اگرچه طرف مقابل تلاش بسيار زيادي خواهد كرد كه حداقل آرا براي روحاني رقم بخورد.

آیا وضعیت اقتصادی می‌تواند بر انتخابات ریاست جمهوری سال آینده تاثیر بیش از حد بگذارد؟

اين موضوع كه بخشي از جامعه با مشكل اقتصادي روبه‌رو هستند، مساله درستي است، اما بايد در نظر داشت كه دولت از همان زمان آغاز كار با چه مسائلي روبه‌رو بود و از آن بحران‌هایی که در نتیجه تندروی ایجاد می‌شد، مردم و دولت امروز به كجا رسيده‌اند و دولت چه اقداماتي انجام داد. بايد اين مسائل مورد توجه قرار بگيرد. چراكه دولت يازدهم، اقتصادي را تحويل گرفت كه ۴۰ درصد تورم در آن وجود داشت و اشتغال به يك موضوع لاينحل تبديل شده بود. كشور در مساله تحريم‌ها و افزايش هزينه مبادلات، اثربخشي و بازدهي مناسب ساختارهاي اقتصادي و موضوع تعيين نرخ ارز با مشكل مواجه بود. اين موارد را مي‌توان مبنايي قرار داد و پس از ارزيابي به اين نتيجه رسيد كه امروز دولت به چه نقطه‌اي رسيده است. دولت در بخشي از آنها موفق بوده و در مواردي نيز ناموفق عمل كرده است. دولت هنوز نتوانسته مساله ركود را حل كند كه البته نمي‌توان از آن به سادگي گذشت. زيرا مردم رخداد مثبت اقتصادي - اجتماعي را در شكستن ركود مي‌دانند، اما چون اين رخداد هنوز به وقوع نپيوسته، به اين مفهوم نيست كه اتفاقي نيفتاده است. بايد در نظر گرفت كه تورم ۴۰ درصدی با تلاش دولت به ۹ درصد رسيده است. امروز به خاطر وجود برجام برخي از تحريم‌ها شكسته شده و بيمه‌هاي جهاني و ارتباط بانكي در حال فعال شدن هستند. ايران‌هراسي از بين رفته و هزينه مبادلات كاهش یافته است. امروز اين مسائل حل شده اما انتظارات از تيم اقتصادي روحاني در بخشي از حوزه‌هاي اقتصادي هنوز محقق نشده و مردم كم و بيش با مشكلاتي روبه‌رو هستند. به همين دليل به نظر مي‌رسد كه روحاني در دور دوم درباره تيم اقتصادي خود و اصلاح ساختار اقتصادي بايد تجديدنظر كند.

روحانی در تشکیل کابینه بعدی بهتر است به چه مسائلی توجه کند؟

روحانی در دور دوم بدون ترديد بايد استراتژي آرامش اجتماعي در پناه قانوني كردن حقوق شهروندي را مورد پيگيري قرار دهد. همچنين اگر يك باور اجتماعي براي اثر بخشي‌هاي اقتصادي ايجاد نشود مساله سرمايه‌گذاري و رفتارهاي اقتصادي آن طور كه شايسته است خود را نشان نخواهد داد. بنابراين دولت براي اثر بخشي سياست‌هاي اقتصادي خود به يك استراتژي آرامش اجتماعي نيازمند است. اين آرامش بدون ترديد بايد در پناه قانوني كردن حقوق شهروندي رخ دهد اما در كنار اين مساله روحاني بايد به موضوع اصلاح ساختار اقتصادي كنوني جمهوري اسلامي به‌طور جدي متمركز شود. بايد ساختاري اقتصادي و اجتماعي ايجاد شود كه مردم بدانند در آن ساختار دولت و رفتار حاكميت تا چه اندازه نقش دارد. بخش خصوصي كشور بايد تقويت شود. سازمان‌هاي غير دولتي به مفهوم واقعي نيازمند تقويت و اصلاح هستند. بايد تصميمات و گفتمان تخصصي در كشور مورد توجه قرار بگيرد. زيرا امروز در كشور با مشكلي روبه‌رو هستيم كه گفتمان‌ها از حالت تخصصي خارج شده و مسائل عموما به‌گونه‌ای مردم پسند مطرح مي‌شوند که البته امر پسنديده‌اي نيست. چون در گفتمان‌ها نباید از حالت تخصصي خارج شد. ضمن اینکه متاسفانه در برخی گفتمان‌ها فضايي شکل می‌گیرد كه تصور مي‌شود با يك گفت‌وگو مشكلات حل خواهد شد؛ بدون توجه به اينكه گفت‌وگوها از فرم تخصصی به گفت‌وگوهاي مردم پسند تنزل پيدا كرده و اين شيوه از گفتمان در دراز مدت تنها هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي ايجاد خواهد كرد.

با توجه به اینکه بخش مهمی از دغدغه‌ها حول اقتصاد می‌چرخد، در دور دوم دولت روحانی بهتر است چه اولویت‌هایی در دستور کار قرار گیرد؟

به نظر مي‌رسد تقويت سازمان‌هاي خصوصي نه تنها در حوزه اقتصادي بلكه در همه زمينه‌هاي اجتماعي، فرهنگي و... بايد مورد توجه قرار بگيرد. ضمن اینکه باید به مشكل بيكاري توجه جدي شود. بايد در نظر گرفت كه حل مشكل بيكاري به وسيله عبور از ركود امكانپذير است و شكستن ركود در سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي رخ خواهد داد كه خوشبختانه پس از برجام اين رويكرد اتخاذ شده است. روحاني بدون هيچ وقفه‌اي بايد به اصلاح شبكه بانكي كشور بپردازد. امروز متاسفانه اين شبكه نمي‌تواند با خواسته‌هاي منطقي مردم و دولت هماهنگ شود. روحاني بايد بدون هيچ درنگي در دور دوم همه شركت‌هاي تجاري وابسته به شبكه بانكي را به شکل قانوني منحل كند. زيرا معنا ندارد كه برخي رفتارهاي تجاري كشور توسط شركت‌هاي وابسته به بانك‌ها انجام شود. در اين صورت بخش خصوصي ديگر هويت و مفهومي ساختاري نخواهد داشت. بانك‌ها بايد به مفهوم واقعي امين سپرده‌هاي مردم و دولت بوده و براي بهره‌گيري از اين امانت جهت توسعه ملي ايفاي نقش كنند. چراكه اختلاف نظر جدي وجود دارد كه با سود ۲۰ درصد تسهيلات چه كسي مي‌تواند در كار توليد سرمايه‌گذاري كند، در حالي كه نظام بانكي كشور بايد پاسخگوي اين مسائل باشد.

به نظر مي‌رسد اگر اين سياست‌ها مورد توجه روحاني در دور دوم قرار بگيرد در اين صورت مبارزه با قاچاق و فساد به معناي واقعي مفهوم پيدا مي‌كند. زيرا اگر ساختارهاي مستقر به‌طور ماهوي به دنبال مقابله با فساد و قاچاق باشند نيازمند به اتخاذ رفتارهاي اجرايي محض براي مبارزه با فساد و قاچاق نيستيم. به بیان دیگر بايد ساختاري ايجاد كرد كه در آن رانت دیگر مفهومي نداشته باشد. در اين صورت به هيچ رو با مساله‌اي تحت عنوان فساد رانتي مواجه نخواهيم بود. بنابراين همه اين مسائل موضوعاتي است كه در دور دوم بايد از سوي روحاني مورد توجه قرار بگيرد.

در دور اول ریاست جمهوری روحانی به‌رغم تلاش دولت و البته در کنار موفقیت‌هایی که کسب کرد، در برخی زمینه‌ها به نتیجه صددرصد نرسیدیم. به نظر شما برای پیاده کردن برنامه‌های دولت چه باید کرد؟

موفقيت يا عدم موفقيت دولت‌ها به‌ويژه در مبارزه با فسادهای اقتصادی و قاچاق رابطه معناداری با مطبوعات و رسانه‌هاي قوي و مستقل دارد. چراكه امروز نمي‌توان نقش مطبوعات را در مبارزه با فساد ناديده گرفت. به عبارت دیگر بهتر است نخستين خاستگاه مبارزه با فساد مطبوعات باشد؛ مطبوعاتي كه به هيچ ركني از نهاد‌های سیاسی و دولت وابسته نبوده و اعتماد اجتماعي سرمایه اصلی‌شان باشد. در مجموع رسانه‌ها بايد در دولت دوم روحاني مورد توجه قرار بگيرند. مردم بايد بدانند كه رسانه‌هاي كشور از كجا و كدام منبع مالي، تامين بودجه مي‌شوند. رسانه‌اي مي‌تواند اصلاح اجتماعي را مورد پيگيري قرار دهد كه تنها پشتوانه آن حمايت اجتماعي باشد. گفتمان روساي‌جمهور ما منهاي رئيس دولت اصلاحات اغلب خاستگاه اقتصادي داشته است.

در حالي كه مسائل اجتماعي، فرهنگي و گفتمان بين‌المللي از جمله نيازهاي عمومي در جامعه‌اي مانند ايران است كه مردم خواهان شنيدن آن از زبان رئيس‌جمهور هستند. بنابراين روحاني بايد در دور دوم به اين خاستگاه توجه كند. چراكه يك گفتمان فرهنگي مي‌تواند مشوقي اطمينان بخش براي رفتارهاي اقتصادي نيز باشد.

در فعالیت‌های انتخاباتی چه الزاماتی باید مورد توجه آقای روحانی قرار گیرد؟

در درجه نخست وعده‌هاي روحاني به مردم بايد با توجه به نتايج اقدامات دوره اول ریاست جمهوری تعيين شود. روحاني در دور اول، اقدامات مثبت و سازنده‌اي انجام داد. برجام تحول بسيار بزرگي بود كه همه جا در دفاع از دولت به عنوان گفتمان اول مورد توجه قرار گرفت. اما به هر حال كاهش تورم ۴۰ درصد به زیر ۱۰ درصد مي‌توانست به عنوان يك موضوع مهم، مورد توجه قرار بگيرد. شكستن ركودي كه از منظر اعداد و ارقامي كه ارائه مي‌شود آثار مثبت آن تا حدي مي‌تواند مورد توجه قرار بگيرد. همچنين روحاني بايد مسائل اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي را در وعده‌هاي انتخاباتي خود در دور اول مورد توجه قرار دهد. به هر حال وقتي از آشتي ملي سخن به ميان مي‌آيد در واقع يعني امروز جامعه به يك وحدت حداكثري نياز دارد، در حالي‌ كه اين مساله تنها در پناه سياست‌هاي اقتصادي رخ نخواهد داد بلكه بايد گفتمان فرهنگي و اجتماعي در اين خصوص رخ دهد. اصلاح سيستم بانكي و مساله اشتغال بايد به‌طور ويژه مورد توجه قرار بگيرد.

مساله ديگر قطع يارانه‌هاست، چراكه مساله قطع يارانه‌ها متاسفانه از منظر گفتمان تخصصي اقتصادي در دولت قبل به يك گفتمان اجتماعي تنزل پيدا كرد. امروز هيچ یک از نامزدها نمی‌تواند درباره قطع يارانه‌ها به‌راحتي سخن بگوید. در حالي كه ۴۱ هزار ميليارد تومان پرداخت يارانه نقدي در شرايط كنوني مي‌تواند در ساختارهاي اساسي اجتماعي، اقتصادي و بنيادي كشور سرمايه‌گذاري شود. قطعا اگر اين اتفاق بيفتد نسبت به اينكه پرداخت يارانه نقدي ماهانه به مردم استمرار پيدا كند وضعيت بهتري پيدا خواهيم كرد. اما متاسفانه چون يارانه به يك گفتمان اجتماعي تبديل شده هيچ مسئولي به خود اجازه نمي‌دهد كه درباره قطع يارانه‌ها با مردم سخن بگويد اگرچه برای قطع يارانه‌هاي نقدي امروز بهتر از فرداست.