اسکار حيثيتی فرهادی برای سرزمین کهن

فرانک آرتا در روزنامه شرق نوشت: اهداي جايزه اسکار به فيلم «فروشنده» که دومين جايزه اسکار اصغر فرهادي محسوب مي‌شود، نه‌تنها براي سينما و ملت ايران خوشايند بود،‌ بلکه مخالفان ارتجاع و جزميت در سطح جهان را نيز خوشحال کرد.

هشتادونهمين دوره مراسم اهداي جوايز سينمايي «اسکار» در حالي برگزار شد که رفتارهاي خصمانه دونالد ترامپ، ‌در قبال منع ورود مهاجران به آمريکا که در فرماني هفت کشور جهان از جمله ايران را در فهرست خود قرار داده بود، واکنش هاليوود و هنرمندان در سطح جهان را برانگيخت.

اين رئيس‌جمهور آمريکا که با رفتار‌هاي نژادپرستانه و اظهارنظرات مشعشع خود روزنامه‌نگاران حق‌طلب و هنرمندان سينما را نواخته است،‌ به نظر مي‌رسد ‌وارد بازي‌اي سياسي شده که نتيجه معقولي از آن مستفاد نمي‌شود، اما همين رفتارهاي او عزم هنرمندان سينما را جزم کرد که اعتراض خود را عملي کنند؛ از اعتراض‌هاي علني مريل استريپ در مراسم گلدن‌گلوب گرفته تا اتحاد هنرمندان انگليسي و عزمِ جزم صادق خان، ‌شهردار لندن، در نمايش فيلم «فروشنده» در ميدان ترافالگار لندن و... هم‌زمان با مراسم اسکار شروع شد.

ضمن اينکه نخستين کسي که از طرف ايران در برابر فرمان ترامپ واکنش نشان داد، ‌ترانه عليدوستي بود که در متن توييتري خود حضور در مراسم اسکار را تحريم کرد. کمي بعد اصغر فرهادي اعلام کرد که اسکار را تحريم نمي‌کند، اما به احترام ملت ايران در مراسم اسکار شرکت نخواهد کرد. بعد از آن سيل حمايت‌هاي هنرمندان مختلف در سطح جهان همراه فرهادي شد. کار به جايي رسيد که در نظرسنجي‌هاي سايت‌ها، «فروشنده» از رقيب جدي‌اش «توني اردمن» پيشي گرفت. بعد از آن هر پنج نامزد جايزه اسکار بهترين فيلم خارجي، در بيانيه‌اي مشترک، موج ناسيوناليسمي را که در آمريکا و ديگر کشورها ريشه دوانده تقبيح کردند.

اصغر فرهادي هم دو نفر از ايرانيان نخبه مقيم آمريکا را به نمايندگي خود براي حضور در مراسم اسکار معرفي کرد: انوشه انصاري و فيروز نادري.

مراسم اسکار ۲۰۱۷، نهم اسفندماه ساعت چهار بامداد به وقت تهران آغاز شد. درحالي‌که رايت تلويزيوني- ماهواره‌اي پخش مراسم اسکار در خاورميانه ازسوي شيخ عرب خريداري شد تا ايرانيان نتوانند اين مراسم را ببينند، اما با همه اين مشکلات، دوستداران سينماي ايران از طرق مختلف اخبار لحظه‌به‌لحظه را رصد کردند. لحظه‌اي که فيلم‌هاي نامزد بخش بهترين فيلم خارجي‌زبان و بعد فيلم برگزيده معرفي شد، ‌بالاخره پيش‌بيني‌ها به حقيقت پيوست و از درون پاکت قرمز عنوان این فيلم بيرون آمد: «فروشنده». همين پيروزي کافي بود که بار ديگر نام ايران در سطح جهان از طريق شبکه‌هاي ماهواره‌اي و تلويزيوني و... طنين‌انداز شود.

بعد از آن انوشه انصاري و فيروز نادري روي سن رفتند. انوشه انصاري حامل پيامي از سوي فرهادي بود که به اين مضمون قرائت کرد: «افتخار بزرگي‌ست که براي دومين‌بار اين جايزه باارزش را دريافت مي‌کنم. از اعضاي آکادمي، گروهم در ايران، تهيه‌کننده‌ام «الکساندر ماله‌-گي» و پخش‌کنندگانم «کوهن مديا» و «آمازون» تشکر مي‌کنم. همچنين سپاسگزارم از همبستگي ديگر کانديداهاي بهترين فيلم خارجي. متأسفم که امشب در کنار شما نيستم، من به احترام مردم کشورم و شش کشور ديگر که با قانون غيرانساني منع ورود مهاجران مورد بي‌احترامي واقع شدند به آمريکا نيامدم. تقسيم‌بندي جهان به ما و دشمنان ما توسط سياست‌مداران افراطي، باعث ترس مي‌شود، ترسي که توجيهي‌ست دروغين براي خشونت‌ها و جنگ‌ها.

جنگ‌هايي که مانع بزرگي بوده‌اند براي رسيدن به دموکراسي و رعايت حقوق بشر در کشورهايي که مورد تهاجم واقع شده‌اند. سينماگران مي‌توانند با چرخش دوربين‌هايشان به مشترکات انساني، کليشه‌هايي که از مليت‌ها و اديان مختلف ساخته شده است را بشکنند و زمينه‌ همدردي و به دنبال آن همبستگي مردمان جهان را فراهم کنند. همدردي چيزي‌ست که ما امروز بيشتر از هر زماني به آن نيازمنديم».

اما خيلي‌ها به اين حرکت فرهادي معترض شدند که چرا اين دو فضانورد را براي دريافت جايزه اسکار انتخاب کرده است. اين دو چهره ايراني پس از اين مراسم با خبرنگاران درباره اين موضوع سخن گفتند. «انصاري» درباره عدم حضور «فرهادي» و دريافت جايزه از سوي کارگردان «فروشنده» گفت: «به نظرم او مي‌خواست کنار مردمي بايستد که تحت‌تأثير فرمان ممنوعيت ورود به آمريکا قرار گرفتند و قادر نيستند به ديدار دوستان و اعضاي خانواده‌شان بروند و لحظات مهم زندگي‌شان را با هم شريک شوند. بنابراين او نتوانست اينجا باشد و جايزه‌اي را بگيرد که برايش بسيار اهميت داشت».

«نادري» نيز دليل اين انتخاب را شغل خود و پيشينه فضانوردي «انصاري» دانست و گفت: ‌«انوشه انصاري فضانورد است و به ايستگاه فضايي بين‌المللي سفر کرده و من براي «ناسا» کار مي‌کنم و مديريت برنامه مريخ «ناسا» و منظومه شمسي را برعهده داشته‌ام. به نظرم دليلش اين است که اگر از جو زمين خارج شويد و به زمين نگاه کنيد، اثري از مرزها نمي‌بينيد و آنچه پيش‌روي شماست، يک زمين زيباست. «فرهادي» ما دو نفر را انتخاب کرد تا اين پيام را منتقل کند».

حالا اصغر فرهادي با کسب دومين جايزه اسکار نام خود را در کنار بزرگاني همچون «فدريکو فليني»، «اينگمار برگمن» و «کوروساوا» قرار داد که بيش از يک‌بار برگزيده اسکار خارجي شده‌ بودند.

اما بااين‌حال مراسم اسکار ٢٠١٧ با حواشي همراه بود، هرچند که با اجراي موسيقي جاستين تيمبرليک کوبنده آغاز شد، اما از همان ابتدا فضا با رويکرد «ضد ترامپ» چيده شده بود. جيمي کيمل، مجري اين مراسم، بعد از شوخي با نامزدها تيکه‌هاي زيادي به دونالد ترامپ انداخت.

با دادن جايزه بهترين بازيگر نقش مکمل مرد به بازيگر سياه‌پوست، «ماهرشالا علي»، براي فيلم «مهتاب»، ديگر اسکار امسال سفيد نبود. ضمن اينکه جايزه بازيگر نقش مکمل زن هم به بازيگر سياه‌پوست، «وايولا ديويس»، براي فيلم «حصارها» رسيد. فيلم «لالالند» توانست جايزه بهترين کارگرداني را دريافت کند و کارگردان جوان فيلم «دمين شزل» اين جايزه را تصاحب کرد. بهترين بازيگر نقش اول مرد، «کيسي افلک» (منچستر کنار دريا) و بهترين بازيگر نقش اول زن، «اما استون» براي (لالالند) شدند. بهترين فيلم‌نامه اقتباسي به فيلم «مهتاب» رسيد و جايزه بهترين فيلم‌نامه اصلي را نيز «مهتاب» دريافت کرد.

فيلم «اُ.جي: ساخت آمريکا» برنده بهترين مستند بلند شد. جايزه «بهترين انيميشن» به «زوتوپيا» رسيد.

«ستيغ اره‌اي» بهترين تدوين و ميکس صدا، «لالالند» بهترين طراحي توليد،‌ ترانه، فيلم‌برداري و موسيقي، «هيولاهاي شگفت‌انگيز و زيستگاه آنها»،‌ بهترين طراحي لباس، «جوخه انتحار»، بهترين چهره‌آرايي، «ورود»، ‌بهترين تدوين صدا، «کتاب جنگل»، بهترين جلوه‌هاي ويژه بصري، «آوازخواندن»، ‌بهترين فيلم کوتاه، «فلوت‌زدن»، بهترين فيلم کوتاه انيميشن و «کلاه‌سفيد‌ها»، بهترين مستند کوتاه معرفي شدند.

هرچند که فيلم موزيکال «لالالند» با نامزدي در ۱۴ شاخه پيشتاز اين رويداد سينمايي بود، ولي در نهايت رقابت را به فيلم «مهتاب»، ساخته «بري جنکينز» باخت. هرچند که اين جايزه ازسوي وارن بيتي به‌اشتباه خوانده شد.آکادمي اسکار هم با انتشار بيانيه‌اي از اشتباه پيش‌آمده در زمان معرفي برنده شاخه بهترين فيلم عذرخواهي کرد.

به گزارش سايت رسمي آکادمي اسکار، کمپاني «پرايس واتر هاوس کوپرز» که برگزارکننده اصلي مراسم اسکار است، با انتشار بيانيه‌اي نوشت: «صادقانه از سازندگان دو فيلم «مهتاب» و «لالالند» و همچنين «وارن بيتي» و «في داناوي» (اعطاکنندگان جايزه) براي اشتباه پيش‌آمده در هنگام معرفي برنده اسکار بهترين فيلم عذرخواهي مي‌کنيم.

اعطاکنندگان اين جايزه پاکتي اشتباه را براي معرفي برنده اين شاخه دريافت کرده بودند و زماني که متوجه اين اشتباه شديم، فورا آن را تصحيح کرديم. درحال‌حاضر مشغول بررسي چگونگي رخ‌دادن اين اتفاق هستيم و از اين اتفاق عميقا افسوس مي‌خوريم». در اين بيانيه همچنين از نامزدها، آکادمي اسکار، شبکه ABC و «جيمي کيمل»، مجري مراسم، نيز که به‌خوبي شرايط را مديريت کردند قدرداني شده است.