چرا تقویت ارزش دلار به ضرر اقتصاد جهان است؟

قدرتمندترین ارز جهان در حال تقویت روزافزون است. سه هفته بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، دلار یکی از شدیدترین رشدهای خود را در مقابل سبدی از ارزهای کشورهای ثروتمند داشت.

ماهنامه همشهری دیپلماتیک: قدرتمندترین ارز جهان در حال تقویت روزافزون است. سه هفته بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، دلار یکی از شدیدترین رشدهای خود را در مقابل سبدی از ارزهای کشورهای ثروتمند داشت. اکنون دلار ۴۰ درصد بالاتر از کف خود در سال ۲۰۱۱ قرار دارد. دلار در مقابل ارزهای کشورهای در حال توسعه هم تقویت شد.

یوآن به کمترین ارزش خود از سال 2008 رسید. مقامات چینی با اضطراب تحولات را پیگیری می کنند و به دنبال محدودیت بیشتر در تصاحب شرکت های خارجی توسط شرکت های داخلی برای جلوگیری از فشار بر یوآن هستند. ارزش پول هندوستان که در مشکل خودساخته خود گرفتار شده، به کمترین رقم در تاریخ رسیده است. سایر ارزهاش کشورهای آسیایی و سقوطی که در مقابل دلار داشتند با بحران 1997 قابل مقایسه است.

چرا تقویت ارزش دلار به ضرر اقتصاد جهان است؟

دلار در چند سال اخیر، به مرور تقویت شد. اما این رشد سریع، به دلیل چشم انداز تغییر سیاست اقتصادی در ایالات متحده است. سرمایه گذاران معتقدند ترامپ، مالیات ها را کاهش و هزینه های عمومی را گسترش می دهد و پول بیشتری در زیرساخت ها سرمایه گذاری می کند. یک سری بودجه عظیم ایجاد می شود و فدرال رزرو را به افزایش نرخ بهره بیش از برآوردهای اولیه مجبور خواهدساخت تا بتواند تورم را کنترل کند. بازده اوراق قرضه 10 ساله ایالات متحده به 2.3 درصد افزایش یافته، در حالی که در شب انتخابات 1.7 درصد بود.افزایش نرخ بهره، جذب کننده جریان های پول خواهدبود.

استقبال از رشد در ایالات متحده

رشد بالا در بزرگ ترین اقتصاد جهان، تا حدودی مورد استقبال قرار گرفته است. مشابه دوره رونالد ریگان که بودجه دفاعی را افزایش داد و نرخ بهره بالا رفت و دلار تقویت شد. این موضوع، سبب مشکلاتی در خارج شد و اکنون موضوع پیچیده تر است. هر چند سهم اقتصاد ایالات متحده، اکنون کمتر شده، اما بازارهای مالی و اعتباری گسترش قابل توجهی یافته اند. نقش دلار محوری تر شده است. این موضوع سبب شده تا دلار قدرتمند، برای ایالات متحده و جهان خطرناک تر باشد.

نفوذ نسبی ایالات متحده به عنوان قدرت تجاری به مرور در حال کاهش است. آمریکا در سال 1994 برای 44 کشور بزرگ ترین مقصد صادرات بوده که اکنون به 32 کشور رسیده است. اما برتری به عنوان ارزی اصلی برای مبادلات و حذف ارزش بدون چالش مانده است. برخی از جنبه های قدرت دلار به وضوح دیده می شود. آمریکا کشورهایی که ارز خود را با دلار فیکس کرده اند، 60 درصد جمعیت جهان و 60 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند.

آثار تقویت دلار

سایر عوامل کمتر مشهود است. میزان دلار تامین مالی خارج از ایالت متحده در سال های اخیر افزایش یافته است. کشورهای در حال توسعه در حال ثروتمندشدن هستند و اشتهای بیشتری برای تامین مالی دارند در نتیجه تقاضا برای دلار افزایش یافته است. از زمان بحران مالی، نرخ بهره پایین در ایالات متحده، صندوق های بازنشستگی را به کسب بازده در سایر نقاط متمایل ساخته، به خصوص اوراق دلاری منتشر شده در مناطق دیگر و تامین کنندگان مالی هم از قرض گرفتن دلار با نرخ پایین در مقایسه با نرخ داخلی راضی بودند. در سال گذشته، حجم این تامین مالی به بیش از 10 هزار میلیارد دلار رسیده که بیش از یک سوم آن در بازارهای نوظهور است.

زمانی که دلار تقویت شود، هزینه این بدهی ها بیشتر می شود. اما آسیب جدی به طور مستقیم بهوام گیرندگان به دلار است. زیرا تامین مالی ارزان بین المللی، در بسیاری از موارد سبب افزایش عرضه در اقتصادهای محلی شده است. عرضه نقدی ورودی سبب افزایش ارزش دارایی ها و تشویق به تامین مالی شده است. همه دلار وام گرفته شده، صرف سرمایه گذاری نمی شود، بلکه بخشی از حساب های بانکی می ماند (که می توان دوباره وام داد) یا برای تامین مالی سایر شرکت ها به کار می رود.

خطرات در کمین دلار

تقویت دلار، این چرخه را معکوس می کند. زمانی که ارزش دلار افزایش می یابد، فرض گیرندگان، نقدینگی دلاری خود را برای جبران بدهی در حال افزایش خود نگهداری خواهندکرد. زمانی که جریان سرمایه خارج شود، ارزش دارایی ها کاهش می یابد. نتیجه آن است که شرایط اعتباری دلار در بسیاری از مکان های خارج از ایالات متحده سخت تر و محدود می شود. در برخی از کشورهایی که بدهی زیادی به دلار دارند، مانند برزیل، شیلی و ترکیه، دلار به عنوان ارز رایج کشور شده است.

اکنون خطرات بیش از حد در کمین دلار قدرتمند است. کسری موازنه تجاری به دلیل دلار قوی افزایش خواهدیافت. در دوره ریگاناین موضوع به حمایت از تولیدات داخلی دامن زد. اما ترامپ قوانین آزاد تجاری را به نفع کشورهای دیگر می بیند. کسری بودجه سنگین، احتمال این که وی برای ایجاد تعادل در موازنه تجاری، تعرف بر واردات از چین و مکزیک وضع کند، افزایش می دهد. اگر ترامپ، به حمایت از تولید داخلی رو آورد، عواقب فاجعه باری برای همه خواهدداشت.

در خصوص این که دلار به کدام سو می رود، بسیاری از سرمایه گذاران خوشبین هستند. فدرال رزرو از رشد نرخ بهره عقب نشینی کرده است. با این حال، ارزها می توانند برای مدت طولانی ارز ارزش ذاتی خود فاصله داشته باشند. هر چند که معلوم نیست دلار به کدام سو می رود، اما دو ارز یورو و یوآن گرفتار مشکلات خود هستند. جلسه بعدی فدرال رزرو در این ماه برگزار می شود و تصمیم گیری بسیار سخت خواهدبود؛ به خصوص در مورد سیاست های انقباضی در اقتصادی که در حال قوی شدن است.

اگر دلار قوی بماند، ممکن است فشار حمایت از تولید داخلی ایجاد شود. ژاپن و اروپا، می کوشند تا تورم پایین داشته باشند و هیچ کدام علاقه ای به تقویت ارز خود ندارند. بازار سهام در ایالات متحده با چشم انداز رشد قوی اقتصاد، در حال صعود است که این رشد بیش از حد است. اقتصاد جهانی در شرایط کنونی ضعیف است و دلار قدرتمند آن را هر چه بیشتر دچار افول می کند.

منبع: اکونومیست