رویا میرعلمی: معتقد به حرکت آهسته هستم!

روزنامه بانی فیلم: رویا میرعلمی، از جمله بازیگران پرانرژی و فعالی است که از دهه هفتاد تا کنون در عرصه های گوناگون دنیا تصویر ایفای نقش کرده است. وی در تلویزیون سریال هایی چون«زمانه»، «شمعدونی»،«حیرانی» و در حال حاضر نیز، «لیسانسه ها» را در کارنامه کاری خود دارد.

خواب زده ها، بیداری، صبح روز هفتم و برادر نیز از جمله کارهای سینمایی او هستند. میرعلمی علاوه بر این ها در حوزه تئاتر بیش از ۲۵ نمایش را درپرونده کاری خود دارد. او از بازیگرانی است که در ایفای نقش خود از عناصری چون چهره، لحن و این دست موارد، به خوبی بهره می برد و این شب ها در سریال «لیسانسه ها» نیز، این اتفاق به وضوح به چشم می خورد. «لیسانسه ها» بهانه ای شد تا در بانی فیلم، گفت و گویی با این بازیگر داشته باشیم، که خواندن آن خالی از لطف نیست:

این شب ها سریال «لیسانسه ها» تا حد قابل توجهی بین مخاطبان جا باز کرده است، ابتدا از ماجرای همکاری مجدد با سروش صحت ، در این سریال بگویید.

- اواخر سریال «شمعدونی» بود که سروش صحت نوید این کار را به من داد و گفت که فیلمنامه ای را با این مضمون نوشته است؛ بعد از این اتفاق دوسال طول کشید تا مجددأ همکاری من با سروش صحت شکل گرفت.

این دومین تجربه همکاری باسروش صحت است. اورا در مقام کارگردان چگونه می بینید؟

- باید بگویم که اگر تجربه اول همکاری با گروه او برایم دلنشین نبود، این سریال را هم نمی پذیرفتم، اما از آن اتفاق کاملأ راضی بودم و دوست داشتم بازهم چنین همکاری صورت بگیرد. سروش صحت کمدی را خیلی خوب می شناسد، درک درستی از شخصیت ها و خلق موقعیت ها دارد. او بسیار تیز و هوشمندانه فضای مورد نظر را خلق می کند و در رساندن مضامین کمدی موفق است. کار کردن با سروش صحت لذت بخش است، زیرا مدام با هم در تعامل هستیم و با ارائه پیشنهادات، او آن ها را می گیرد و تا جایی که بشود از شان استفاده می کند. من بازیگر تئاتر هستم و دلم می خواهد در ساختن نقش، دستم باز باشد. این اتفاقی است که در کار با آقای صحت رخ می دهد. گاهی در راستای پیشنهادات من یا بازیگران دیگر، فیلمنامه تغییرات کوچکی پیدا می کند و این اتفاقی است که گاه در صحنه تئاتر هم وجود دارد و من هم خیلی آن را دوست دارم.

محدودیت اصولا یکی از ویژگی های کاراکتر است، که می تواند، در جذابیت و طراحی کمک کند. شما در «شمعدونی» با پای شکسته و لحنی که می توانست کاراکتر را به تیپ تبدیل کند، قالب نویی گرفته بودید. در سریال «لیسانسه ها» برای شکل دادن و بامزه شدن شخصیت خواهر آقای پلیس چه کردید؟

- خوشبختانه نقش من در لیسانسه ها با سریال شمعدونی فرق می کند و اصلأ یکی از دلایل استقبال من از این نقش همین تفاوتی بود که در واقع جریان آن ها باهم به کلی فرق داشت. از ابتدا سروش صحت گفت که قرار است نقش خواهر پلیسی که جدی و حتی شبیه پلیس ها است را بازی کنم و این کاراکتر نسبت به شخصیت زیبا در سریال شمعدونی بسیار سنگین تر و جدی تر بود. او در لیسانسه ها خیلی جدی و رک است و حرفش را باصداقت یا به شکل چکشی می زند، در حالی که زیبا شلوغ تر و پر هیاهو تر از این کار بود. به تبع این ماجرا و موقعیت جدید فضا و نحوه بازی من هم تغییر کرد و سعی من هم بر این بود تا این تمایز را به خوبی نشان دهم.

شما جزو بازیگرانی هستید که برای تیپ سازی و نمایش نقش، از لحن و فرم صورت(میمیک) کمک می گیرید؛ اتفاقی که کار را جذاب می کند و اصولا در بازیگران تئاتر مرسوم است. از این فاکتور در بازیگریتان بگویید.

- ممنونم به نکته خوبی اشاره کردید. در این مورد باید بگویم که هر آدم و شخصیتی یک جور راه می رود، حرف می زند و ….، این خرده رفتارها که کلیت فرد را شکل می دهند، درست مثل اثر انگشت می مانند، که در هرکسی متفاوت است. به همین جهت در هرکار ونقشی من ابتدا شخصیت آن داستان را بررسی می کنم و در ذهنم نوع حرف زدن، راه رفتن، رفتار، حرکات و … آن را پرورش می دهم. گاهی فکر می کنم که این شخصیت در فلان موقعیت چه طور برخورد می کند و به همه این ها می اندیشم. در ادامه براساس این موارد و خواستگاهی که شخصیت، مثل خانواده، فضایی که بزرگ شده و این دست چیزها دارد، کاراکتر را شکل می دهم. در «لیسانسه ها» نیز روی آن جدیت و فرم صورت که در رساندن شخصیت تأثیربسازیی دارد، فکر شده است.

بازی در مقابل بهنام تشکر با توجه به ویژگی هایی که در نوع و فرم بازی او وجود دارد، چگونه است؟

- من با بهنام تشکر در سال ۸۸ تئاتر کار کردیم و از همان زمان با هم در ارتباط بودیم. در این سریال هم تجربه نقش خواهر و برادر به این شکل با او، برایم خوشحال کننده و جالب بود، زیر برای ما که غالبأ در تئاتر کار می کنیم، قرار گرفتن در این فرم، در دنیای تصویر جذاب است. او از بازیگران ایده پردازی است که با ایده هایش، تقابلی را با نقش مقابل ایجاد می کند که در پیشبرد کار موثر است. من هم با بهنام تشکر راحت هستم و در کار بده و بستان داریم.

در قصه «لیسانسه ها» خواهر آقای پلیس به کجا می رسد و چه ماجرایی را پیش می برد؟ آیا قرار است تا پایان به همین اندازه باشد یا اینکه ….

- من تا آخر سریال هستم. لازم به ذکر است که فصل اول این مجموعه تا چند روز دیگر به پایان می رسد و از سال آینده، در بعد از عید شاهد فصل دوم این کار خواهیم بود. خواهر آقای پلیس هم به جهت تغییراتی که در زندگیش رقم می خورد، با فرم و شکلی متفاوت از فصل قبل حاضر می شود. به گونه ای در اخلاق و برخوردها ی او نرمی و انعطاف بیشتری را در آینده به دلیل همان تغییر می بینیم.

در حوزه طنز و کمدی همیشه محدودیت هایی وجود داشته است، اما فکر می کنید این فضا چه قدر برای خانم ها کار را سخت تر می کند؟ اصلأ تأثیری روی کار شما دارد؟

- بله، بسیار زیاد، شما به عنوان یک بازیگر طنز خانم، هیچ کار و حرکتی نمی توانید کنید و آقایان شرایط متفاوتی دارند که کار را برایشان راحت تر می کند. ایفای نقش به شکل مطلوب در یک کار کمدی، برای من خانم خیلی خیلی سخت است. من همیشه می گویم که کار جدی برای خانم ها راحت تر است، چرا که به ویژه در تلویزیون به واسطه حضور چارچوب ها و محدودیت هایی که وجود دارد، حضور در فیلم و سریال های جدی از دشواری کم تری برخوردار است. با همه این ها در سریال شمعدونی، به خاطر باز بودن دستم، که آن هم به واسطه سروش صحت اتفاق افتاد، در حوزه طنز با نقش زیبا، کاراکتر و بازی متفاوتی را نسبت به آن چه که در کارهای کمدی می دیدیم را، ارائه دادم. این باز بودن دست بازیگر موجب می شد تا خیلی از چیزهاییکه محدودیت بودند، به شکل و در قالب دیگری نمایش داده شود.

در مورد همین نقش زیبا و درکل کارهایی که اینگونه از فرم و لحن در آن استفاده می کنم، من به شکلی ریسک کردم و هر کسی حاضر به انجام آن نبود. علت این موضوع این است که نقش هایی که در آن ها از فرم، میمیک صورت، لحن و این دست موارد به خصوص در تلویزیون و به ویژه در کارهای کمدی استفاده می شود، به خاطر مخاطب های بسیاری که از هر جای ایران بیننده ات هستند، مورد قبول واقع شدن آن ریسک بزرگی است و شاید برای برخی ها آن حرکات ناخوشایند و مسخره باشد. در تئاتر این مسئله و محدودیت ها وجود ندارد و من آن جا نقش های شاخصی را در ژانرهای گوناگون بازی کرده ام. آن جا حتی خانم ها با بازیشان می توانند تواناییشان را به رخ بکشند اما در تلویزیون به خاطر ممیزی ها و پیچیدگی هایی که وجود دارد، این امر چندان میسر نمی شود. همیشه خط قرمزهایی وجود دارد که باعث می شود، تا خیلی از نقش ها همچنان توسط خانم ها در تلویزیون یا نباشد و یا کم تر دیده شود، مثلأ ممکن نیست، ما زنی معتادی را نشان دهیم که برای بدست آوردن موادش، ناچار است که چه کارها کند. از این موارد کم نیستند. در سینما نیز، باز فضا نسبت به تلویزیون مقداری بازتر است اما درکل این فضا وجود دارد.

بحث دیگری که در حوزه فیلم و سریال ها وجود، عدم زن محوری در اکثر آثار سینما و تلویزیون ست. این که خانم ها نقش اصلی یک قصه را ایفا کند. شما این مسئله را چه طور می بینید؟ و فکر می کنید چه قدر آنطور که باید، به آن پرداخت شده؟

- اصولأ سریال های ما به سمت مرد محور پیش رفته اند و فیلمنامه نویس ها نیز می گویند، که چرا به ممیزی ها تن دهم. به همین دلیل می بینیم که ۹۹ و حتی صد در صد زن ها زیر سایه آقایان به ایفای نقش می پردازند و داستان ها؛ غالبأ به یک آقا معطوف شده اند. حتی مهمترین نقش ها نیز به گونه ای در کنار مردها اتفاق می افتد.

جدا از تلویزیون، شما سال ها است که در تئاتر به شکل جدی و حرفه ای فعالیت دارید و از کم و کیف آن آگاهید. این روزها حال تئاتر چه طور است؟

- من سالی یک و یا دو ، تئاتر دارم و چیزی که وجود دارد این است که حال و هوای این فضا نیز به اوضاع مملکت برمی گردد. با همه این ها وضع تئاتر اصلأ خوب نیست و تا امروز هم با تلاش صادقانه و بی وقفه بچه هایی که در آن فعالیت می کنند، زنده مانده است، وگر نه برای مسئولین این قضیه جدی نیست؛ نه هزینه ای، نه بودجه و هیچ حمایتی از سوی آن ها وجود ندارد. این روزها تا کارگردان یک حرکت محیرالعقول را در تئاترش نگنجاند و یا از بازیگرانی که صرف اسم در کار هستند، دعوت نکند، مخاطب آن را نمی پسندد و همین موضوع باعث شده تا کمتر نمایشی به معنای واقعی تئاتر به روی صحنه برود. این کار که واقعا تئاتر کنی خیلی سخت است و وقتی هم اتفاق می افتد، هیچ حمایتی از آن نمی شود و نهادی وجود ندارد که حواسش به آن باشد. ما هر سال چند هزار فارغ التحصیل تئاتر و در رشته های هنری و نمایشی داریم، آن ها قرار است چه کنند؟ باید چه طور امرارمعاش کنند؟ تا بوده و هست، در این عرصه عده ای حضور داشتند که با خون دل ایستادند و تئاتر واقعی را زنده نگه داشته اند.

با توجه به اوضاع و احوال تئاتر و شرایط مساعدی که حداقل از دور، در مورد نمایش به نظر می رسد، جشنواره تئاتر فجر امسال را چگونه می بینید؟

- امسال در این جشنواره ۲ اجرا با نمایش«تئاتر سعدی، تابستان ۳۲» و ناسور داشتم اما درکل اصولأ دوست ندارم که در جشنواره شرکت کنم، چرا که برایم جذابیت چندانی ندارد. این کاره آماده بود واینکه برای بازی آن به خاطر جشنواره زمان بگذارم، این طور نبود.من هر سال با آقای کیانی و گروه او یک کار دارم و در این بین اگر پیشنهاد مناسبی باشد آن را می پذیرم. اما جشنواره همانطور که گفتم، برای من نه فضا و نه جذابیت خاصی دارد.با همه این ها امسال اتفاق خوبی که افتاد این بود که کارهایی که پخش و اجرا شده بود، برای نمایش در جشنواره شرکت کرده اند. این کارها امتحان خود را پس داده اند و نمایش آن ها به این شکل در جشنواره کار خوبی بود.در سال های قبل یک روزه و عجله ای گروه جمع می شدند و بدون دکور و هیچ برنامه خاصی نمایشی را اجرا می کردند و این اصلا خوب نبود. البته در دوره ای جشنواره رونق خاصی داشت، زمانی مثل دوره اصلاحات که در آن کارهایی از آلمان، هند و کشورهای دیگر می آمدند و آدم های بزرگ و مطرح تئاتر کشور از سیاستگذاران و حاضران در آن جشنواره بودند. اما الان یکسری تعریف ها معنی شان را از دست داده اند و کارهایی آمده اند که مفهوم بین الملل را نیز تغییر داده اند. من فکر می کنم اگر آن مقدار زمان و هزینه ای که برای جشنواره صرف می کنند در طول سال صرف گروه هایی که حرفه ای هستند کنند، شاهد اتفاقات بهتری هستیم.

کمی هم از حوزه سینما بگویید. امسال پیشنهادی در این عرصه داشتید؟

- بله دو پیشنهاد بود که نقش های خوبی هم داشتند امابا تئاتری که کار می کردم همزمان شد و نتوانستم که در آن ها شرکت کنم.

با توجه به این که در این سال هادر جشنواره فیلم فجر، شاهد حضور فعال و دریافت سیمرغ ، درحوزه کارگردانی و بازیگری توسط تئاتری ها بودیم، شما جشنواره فیلم فجر را چه طور می بینید؟

- من اگر وقت کنم برخی از کارها را در این جشنواره می بینم اما در کل خیلی در جریان آن نیستم. در مورد حضور تئاتری ها نیز باید بگویم ، خوشبختانه اتفاق سنجیده و خوبی رخ داده، این که من زمانی که کاری را روی صحنه دارم، عده زیادی از عوامل سینما از آن استقبال می کنند و متوجه می شوند که بازیگری یک علم و فن است که هر کسی نمی تواند از پس آن برآید. به همین دلیل است که بازیگران تئاتر راه به جایی می برند و این طور می درخشند و سیمرغ می گیرند. من هم از این اتفاق خوشحال هستم.

به عنوان بازیگری که در جشنواره های مختلف تئاتر اصولأ درخشیده اید، در سینما هم به سیمرغ فکر می کنید؟

- من همیشه به فکر پیشرفت هستم و در طول روال کاریم، خیلی آهسته اما پیوسته حرکت کرده ام. در این مسر هر کاری را قبول نکردم و سریال ها و پیشنهادات تکراری را رد کردم تا بتوانم نقشی رابازی کنم که متفاوت باشد و توانایی هایم را نشان دهم. در تئاتر این اتفاق تا حدی افتاده است و کارهای متنوعی داشتم. به طور کل همانطور که گفتم به همواره به فکر پیشرفت هستم و امیدوارم این اتفاق در هر زمینه ای چه سینما،چه تلویزیون و چه تئاتر رخ دهد.کاری که جذاب و فوق العاده باشد و از آن لذت ببرم نگاه من همیشه به قله بوده و فکر می کنم هنوز در دامنه هستم و باید با چنگ و دندان از آن بالا بروم.