بررسی رمز بلوغ در بازار سرمایه

دیروز پانزدهم بهمن ماه بورس اوراق بهادار در حالی وارد پنجاهمین سال فعالیت خود در اقتصاد ایران شد که به‌رغم گذشت ۵ دهه از عمر خود هنوز نابالغ و توسعه‌نیافته است.بورس اوراق بهادار تهران در حالی سال‌ها عمر خود را پشت سر می‌گذارد که هنوز در مسائل پایه خود ناتوان مانده است.

روزنامه دنیای اقتصاد: دیروز پانزدهم بهمن ماه بورس اوراق بهادار در حالی وارد پنجاهمین سال فعالیت خود در اقتصاد ایران شد که به‌رغم گذشت ۵ دهه از عمر خود هنوز نابالغ و توسعه‌نیافته است.بورس اوراق بهادار تهران در حالی سال‌ها عمر خود را پشت سر می‌گذارد که هنوز در مسائل پایه خود ناتوان مانده است.

نبود بستر مطالعات علمی و عملی تجربه بازارهای دیگر، قطع بودن چرخه حیات شرکت‌ها از پذیره‌نویسی تا انحلال و چنبره دولت بر بازار سرمایه موجب شده است بورس اوراق بهادار پس از این عمر طولانی همچنان درگیر مشکلاتی باشد که ریشه در عدم شناخت دقیق بازار سرمایه از کارکرد‌ها و ضعف‌های آن دارد. در همین حال با گذشت این عمر طولانی همچنان دورنمایی مشخص برای بالندگی بازار به چشم نمی‌خورد.

بازار سرمایه اینک درگیر در میان بدیهی‌ترین مسائل که بورس‌های دیگر سال‌ها است برآنها غلبه کرده‌اند در انتظار روزهایی است که بتواند نقش واقعی خود را در اقتصاد ایفا کند، آرزویی که تاکنون محقق نشده است. به نظر نمی‌رسد تا زمانی که ساختار بازار سرمایه دولتی و تحت مدیریت دولت است این آرزو محقق شود. آرزوی اساسی برای آینده بازار سرمایه آن است که نهاد نظارتی آن در حد نظارت و منتصب دولت و نهادهای اجرایی آن با اختیارات اجرایی واقعی متعلق به بخش خصوصی باشد. در بازار سهام معامله‌گران در هفته گذشته به ویژه انتهای هفته با افزایش تنش‌های سیاسی مواجه بودند.

مواضع تند ایالات متحده و برگزاری نشست شورای امنیت در مورد مساله آزمایش موشکی موجب افزایش تنش‌های بین‌المللی شده است که انتظار می‌رود در هفته‌های آتی همچنان اقتصاد کشور را متاثر کند. در تحولات اقتصادی مجلس شورای اسلامی به زودی کار بررسی لایحه بودجه در صحن علنی را آغاز خواهد کرد که می‌تواند برای بازار مهم باشد. درصحنه بازار جهانی نیز تنش سیاسی میان تهران-واشنگتن به افزایش بهای نفت منجر شده است. بهای نفت برنت در کانال 56تا 57دلار در حال نوسان است. بهای هر تن مس نیز به 5هزار و 892دلار رسیده و بهای دو فلز روی و سرب نیز به ترتیب 2هزار و 815دلار و 2هزار و 332دلار گزارش شده است.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف بود که بازگشت بانک تجارت به معاملات موجب افت ۵۶۰ واحدی شاخص کل شد. در حالی که در هفته ابتدایی بهمن، بازگشت بانک ملت شوکی را به بازار وارد کرد روز چهارشنبه نیز بازگشایی نماد بانک تجارت چنین مشکلی را برای بازار پدید آورد و این در حالی است که همچنان لیست نمادهای متوقف پرتعداد است و نمادهایی نظیر بانک صادرات، پاسارگاد، اقتصاد نوین و مپنا نیز در میان پرشمار نمادهای در انتظار بازگشایی قرار دارند. در بازار روز چهارشنبه بازگشایی بانک تجارت به افت نزدیک ۳۵درصدی این نماد منجر شد. بانک تجارت که براساس صورت‌های مالی برای حصول سود تا پایان سال جاری باید فروش قابل ملاحظه‌ای از دارایی‌های خود را صورت دهد نسبت به بانک‌های دیگر متوقف از سهام شناور کمتری برخوردار بود که همین مساله فشار فروش کمتری را به این بانک در بازگشایی وارد کرد.

در همین حال وضعیت بانک صادرات همچنان بغرنج و نامشخص است. نکته جالب این موضوع آن است که حمید تهران‌فر معاون سابق نظارتی بانک مرکزی، اوایل مرداد سال جاری قائم مقام و عضو هیات مدیره بانک صادرات شده و انتظار می‌رفت با توجه به افکار عمومی و تسریع در بازگشایی نماد، تاکنون اقدام به ارائه اطلاعات می‌شد. در گروه تصفیه نفت مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران از روشن شدن نخستین کوره بنزین‌سازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس همزمان با آغاز دهه مبارک فجر خبر داد. به گزارش «ایرنا» عباس کاظمی چهارشنبه با اعلام این خبر اظهار کرد: ما امیدواریم امسال مرحله نخست واحد بنزین‌سازی این پالایشگاه به بهره‌برداری برسد. کاظمی بیان کرد: با بهره‌برداری از مرحله نخست بنزین پالایشگاه ستاره خلیج فارس تا پایان امسال و همچنین بهره‎برداری از طرح جدید پالایشگاه بندرعباس، تولید بنزین یورو ٤ از ٣٥ درصد کنونی به دو برابر خواهد رسید.

معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش ادامه داد: واحد تقطیر پالایشگاه ستاره خلیج فارس چندی پیش راه‌اندازی شد و هم اکنون نفتا در این واحد تولید می‎شود و نخستین محموله آن نیز صادر شد. سه مرحله پالایشگاه ستاره خلیج فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه کشور با ظرفیت تولید روزانه ٣٦ میلیون لیتر بنزین تا پایان سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد. مدیرعامل ایرانول که برنامه افزایش سرمایه۱۵۰ درصدی دارد از افتتاح پایانه صادراتی در بندرامام خمینی و تولید محصول جدید با همکاری برندخارجی در آینده‌ای نزدیک خبر داد و اقدامات و وضعیت فروش را اعلام کرد. عیسی اسحاقی گفت: ظرف ماه‌های آینده مخازن ۲۵ هزار تنی ایرانول در ماهشهر افتتاح می‌شود که با بهره‌برداری از این پایانه صادراتی، بازار صادرات محصولات را به منظور کسب سود بیشتر می‌توان مدیریت کرد.وی از تولید روغن دریایی در آینده‌ای نزدیک با همکاری یک برند خارجی در ایران خبر داد و افزود: در این زمینه رایزنی‌هایی انجام شده و به دنبال اجرایی شدن آن، برای نخستین بار در کشور از سوی یک شرکت معتبر تولید روغن دریایی خارجی در ایران صورت می‌گیرد. همچنین پیشنهاد یک شرکت خارجی را برای جذب سرمایه‌گذاری و تولید روغن‌های گروه ۲ و ۳ در آبادان دریافت کرده و موافقت هیات‌مدیره را برای آن گرفته‌ایم.

این مقام مسوول به برخی از پروژه‌ها و برنامه‌ها طی سال گذشته اشاره کرد و گفت: از مهم‌ترین‌ پروژه‌هایی که در این مدت صورت گرفته می‌توان به تعمیرات اساسی (اورهال) واحدهای پی دی‌ای تار و هایدروفینیشینگ پس از ۱۸ سال و واحد فورفورال پس از ۹ سال، توسعه و نوسازی روغن‌سازی پالایشگاه آبادان در بخش بلندینگ بریم پس از ۳۵ سال اشاره کرد. اسحاقی، ترخیص ۴ فیلتر پروژه تولید واکس کم روغن پس از ۳ سال، راه‌اندازی انبارهای جدید و کاهش هزینه‌های جاری و تعیین تکلیف و تحویل کارخانه حشره‌کش پرکنی پس از ۱۰ سال را از دیگر اقدامات انجام شده معرفی کرد. به گفته وی «شرانل» سال گذشته با فروش ۶۱۰ هزار تن، رکورد فروش مقداری را شکسته و در ۱۰ ماه سال جاری قادر به کاهش چشمگیر خام فروشی و فروش ۴۸۰ هزار تنی شده است. در گروه خودروسازی مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا از عرضه اولین محصول مشترک تولیدی با شرکت سیتروئن فرانسه تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۱۷) خبر داد. به گزارش «ایسنا» مهدی جمالی در حاشیه مراسم آغاز طرح نوسازی کامیون‌های فرسوده اظهار کرد: قرارداد با سیتروئن در مراحل نهایی است و به زودی نقل و انتقال سهام سایپا کاشان به این شرکت انجام خواهد گرفت. تا پایان سال ۲۰۱۷ اولین محصول مشترک تولیدی با سیتروئن عرضه خواهد شد. انتقال تمام خطوط تولید خودروهای برلیانس از سایپا به پارس خودرو با هدف تمرکز و مدیریت این برند و همچنین افزایش داخلی‌سازی به بیش از ۴۰ درصد صورت گرفت. تا پایان سال جاری دو محصول جدید فاینا اتوماتیک و فیس لیست فاینا عرضه خواهد شد. در گروه خودرویی ایران خودرو قیمت پایه دو بلوک ۱۶ و ۱۱/ ۱۴ درصدی دو شرکت سرمایه‌گذاری‌ایران‌خودرو و بیمه پارسیان را برای عرضه یکجا را اعلام کرد. به این ترتیب در زمانی که بعدا مشخص خواهد شد، بیش از ۲۸۲ میلیون و ۲۷۹ هزار سهم «خسگتر» به قیمت پایه هر سهم ۳۷۵ تومان و ۲۴۰ میلیون سهم «پارسیان» به قیمت هر سهم ۷۰۰ تومان به‌صورت نقد واگذار شود. ارزش این دو بلوک ۱۰۵ و ۱۶۸ میلیارد تومان تعیین شده و در صورت انجام معامله، مالکیت ایران خودرو از سرمایه‌گذاری‌ایران‌خودرو به ۸۹/ ۵۸ درصد کاهش خواهد یافت.

در گروه دارویی به گزارش معاونت بازار، روز یکشنبه مورخ ۱۷ بهمن ماه تعداد ۳۴۰میلیون سهم معادل ۱۰ درصد از سهام شرکت گروه دارویی برکت متعلق به شرکت گروه توسعه اقتصادی تدبیر به‌عنوان پانصدوششمین شرکت پذیرفته شده برای اولین بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در نماد «برکت» به شیوه ثبت سفارش برای کشف قیمت عرضه خواهد شد. در گروه حمل ونقل روز چهارشنبه نماد حریل به تابلو بازگشت که با رشد ۳ درصدی مواجه شد. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف بود که در آن بازگشایی نماد بانک تجارت تمام بازار را متاثر کرد.با این کارنامه شاخص با افت ۷۲/ ۰ درصدی معادل ۵۶۸ واحد به رقم ۷۷هزار و ۴۱۲ واحد رسید ارزش معاملات در بورس به ۱۹۷میلیارد تومان و در فرابورس به ۱۲۰میلیارد تومان بالغ شد.