کارگردان «دعوتنامه»: آستان قدس رضوی می‌خواست من را به زندان بیاندازد

وب سایت آی سینما: سومین نشست روز دوم جشنواره فیلم فجر به فیلم «دعوتنامه» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مهرداد فرید اختصاص داشت. نشست این فیلم با انتقاد شدید یکی از اعضای انجمن منتقدان و پاسخ‌هایی که فرید و بهزاد فراهانی به این منتقد دادند همراه بود. فرید در این نشست جامعه ایران را دین‌زده دانست و پیش‌بینی کرد همین موضوع حاشیه‌هایی را برای فیلم به وجود آورد. او در توضیحاتش به شکایت آستان قدس رضوی به خاطر فیلم‌برداری این فیلم نیز اشاره کرد.

در این نشست مهرداد فرید کارگردان، تهیه‌کننده و تدوین‌گر، حمید چمنی فیلم‌نامه‌نویس، بایرام فضلی مدیر فیلم‌برداری حضور داشتند و از بازیگران فیلم در کنار شقایق فراهانی بازیگران جوان این فیلم از جمله غزل فرید، سحر کریمی، بهزاد جعفری و شهاب شادابی در این نشست حاضر شده بودند. این جلسه بدون حضور حمیدرضا آذرنگ یکی از بازیگران شناخته شده این فیلم برگزار شد.

«دعوتنامه» فیلم تازه مهرداد فرید فیلمی اجتماعی با رگه‌های مذهبی است که در سه اپیزود ساخته شده است، هر کدام از این اپیزودها داستان جداگانه‌ای دارند که در نقاطی به هم وصل می‌شوند. از جمله چهره‌های این فیلم حمیدرضا آذرنگ، میترا حجار و شقایق فراهانی هستند که در ترکیب با بازیگران جوان و ناشناخته‌ای قرار گرفته‌اند. از جمله سحر کریمی که به گفته خودش تا کنون هیچ تجربه بازیگری در تئاتر و سینما نداشته و برای اولین‌بار در این فیلم مقابل دوربین رفته است. غزل فرید فرزند این کارگردان و تهیه‌کننده نیز در این فیلم جزو چهره‌های جوان است که در این فیلم منشی صحنه نیز بوده است.

پیش از آغاز نشست هرکدام از عوامل توضیح کوتاهی درباره همکاری‌شان با این فیلم دادند، چمنی نویسنده این فیلم با توجه به همکاری‌‌اش در مجله فیلم‌نگار به سردبیری مهرداد فرید در این‌باره گفت: «همان‌ زمان به من اجازه دادند که درباره فیلم‌نامه‌ای با ایشان صحبت کنم که از آن خوششان آمد و قرار شد همکاری کنیم. البته فیلم‌نامه اشکال اساسی داشت و اجازه دادند با هم دوباره آن را بنویسیم.»

بایرام فضلی نیز در سخنان کوتاهی همکاری‌اش با فرید را قدیمی دانست که در آن توانسته فرم‌های مختلف را تجربه کند. فرید نیز به زمان حضورش در مطبوعات اشاره کرد و بهترین سانس نمایش فیلم‌ها را سانس نمایش در کاخ جشنواره دانست. شقایق فراهانی نیز به سال‌ها پیش و یکی دو قرار برای بازی در فیلم‌های فرید اشاره کرد که به نتیجه نرسیده‌اند و دست آخر این همکاری در فیلم «دعوتنامه» با حضور در نقشی اتفاق افتاده است که برای این بازیگر وسوسه کننده بوده است.

در ادامه بهزاد جعفری نیز به همکاری قبلی‌اش با فرید در فیلم «بی‌تابی بیتا» اشاره کرد. سامان صفایی نیز این فیلم را دومین تجربه‌اش دانست که بعد از «شیار ۱۴۳» به نمایش درآمده است و اعتماد فرید به بازیگران جوان را کار بزرگی دانست.

مهرداد فرید پیش از آغاز سوالات خبرنگاران توضیحاتش درباره فیلم را آغاز کرد؛ او به زمان تولید این اثر سینمایی پرداخت و گفت: «بسیاری از همکارانم به من گفتند که این فیلم را نساز چون ممکن است عملیات انتحاری برای تو باشد، چرا که ما جامعه‌ای دین‌زده داریم و متاسفانه کار کردن فیلمی با مضمون دینی با توجه به چند دهه‌ای که از انقلاب می‌گذرد و مردم دین‌زده شده‌اند با واکنش‌های منفی مواجه خواهد شد. به همین خاطر ساخت این فیلم برای من قدم زدن روی لبه تیغ بود.»

این کارگردان ادامه داد: «از پیش می‌دانستیم بعضی صحنه‌ها به خاطر این‌که جامعه در شرایط نرمالی قرار ندارد ما را به مسلخ می‌برد و قربانی شرایط خواهیم شد. امیدوارم در اکران عمومی مخاطب عام از فیلم لذت ببرد.»

شقایق فراهانی که پرکارترین بازیگر جشنواره فیلم فجر با بازی در چهار فیلم سینمایی یعنی «انزوا»، «چراغ‌های ناتمام»، «دعوتنامه» و «پشت دیوار سکوت» است و امسال به جز این فیلم‌ها در «خانه کاغذی» و «دزد و پری ۲» نیز ظاهر شده است، درباره این نقش‌ها که بیشتر نقش مکمل هستند گفت: «من سه سال است که در جشنواره فیلم فجر پرکار هستم، دلیل این اتفاق هم این است که به لحاظ روحی تجربه بدی را از سرگذرانده‌ام. درباره نقش مکمل هم باید بگویم که من در خانواده‌ای بزرگ شده‌ام که نقش فرعی و مکمل و اصلی چندان معنی نداشت و واهمه‌ای از حضور در این نقش‌ها نداشتیم. اگر قرار است حضور در نقش‌های مکمل به کارنامه من ضربه بزند امیدوارم این نقش‌ها به اقتدار من ضربه نزند. البته در نقش‌های اصلی هم حضور یافته‌ام.»

فرید در ادامه پس از اظهار نظر یکی از خبرنگاران درباره فیلم، به مشکلات حین تولید فیلم اشاره کرد و گفت: «مشکل بزرگی که ما حین تولید داشتیم این بود که آستان قدس نه تنها مساعدت نکرد بلکه کارشکنی هم کرد و من متوجه شدم که نه تنها علیه ما بلکه با عوامل تلویزیون نیز همین شیوه را پیش گرفته بودند و آن‌ها نیز با درهای بسته روبرو می‌شدند. وقتی می‌گویم جامعه ما دین‌زده است مصادیق آن زیاد است یک مصداق آن به مردم باز می‌گردد یک سمت دیگر هم نهادهای مذهبی هستند که ما را مظنونین همیشگی فرض می‌کنند و روی خوش به ما نشان نمی‌دهند ولی از طرف دیگر همیشه دست‌اندکاران سینما را می‌نوازند که چرا کار مذهبی نمی‌کنید. وقتی هم که می‌رویم به ما روی خوش نشان نمی‌دهند. حتی مجبور شدیم برخی صحنه‌های فیلم را با گوشی موبایل فیلم‌برداری کنیم یا به مکان‌هایی برویم که شبیه فضای حرم بوده است یا کنار دیوار با اضطراب فیلم‌برداری کنیم که خدام حرم بیایند و وسایلمان را بگیرند. حتی به ما اجازه فیلم‌برداری روی سنگفرش را نیز نمی‌دادند. در نهایت فکر می‌کنم با این‌که در شرایط نرمالی نبودیم خروجی فیلم خوب از آب درآمده است و فیلم شریفی و قابل دفاعی است. البته بحث‌های زیادی درباره این فیلم شد اما مورد موافقت پروانه نمایش قرار گرفت و امیدوارم در نمایش عمومی با مشکل مواجه نشود.»

این کارگردان و تهیه‌کننده در ادامه درباره شیوه انتخاب بازیگران که نسبت به قصه و با گفت‌وگو با بازیگر مورد نظر از سوی او انجام می‌شود توضیحاتی داد. او همچنین این فیلم را کم‌هزینه دانست که در اکران عمومی احتمالا با بازگشت سرمایه و سودآوری نیز مواجه شود. او ابراز امیدواری کرد این فیلم مورد توجه مخاطب عام قرار گیرد چون از نظر او سینما متعلق به کف خیابان است.

او همچنین در پاسخ به کلیشه‌ای بودن فیلم استفاده از کلیشه‌ها برای ارتباط گرفتن با مخاطب عام را از نقاط قوت یک کارگردان دانست.

پس از این سخنان یکی از اعضای انجمن منتقدان که در این نشست حاضر بود شروع به صحبت کرد و گفت: «من قاعدتا نباید در این جلسه باشم اما عامدانه آمدم که بگویم فیلم‌تان بسیار بد بود و نسبت به کار قبلی شما «آرامش در حضور مردگان» ضعیف بود. مشکل جامعه ما دین‌زدگی نیست بلکه ریاکاری و شعارزندگی است که در این فیلم هم وجود دارد. اگر یک فیلم دینی با بازی‌های درست ساخته شود مردم دین‌زده نمی‌شوند. حتی دیالوگ‌هایی که به مسائل سیاسی مربوط می‌شد را شما به صورت مبتذل آوردید. این فیلم من را ناامید کرد و فقط آمدم که این‌را بگویم. در لحظات حساس فیلم مردم در سالن می‌خندیدند و این یعنی مرگ یک فیلم.»

فرید قضاوت درباره سخنان این منتقد را به جمع واگذار کرد و خطاب به این منتقد توضیح داد که نباید از سینماگر توقع حل کردن و گشودن گره‌ها را داشت. این به عهده مسئولان است که کوتاهی می‌کنند. به گفته او فیلم‌ها برای سرگرمی ساخته می‌شوند و اگر حرف اجتماعی هم داشته باشند باید به آن‌ها دست مریزاد گفت.

بهزاد فراهانی نیز که در این نشست حضور داشت، از بازیگران و عوامل فیلم به خاطر تولید آن تشکر کرد و خطاب به منتقدی که در نشست نظر داده بود گفت: «کاش با بیان فرزانه‌تری سخن می‌گفتند. وقتی از تولید دور هستیم می‌توانیم بگوییم ابتذال در فیلم جاری است، اما فکر می‌کنم ما داریم بوی پایمان را گردن پوتینمان می‌اندازیم. من ممکن است از بخشی از روحانیت خشمگین باشم و این بخش برایم دلپذیر نباشد، اما اجازه بدهید یک ذره بوی دموکراسی و سخن گفتن شریف و پارسی در مملکت ما راه بیافتد. فصل فصل دوستی و آشتی و رفاقت است. من تا به حال به دختر بزرگم به جز فیلم «چتری برای دو نفر» این را نگفته بودم اما امروز به او گفتم چه قدر خوب بود. به عنوان بازیگری که سال‌ها کار کرده این را گفتم و احساس کردم حس درونی خوب درآمده است. نسل جوان خوبی آمده‌اند که دیگر جایی برای جمشید مشایخی استادم، من و آتش تقی‌پور عزیزم نمی‌گذارند. به آقای فرید هم می‌گویم نگران فروش نباشید کشور من از توپخانه به بالا نیست. اگر به تفرش شهرم بروم به مردم این شهر می‌گویم که چه فیلم خوبی است.»

فرید در پایان این نشست به چند نکته اشاره کرد و گفت: «آستان قدس علیه من در شعبه‌های کیفری شکایت کرد و وکیل گرفتند که من را به زندان بیاندازند. خوشبختانه دادگاه قرار برائت داد و دوباره در شعبه دیگر درخواست تجدید نظر شد که باز هم بنده را تبرئه کردند. رویکرد دوستانی که باید به ما کمک می‌کردند این مشکلات را به وجود آوردند.»

او در پاسخ به منتقدی که در این نشست حضور پیدا کرده بود نیز این‌طور گفت: «یک رویکردی در نقد فیلم از قدیم وجود داشته است. می‌گویند برادر حاتم طایی به او حسادت می‌کرده است چون نه مثل او مشهور بوده و نه اندازه او بخشنده بوده است. با خود گفت چه کار کنم چیزی که به ذهنش رسید این بود که برود در آب زمزم ادرار کند. شیوه نقد بسیاری از دوستان هم همین است. شاخصش را هم داریم که نام نمی‌برم اما بسیاری از منتقدان بدون این‌که فیلم را ببینند عزمشان را جزم کرده‌اند برای زدن فیلم‌ها.»