«آرمان» ۱۲ میلیون برای آزادی می خواهد

شهروند نوشت: به هواخواهی دوستش رفته بود. تنها ١٦‌سال داشت و در اوج نوجوانی بود. حتی به فکرش هم نمی‌رسید حمايت از دوستش باعث مرگ انساني شود. دوستش هم برای دفاع از نامزدش رفته بود اما تنها کسی که گرفتار شد آرمان بود. دعوای بچگانه‌ای که تنها دلیلش مزاحمت ایجادشده برای نامزد دوستش بود، آن روز در پارک منجر به فوت یک نوجوان دیگر شد. کسی که هم‌سن‌و‌سال خودشان بود و حالا تنها داغی در دل مادر و پدرش باقی مانده است.

آرمان پدر ندارد اما شاید بتوان جلوی داغ‌دیدن دل مادرش را گرفت. مادری که از بیماری سرطان رنج می‌برد و آرمانش محبوس است. آرمان باید برگردد تا تسکین دردهای مادرش باشد، تا حامی خواهر و برادر کوچکش باشد. آرمان چند روزی بیشتر وقت ندارد تا ١٨سالش کامل شود. طبق ماده ٩٠ قانون مجازات اسلامی که مشمول آرمان نیز می‌شود، او را اعدام نمی‌کنند اما باید از ١٨سالگی به بعد تا زمانی که بتواند دیه را تأمین کند، در زندان بزرگسالان سپری کند. اما با توجه به مشکلاتی که ممکن است برای آرمان در زندان بزرگسالان پیش بیاید، از هفته گذشته برخي از فعالان اجتماعی دور هم جمع شده‌اند تا راهی برای تسکین دردهای آرمان و خانواده‌اش پیدا کنند. این فعالان اجتماعی به دنبال راهی برای تأمین دیه آرمان هستند. این دعوای بچه‌گانه پردردسر در ماه حرام رخ داده است و اکنون باید یک‌سوم از دیه روزهای عادی بیشتر پرداخت شود.

آرمان پسر خوبی است

با توجه به گفته‌های این فعالان اجتماعی، آرمان از نظر اخلاقی مورد توجه رئیس و معاون کانون اصلاح و تربیت بوده و درخواست اولیه برای نجات او از ورود به زندان بزرگسالان از طرف رئیس کانون مطرح شد.

فرخنده جبارزادگان یکی از مسئولان تأمین دیه برای آرمان است. وی درباره وضع آرمان به «شهروند» گفت: آرمان از دو‌سال پیش در کانون است و به‌زودی ١٨‌سال او تمام می‌شود. رئیس کانون قبل از ١٨سالگی آرمان خیلی اصرار داشتند که بتوان کاری برای او کرد. آرمان پسر خیلی خوبی و مورد توجه رئیس، معاون و روانشناسش در کانون بوده است. با توجه به این‌که مادرش از بیماری سرطان رنج می‌برد و دو خواهر و برادر کوچکتر از خودش دارد و باید سرپرستی آنها را نیز به عهده بگیرد، با چند تن از دوستان و همکاران برای کمک به او اقدامات لازم را انجام دادیم. روزی که برای دیدن آرمان به کانون رفتم، بسیار ناامید بود و می‌گفت: «امکان ندارد از این‌جا خلاص شوم و پول دیه فراهم شود.»

جبارزادگان درباره اظهارات رئیس کانون اصلاح و تربیت درباره آرمان نیز توضیح داد: رئیس کانون درباره آرمان با من صحبت کرد و گفت بهتر است بتوانید کاری کنید و دیه را پرداخت کنید، چون او بسیار بچه خوبی است. پسر بسیار باهوشی است و در حین درس‌خواندن، آموزش‌های لازم برای کار را هم دربرمی‌گیرد. با توجه به این نکته که آرمان حامی‌ای برای تأمین دیه ندارد و با توجه به گفته‌های رئیس کانون و روانشناس او با همکاران تصمیم گرفتیم تمام تلاشمان را برای نجات آرمان بکنیم. به همین منظور نمایشگاهی از آثار هنرمندان برگزار کردیم تا با فروش آثار بتوانیم مبلغ دیه را فراهم کنیم. با توجه به تجربه مشابهی که در ‌سال گذشته داشتیم، تلاش کردیم از این راه مبلغ موردنظر را تأمین کنیم. همچنین از راه‌های دیگر نیز برای دریافت کمک‌های مردمی اقداماتی را انجام دادیم.

هنرمندان سردمداران کمک

هنرمندان در بسیاری از مواقع برای انجام امور خیریه داوطلب می‌شوند و تاکنون شاهد کمک‌های ارزنده مالی و غیرمالی آنها بوده‌ایم. در این مورد نیز با توجه به گفته‌های مسئولان این امر، هنرمندان از کمک به آرمان دریغ نکرده‌اند. در روزهای پایانی هفته گذشته، برای تأمین مبلغ دیه، نمایشگاهی با عنوان «شبتاب٢» از آثار برخی هنرمندان معاصر ایران برگزار شد. رزیتا شرف‌جهان، مدیر گالری طراحان آزاد درباره برگزاری نمایشگاه‌هایی با این مضمون به «شهروند» گفت: رویکرد هنرمندان در مورد برگزاری این نمایشگاه‌ها بسیار خوب بوده است. به‌طور مشخص پارسال نمایشگاه دیگری برگزار شد و این دومین نمایشگاه با این مضمون است که برگزار شد. یک مورد دیگر نیز چهار‌سال پیش بود که مبلغ موردنظر را بدون برگزاری نمایشگاه از طریق کمک‌های هنرمندان و کلکسیونرها جمع‌آوری کردیم. اما زمانی که می‌خواهیم از هنرمندان بدون برگزاری نمایشگاه کمک مالی دریافت کنیم با اما و اگرهای فراوانی مواجه می‌شویم.‌ سال گذشته نیز با کمک جمعی از فعالان حقوق مدنی نمایشگاه برگزار شد. ‌سال گذشته تعداد افرادی که برای تأمین دیه مورد نظر آنها نمایشگاه را برگزار کردیم بیش از یک نفر بود. هر کدام میزانی از دیه را کسر داشتند و سعی کردیم با دریافت آثار از هنرمندان معاصر و فروش آنها مبالغ کسری را فراهم کنیم.

شرف جهان درباره برگزاری نمایشگاه «شبتاب ٢» توضیح داد: ‌سال گذشته ما حداقل یک هفته فرصت برای برگزاری نمایشگاه داشتیم اما در این مورد فرصت بسیار محدود بود و باید هر چه سریع‌تر مبلغ مورد نیاز فراهم شود. با توجه به این‌که نمایشگاه از پیش رزرو شده بود تنها یک فرصت دو روزه را برای برگزاری نمایشگاه داشتیم. با فشار و کار بسیار زیاد توانستیم این نمایشگاه را برگزار کنیم. علاوه بر فشردگی کار، بسیاری از هنرمندان نیز نبودند یا کار قابل ارایه‌ای برای این نمایشگاه نداشتند.

با توجه به حجم کار، ضرب‌العجل بودن برگزاری این نمایشگاه و فاصله تنها یک‌ساله‌ای که بین برگزاری این دو نمایشگاه با یک مضمون وجود داشت، در نتیجه درخواست کردن از هنرمندان برای دریافت یک اثر برای نمایشگاه بسیار سخت بود. هنرمندان با توجه به این‌که چقدر شناخته‌شده باشند دست‌کم یک‌بار درخواستی مبنی بر فرستادن آثارشان به یک نمایشگاه خیریه را و در‌سال حدود ١٥-١٠ مورد درخواست دریافت می‌کنند. ما نیز موضوعی ندادیم و در هر دو مورد هم پارسال و هم امسال از هنرمندان خواستیم یکی از آثار خودشان را به‌صورت صددرصد اهدا کنند.

مدیر گالری طراحان آزاد درباره برگزاری این‌گونه نمایشگاه‌های خیریه گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر تعداد نمایشگاه‌های خیریه بسیار زیاد شده است. انجمن‌هایی مثل «محک» یا «دهش‌پور» برای کمک به بیماران نمایشگاه برگزار می‌کنند. همچنین موسسه «رعد» نیز برای کمک به معلولان تاکنون چند نمایشگاه خیریه برگزار کرده است. بسیاری از هنرمندان هم به‌صورت اختصاصی برای هنرمند یا نویسنده‌ای که احتیاج به مداوای سنگینی دارد، نمایشگاه‌هایی برگزار می‌کنند.

برگزارکنندگان منفعت مالی ندارند

بسیاری از مردم کشور ما در کمک‌رسانی و انجام امور خیر پیش‌قدم می‌شوند. در این بین هنرمندان نیز همیشه در این عرصه فعالیت‌های چشمگیری داشتند. اما نباید از این غافل شد که هنرمندانی که آثارشان را برای امور خیریه اهدا می‌کنند، هزینه‌هایی برای خلق آن اثر متقبل شده‌اند. کمک به تمام موارد خیریه ضروری و لازم هستند. چه کمک به بیماران باشد و چه کمک به نجات شخصی از چوبه دار به دلیل مشکل مالی. شرف‌جهان درباره اهدای آثار هنرمندان نیز این‌گونه توضیح داد: کسی با بیماری سرطان هزینه‌های بالایی برای درمان دارد و همین‌طور موارد دیگر هم به کمک‌های نقدی و غیرنقدی نیاز دارند. کاری که حراج‌ها یا نمایشگاه‌های خیریه می‌توانند انجام دهند تا راحت‌تر آثار را دریافت کنند این است که ٥٠‌درصد را اهدا کنند و ٥٠‌درصد هم به صاحب اثر پرداخت شود، زیرا بسیاری از این آثار مثل مجسمه‌ها، هزینه تولیدشان بالاست، همچنین مراحل تولیدی مثل قاب‌کردن آثار، پرینت و... هم هزینه‌های زیادی دارد.

رزیتا شرف‌جهان درباره جزییات برگزاری نمایشگاه برای کمک مالی به آرمان نیز گفت: به‌هرحال موضوع آرمان کاملا صاف و مستقیم است و گالری هیچ مبلغی برداشت نمی‌کند، همچنین دوستان و همکارانی که کمک و همیاری می‌کنند، هیچ‌گونه منفعت مالی ندارند. هنرمندان برای برگزاری این نمایشگاه کل کار را اهدا می‌کنند و ما آنها را برای فروش می‌گذاریم و کل این مبلغ به شماره حسابی که از طریق اجرای احکام اعلام شده است، واریز می‌شود. اگر هم اثری فروش نرفت به هنرمند برمی‌گردد. بسیاری نیز راغب به کمک در این مورد نیستند و عقیده دارند قتلی رخ داده است و با چند و چون ماجرا آشنا نیستند.

این نکته که ما برای جلوگیری از یک اعدام یا تباه‌شدن عمر یک نوجوان این نمایشگاه‌ها را برگزار می‌کنیم، برای بسیاری از مخاطبان اهمیتی ندارد. اما بسیاری از هنرمندان مخالف اعدام هستند، همچنین خریدارها هم می‌توانند به آن بخش ماجرا فکر نکنند، چون به‌هرحال یک اثر هنری را می‌خرند. برخی هم تنها می‌آیند تا یک اثر مناسب و ارزان بخرند و این نکته تا حدی باعث افسوس است. با این حال درنهایت برگزاری این نمایشگاه و درآمد حاصل از آن برای کمک به کسی است که در معرض خطر است.

برگزاری این‌گونه نمایشگاه‌های خیریه برای کمک به جامعه بسیار ارزنده و مفید است. اما با این حال برخی از افراد و فعالان این حوزه به صورت همزمان و جداگانه نمایشگاه‌هایی با یک مضمون برگزار می‌کنند که این عدم هماهنگی باعث شده مردم کمتر به آنها اعتماد کنند. شاید بتوان با تشکیل یک کمپین خاص، از پراکندگی انجام این امور جلوگیری کرد. همچنین طیف هنرمندانی که در این امور یاری می‌رسانند نیز گسترده‌تر می‌شود.

کمک‌های مردمی از طریق شبکه‌های مجازی

برای کمک به آرمان و تأمین مبلغ مورد نیاز جهت آزادی او، گروهی در یکی از شبکه‌های اجتماعی نیز فعالیت می‌کنند. برخی از فعالان اجتماعی و روزنامه‌نگاران مطرح کشور، مدیریت و اداره این گروه را برعهده دارند.

افسون علی‌مرادیان، مدیر این گروه در یکی از شبکه‌های مجازی است. وی درباره تشکیل این گروه به «شهروند» گفت: با چند تن از همکاران به‌عنوان فعال اجتماعی، تاکنون فعالیت‌هایی را انجام دادم. حدود سه ماه پیش با چند تن از خبرنگاران و فعالان اجتماعی گروهی تشکیل دادیم و در آن پرونده فردی به نام محمد را مطرح کردیم تا بتوانیم ٢٧‌میلیون از کسری دیه او را تأمین کنیم. ساعت ٩ صبح روزی گروه را تشکیل دادیم و روز بعد ساعت ٩ صبح با این‌که اصلا فکرش را هم نمی‌کردیم، مبلغ موردنیاز تأمین شد. اتفاق بسیار جالبی بود. قبل از این به صورت گلریزان یا گروه‌های خصوصی‌تر این کار را کرده بودیم، ولی هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کردیم در یک گروه بزرگ از شمال تا جنوب ایران و تمام شهرها، آدم‌های خیری برای کمک بیایند و این هیجان را داشته باشند.

این کار خودش بنایی شد برای یک حرکت اجتماعی و هر کس هر آنچه در توانش بود را انجام داد. برخی افراد که کمک می‌کردند این امید را داشتند که مشکل حل می‌شود. هرکس هر مقدار که در وسعش بود، پرداخت می‌کرد، مبالغی مثل ٥ و ١٠‌هزار تومان هم پرداخت شد اما با این حال همه امید داشتند که مشکل حل می‌شود. بعد از آن به ما پیام دادند که گروه را نگه داریم و در این کار متمرکز بشویم. در پرونده دوم نیز در ٤روز توانستیم پول لازم را فراهم کنیم و هدایت در آخرین لحظه پای چوبه دار نرفت.

علی‌ مرادیان درباره کمک به آرمان برای تأمین مبلغ مورد نیاز در این گروه توضیح داد: پرونده آرمان خیلی عجله‌ای بود. با توجه به این‌که رئیس کانون روی حسن اخلاق آرمان خیلی تأکید داشت، ما چند نفر جلسه‌ای برگزار کردیم و به این تصمیم رسیدیم که هم نمایشگاهی برگزار کنیم و هم از طریق گروه کسری مبلغ مورد نظر را تأمین کنیم. دو روز نمایشگاه و یک هفته زمان در گروه برای جمع‌آوری مبلغ باقی‌مانده دیه را درنظر گرفتیم.

«آرمان ١٨ساله، پدر ندارد؛ مادرش هم سرطان دارد و حالا بايد داغ نوجوانش را ببيند. خواهر و برادر كوچك و درمانده‌اش هم نمي‌توانند به او كمكي كنند. كانون اصلاح و تربيت و روانشناس خوش‌رفتاری آرمان را تأیید می‌کنند. هنرمندان نقاش گرد هم آمدند و نمايشگاهي برپا كردند تا باقي ديه را جور كنند.

ديه‌اي ٢٥٠ميليون توماني كه ١٠٠ميليونش فراهم شد و مانده بود ١٥٠ميليون. «رضا كيانيان»، «پيمان هوشمندزاده»، «ليلي رشيدي»، «گيزلا سينايي»، «صادق ادهم» و «فرشيد ملكي» ميان هنرمنداني هستند كه در اين كار خير پيش‌قدم شدند.

آرمان سومين مورد نجات

پيش از اين در گروه نجات، به لطف شما دو محكوم به قصاص از مرگ رهايي يافتند. نخست محمد ٢٩ساله‌اي كه مبلغ ٢٧ميليون از خون‌بهاي ٣٠٠ميليوني او مانده بود و بعد هدايت كه پسري پنج‌ساله دارد و٨٠ميليون براي آزادی‌اش فراهم شد. در هر دو مورد مدارك واريز و رضايتنامه محضري اولياي‌دم پس از دريافت وجوه و گذشت از قصاص محكومان در گروه قرار گرفت.» این پیامی است که در گروه نجات آرمان منتشر شده است. شاید تنها با خواندن این پیام نتوان به آدم‌هایی که این گروه را اداره می‌کنند، اعتماد کرد اما می‌توان با مراجعه به آن و خواندن پیام‌های دیگران این عدم اعتماد را از بین برد. با توجه به اسناد و مدارکی که در گروه منتشر می‌شود می‌توان به وضوح دید که هیچ‌گونه ریاکاری یا دزدی و حیله‌ای در آن صورت نمی‌گیرد. سهم هر کدام از ما نیز برای کمک به آرمان می‌تواند اندک باشد. اما به‌طور یقین آرمان برای آن مقدار اندک نیز بسیار خوشحال می‌شود. تا لحظه تنظیم این گزارش فقط ١٢ میلیون تومان تا آزادی آرمان فاصله وجود داشت و بخش اعظمی از دیه جمع شده است.