نامه محرمانه «شیخ الصباح» در دستان روحاني

روزنامه اعتماد: ترك‌هايي هرچند جزيي در ديوار بي‌اعتمادي بالا رفته در منطقه خليج فارس. صبح روز گذشته صباح الخالد الصباح، وزير امور خارجه و معاون نخست‌وزير كويت در راس هياتي عاليرتبه به تهران آمد.

گفت‌وگو درباره روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي سرفصل‌هاي رسمي از سفري بود كه شايد ميان مقام‌هاي دو كشور حاضر در يك منطقه بسيار عادي باشد اما براي اين روزهاي منطقه خرق عادتي جدي و تلاشي ديپلماتيك براي حل و فصل اختلاف‌ها به حساب مي‌آيد. سفر خالد الصباح به تهران يك‌روزه بود و ميزبان‌هاي وي نيز در ديدارهاي صبحگاهي محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه و در نوبت عصرگاهي حسن روحاني، رييس‌جمهور بودند. در حالي كه رايزني‌هاي ظريف و همتاي كويتي‌اش در دو نوبت و پشت درهاي بسته انجام شد، رسانه‌هاي منطقه‌اي همه يك سرفصل را براي گفت‌وگوهاي وزير امور خارجه كويت در پايتخت ايران انتخاب كردند: بحث و تبادل نظر درباره رابطه ايران و شوراي همكاري خليج فارس.

تصاوير ثبت شده از ديدارهاي ديروز خالد الصباح در وزارت امور خارجه و دفتر رياست‌جمهوري گوياي استقبال گرمي بود كه ايران از يكي از اعضاي شوراي همكاري خليج فارس پس از بيش از يك سال تنش بي‌امان در روابط به عمل آورد. استقبالي درخور موضع واحد ايران در برابر كشورهاي منطقه‌اي و اسلامي كه رابطه حسنه بر پايه احترام متقابل و فرصت دادن به حل اختلاف‌ها و سوءتفاهم‌ها پشت ميز مذاكره است. پيش از آنكه خالدالصباح به تهران برسد نيز رسانه‌هاي منطقه‌اي از ماموريت ويژه وي پرده‌برداري كردند: وزير امور خارجه كويت حامل نامه دربسته امير اين كشور براي حسن روحاني، رييس دولت يازدهم در ايران است. در تصاوير ثبت شده از ديدار وي با رييس‌جمهوري نيز، حسن روحاني با تبسمي بر لب در پاكتي كه روي آن با حروف درشت نام وي تايپ شده بود را باز مي‌كند و دقايقي از جلسه را به خواندن نامه اختصاص مي‌دهد.

آنچه رسانه‌ها از نامه محرمانه مي‌دانند محور كلان آن است: دعوت به گفت‌وگو و ابراز تمايل به گفت‌وگو درباره اختلاف‌ها. در اين نامه به اصولي براي گفت‌وگوهاي اوليه ميان اعضاي شوراي همكاري و ايران هم اشاراتي شده است. گفته مي‌شود كه اين اصول بر مبناي اصول قوانين بين‌المللي و منشورهاي سازمان ملل درباره روابط دو و چندجانبه ديپلماتيك طراحي شده است. جرقه‌هاي شكل‌گيري اين سفر در نشست ماه گذشته شوراي همكاري خليج فارس در بحرين زده شده است. در نشست فوق، شش كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس به كويت ماموريت دادند تا گفت‌وگوها با ايران را آغاز كند. اين ماموريت در حالي به كويت داده شده است كه سرچشمه تنش در رابطه ميان ايران و شوراي همكاري به اختلاف‌هاي دوجانبه ميان رياض و تهران بازمي‌گردد.

ايران و عربستان در سال ٢٠١٦ قطع رابطه ديپلماتيك با ايران را اعلام كرد و البته كه رياض ابتدا در مسير قطع رابطه با تعطيل كردن سفارتخانه خود گام برداشت. اختلاف‌هاي ايران و شوراي همكاري خليج فارس كه البته در راس آن عربستان سعودي به عنوان تعيين‌كننده جنس رابطه نشسته است در گروي اختلاف‌ها بر سر پرونده‌هاي متعدد منطقه‌اي است. ايران و اين كشورها در سوريه رويكردهاي متفاوتي را در شش سال گذشته دنبال كرده‌اند و همواره در دو سوي صحنه اين شطرنج بوده‌اند. در مساله يمن نيز اختلاف ميان تهران و رياض به اوج خود رسيد و عربستان همچنان به عمليات نظامي خود در فقيرترين كشور جهان عرب ادامه مي‌دهد. تهران و رياض در مسائل منطقه‌اي يكديگر را به دخالت متهم مي‌كنند و اين در حالي است كه كليد حل بحران‌هاي چندلايه منطقه‌اي تنها و تنها در همكاري‌هاي مستقيم و بي‌قيد و شرط اعضاي منطقه است.

وزير امور خارجه كويت پيش از رسيدن به تهران در سخناني كه در بيش از يك سال گذشته چندان مرسوم در موضع‌گيري‌هاي كشورهاي تابع سياست‌هاي عربستان در قبال ايران نبوده است، اعلام كرد كه كشورهاي عضو خليج (فارس) تمايل جدي براي عادي‌سازي رابطه با ايران كه متناسب با قوانين بين‌المللي باشد، دارند. وي در اين باره گفت: ما در اين منطقه شريك هستيم، منافع مشترك داريم و پتانسيل‌هاي بسياري براي همكاري‌هاي ما وجود دارد. ديدار وزير امور خارجه كويت با روحاني چند روز پس از آن صورت گرفت كه رييس‌جمهور ايران در نشست خبري اعلام كرد كه كشورهاي بسياري ازجمله كويت براي حل اختلاف ميان عربستان و ايران اعلام آمادگي و طرح ميانجيگري كرده‌اند. در ميان اعضاي شوراي همكاري خليج فارس، عربستان سعودي و بحرين در حال حاضر در وضعيت قطع كامل روابط ديپلماتيك به سر مي‌برند. برخي ديگر از اين كشورها نيز در اتحاد با رياض، سفراي خود را از ايران فراخواندند يا سطح رابطه را كاهش دادند كه كويت يكي از اين كشورها بود.

عربستان سعودي در راس كشورهاي منطقه خليج فارس، ايران را به دخالت در امور داخلي ديگر كشورها متهم مي‌كند و اين در حالي است كه تهران مي‌گويد حضور مستشاري من در سوريه و عراق براي مبارزه با جريان‌هاي تروريستي به دعوت دولت‌هاي مركزي بوده است. سفر وزير امور خارجه كويت در حالي با چراغ سبز عربستان سعودي به ايران صورت گرفته است كه چند روز پيش مقام‌هاي بحريني از شكل‌گيري كميته‌اي ضدايراني در اتحاديه عرب براي مقابله با آنچه كه وي فعاليت‌هاي معنادار ايران در منطقه خوانده بود، خبر داده بودند. با اين همه به نظر مي‌رسد كه كويت با جمعيت شيعه اقليتي كه دارد در اين مقطع به چشم كشورهاي عضو شوراي همكاري بهترين گزينه براي ميانجي‌گري به حساب مي‌آيد. امير كويت در سال ٢٠١٤ ميلادي به ايران سفر كرده بود.

‌ اختلاف‌نظرها در فضايي آرام حل و فصل شود

روز گذشته محمدجواد ظريف در ديدار با مهمان خود از كويت، همسايگان را اولويت مهم سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران خواند. وي كويت را يكي از همسايگان خوب و مهم ايران خواند و افزود: نقش امير كويت در تقويت حسن همجواري كشورهاي منطقه قابل ستايش است. وزير امور خارجه كشورمان با اشاره به مشكلات موجود در منطقه، ضرورت نگاه به آينده با توجه به دشمنان و خطرات مشترك را يادآور شد.

در اين ديدار، وزير امور خارجه كويت نيز با اشاره به اهميت ايران در منطقه و جهان، سابقه روابط دو جانبه را يادآور شد و افزود: اشتراكات زياد تاريخي، فرهنگي و مذهبي ميان ايران و كشورهاي منطقه وجود دارد و ما هم بايد نگاه به آينده را محور روابط و گفت‌وگوهاي خود قرار دهيم. با توجه خطرات مشترك از جمله تروريسم در منطقه، بايد نگاه به آينده داشته باشيم؛ چرا كه كشورهاي منطقه مصالح خودشان را بهتر از ديگران تشخيص مي‌دهند. ضرورت دارد اختلاف نظرها و سوءتفاهم‌ها ميان كشورهاي منطقه در يك فضاي آرام و با گفت‌وگو‌هاي صريح برطرف شود.

‌ استقبال ايران از هر اقدامي در راستاي توسعه ثبات و امنيت در منطقه

حسن روحاني، رييس‌جمهوري در ديدار «شيخ‌صباح الخالدالصباح» فرستاده ويژه اميركويت و وزير امور خارجه آن كشور با تشكر از پيام كتبي امير كويت، اظهار داشت: سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران توسعه هر چه بيشتر روابط دوستانه و برادرانه با كشورهاي مسلمان و همسايگان براساس احترام متقابل، حسن همجواري و اخوت اسلامي است. ايران با وجود اينكه در دوران پس از انقلاب اسلامي مورد تجاوز دشمنان قرار گرفت و هيچگاه نيز به هيچ كشوري تجاوز نكرده است و نقش خود را به عنوان مهم‌ترين سد در برابر هرگونه تجاوز و تروريسم در منطقه اثبات كرده است. دكتر روحاني با اشاره به اينكه ثبات و امنيت منطقه حساس خاورميانه تنها در سايه گفت‌وگو، دوستي و همكاري ميان كشورهاي منطقه به ويژه همسايگان برقرار مي‌شود، خاطرنشان كرد: ترديدي وجود ندارد كه پيشرفت و توسعه كشورها و ملت‌هاي منطقه به نفع ثبات و امنيت همگان خواهد بود. رييس‌جمهوري با اشاره به اهتمام و تلاش‌هاي جمهوري اسلامي ايران در كمك به ملت‌ها و دولت‌هاي منطقه در مبارزه با تروريسم، گفت: تروريسم خطري بزرگ براي منطقه است و تنها در سايه وحدت، انسجام و مساعدت يكديگر مي‌توانيم در برابر آن ايستادگي كنيم. قدرت و توان جمهوري اسلامي ايران همواره براي دفاع از امنيت و ثبات منطقه و حمايت از همسايگان بوده است. روابط سياسي، اقتصادي و فرهنگي ايران و كويت با توجه به ظرفيت‌ها و علاقه دو ملت بايد به سطح قابل قبولي برسد. ايران اسلامي از هر اقدامي كه در راستاي توسعه ثبات و امنيت در منطقه باشد، حمايت كرده و به آن كمك مي‌كند.

‌ منطقه در برابر گروه‌هاي تندرو و تروريستي متحد شود

شيخ‌صباح الخالدالصباح، معاون اول نخست‌وزير و وزير امور خارجه كويت نيز در اين ديدار پيام كتبي امير كويت را به رييس‌جمهوري كشورمان تسليم كرد و گفت: امير، دولت و مردم كويت همواره احترام فراواني براي دولت و ملت جمهوري اسلامي ايران و نقش تاثيرگذار اين كشور در منطقه، قايل هستند. وزير امور خارجه كويت تلاش و اهتمام جمهوري اسلامي ايران براي توسعه همكاري‌ها و مناسبات ميان كشورهاي منطقه به ويژه همسايگان را قابل تقدير دانست و افزود: بايد با استفاده از اشتراكات و ظرفيت‌هاي موجود در راستاي توسعه همه‌جانبه مناسبات ميان دو كشور تلاش كنيم.