«هما» دوباره متولد شد

روزنامه شرق: حتی پخش گزارشی درباره «تولید شیره نبات از انگور» در لحظه فرود نخستین هواپیمای ایرباس پس از چهار دهه تحریم صنعت هوایی از شبکه خبر هم، نتوانست سرپوشی بر این واقعه مهم باشد و دردی از دلواپسان دوا کند. کوچک‌کردن آن، کار ساده‌ای نبود. همه موبایل‌به‌دست منتظر بودند؛ چه آنها که بیرون در خیابان‌های منتهی به فرودگاه نگاه‌ها را به آسمان دوخته بودند و چه آنها که در آشیانه چشم‌انتظار فرود نخستین هواپیمای ایرباس پسابرجامی بودند. سرانجام هواپیمای ایرباس A٣٢١ بر باند فرودگاه مهرآباد بر زمین نشست.

فرودی که فقط مسئولان ارشد، عکاسان و فیلم‌برداران شاهد آن بودند و حتی خبرنگاران نیز از لحظه نشست آن بر باند، حتی در مانیتور سالن همایش، بی‌نصیب ماندند. بااین‌حال، چیزی از شور و شعفی که در لحظه اعلام فرود این نماد رفع تحریم‌ها از سوی مجری برنامه بر حاضران مستولی شده بود، کاسته نشد و همه شادمان کف می‌زدند؛ چراکه می‌دانستند تحریمی که چهار دهه بر صنعت هوایی ایران سایه انداخته بود، با چه سختی و مرارتی به یاری تیم مذاکره‌کننده ایرانی برداشته شده است. خلبان در لحظه پارک ایرباس در آشیانه، پرچم ایران را در مقابل چشمان منتظر حاضران تکان می‌داد و پخش هم‌زمان ترانه‌هایی با مضمون «سربلندی ایران»، بیش‌ازپیش ابهت‌آفرین بود.

مجری به سختی توانست حاضران را روی صندلی‌ها بازگرداند تا برنامه و سخنرانی‌های حاضران، آغاز شود. هنوز هم درگذشت آیت‌آلله هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، بر این مراسم سایه انداخته بود و برهمین‌اساس، بنا بود مراسم با تأخیری چند برگزار شود. امری که مسئولان برگزارکننده آن، به احترام روحیه این مقام که معتقد بود در راستای اعتلای نظام باید زمان را از کف نداد، سر وقت برگزار شد. نخستین سخنران، فرهاد پرورش، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بود، که یک پای‌ثابت مذاکرات برای خرید هواپیما و رفع تحریم‌های صنعت هواپیمایی به شمار می‌رود.

تولدی دوباره برای «هما»

پرورش به محض حضور در پشت تریبون، از این روز به‌عنوان تولد دوباره‌ «هما» یاد کرد؛ اما جمله‌ای که پس از آن بر زبان آورد، تلنگری بود بر حاضران و مسئولان حاضر و غایب در جمع: «هشدار که این ولادت سر تا پا رهن و دین است».مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، از اهمیت ورود ایرباس پس از این تحریم بلندمدت به ایران‌ایر، این‌گونه یاد کرد: دست‌مریزاد که هما، این خاک و آب را جان تازه‌ای بخشید.

فصل جدیدی در حقوق هوایی در کشور گشوده شد

مدیرعامل هما، در اینجا نگاهی به دلواپسی‌ها درباره برجام می‌کند و توصیه می‌کند: بیایید گلایه‌ها را به روز دیگری وانهیم و دست مودت در دست یکدیگر بگذاریم و برای اعتلای همای این آب و خاک طرحی نو دراندازیم تا مدیون خون شهدا نباشیم. او از دشواری‌های مسیر مذاکره گفت و افزود: مسیر مذاکره بسیار دشوار بود و باید به‌دقت پیموده می‌شد و شاید گشودن فصل‌های آن به‌هیچ‌روی به مصلحت نباشد؛ اما به همین میزان بسنده کنم که فصل جدیدی در مقوله حقوق هوایی در کشور گشوده شد. پرورش در حاشیه این مراسم همچنین به حاشیه‌های ایجادشده بر سر خرید هواپیماهای ایرباس و نزدیکی آن به انتخابات ریاست‌جمهوری آینده ایران اشاره کرد: ورود این هواپیما به انتخابات ریاست‌جمهوری بهار سال آینده هیچ ارتباطی ندارد؛ زیرا پس از اجرائی‌شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، قرارداد ایران‌ایر و ایرباس به امضا رسیده است. او گفت: این هواپیما از ١٠ ماه پیش از سوی ایران‌ایر انتخاب شده است و پس از انجام تست‌های پروازی، ایرباس آن را به ایران‌ایر تحویل داده است. پرورش همچنین در واکنش به ادعای برخی رسانه‌ها که این هواپیما قبلا به برخی شرکت‌ها فروخته شده، گفت: این هواپیما متعلق به هیچ کشوری نبوده و فرانسه آن را قبلا نفروخته است. مدیرعامل هما تصریح کرد: طبق قراردادی که با ایرباس به امضا رسیده، انتظار داریم تا پایان امسال این شرکت دو فروند هواپیمای دیگر به ایران‌ایر تحویل دهد و در صورت نهایی‌شدن قرارداد ما با ‌ای‌تی‌آر، دو فروند دیگر نیز از این شرکت به ایران‌ایر تحویل داده خواهد شد.

تعویض یک به یک قطعات حساس

مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی گفت: با فروش این هواپیماها، ایرباس با عرضه قطعات مورد نیاز، پشتیبانی‌های فنی را به عمل خواهد آورد و قرار است اگر قطعه‌ای بسیار حساس باشد، با تحویل قطعه معیوب، قطعه جدید را (یک به یک) از این شرکت تحویل بگیریم.

شیفت هواپیمای ایرباس از مسیر داخلی به خارجی

«شرق» در گفت‌وگویی که با برخی از کارشناسان صنعت هوایی داشته است، متوجه شد ایرباس A٣٢١ دارای تجهیزات بالایی در هر صندلی برای سرگرم‌کردن مسافران است و منطق اقتصادی در آن نیست که این هواپیماها در مسیرهای داخلی قرار گیرد؛ زیرا این هواپیما توان پرواز شش‌ساعته را هم دارد که مناسب مسیرهای بلند است. بر همین مبنا به نظر می‌رسد از این هواپیما پس از مدتی که در مسیرهای داخلی استفاده شد؛ بر مسیرهای خارجی شیفت کند. امری که پرورش در حاشیه این مراسم آن را تأیید کرد. مطابق گفته‌های او، از این هواپیما پس از مدتی در مسیرهای خارجی استفاده می‌شود. مدیرعامل ایرباس دومین سخنران و میهمان اصلی این مراسم بود. فابیس برژیر، نخستین جمله خود را به زبان فارسی بیان کرد: «روز بخیر». همین گزاره کوتاه لبخند را بر لبان حاضران آورد تا نزدیکی این دو کشور را بیشتر نمایان کند.

به گفته او، در مذاکراتی که با شرکت ایران‌ایر در دی‌ سال گذشته انجام دادیم، برای تحویل صد فروند هواپیمای ایرباس جدید به توافق رسیدیم و روابط خود را با ایران پس از ٤٠ سال تجدید کردیم. برژیر‌‌ افزود: امروز شاهد ورود نخستین هواپیمای A٣٢١ به ناوگان ایران‌ایر بودیم که با بالاترین استانداردهای راحتی مسافران در ایرباس ساخته شده است. وی گفت: ایرباس در مجموع ٤٦ فروند هواپیمای تک‌راهرو در چند سال آینده تحویل ایران‌ایر می‌دهد. ٣٨ فروند دیگر از مدل A٣٣٠ خواهد بود و ١٦ فروند نیز A٣٥٠ است که به‌تدریج به این شرکت ایرانی تحویل خواهیم داد. برژیر‌‌ افزود: ناوگان ایران‌ایر نه‌تنها جایگاه پیشتاز شرکت ایرباس در صنعت هوانوردی غرب آسیا خواهد بود، بلکه نقش برجسته خود را در بازارهای جهانی و دنیا به‌خوبی ایفا خواهد کرد. مدیرعامل شرکت ایرباس همچنین در حاشیه این مراسم افزود: ایرباس علاوه بر قراردادی که با ایران‌ایر منعقد کرده است، از درخواست سایر شرکت‌های هوایی ایران نیز استقبال خواهد کرد؛ هرچند تاکنون شرکت ایرانی دیگری وارد مذاکره با ما نشده و بیشترین مذاکرات ما دراین‌زمینه با ایران‌ایر بوده است.

مدیرعامل ایرباس البته به سؤال دیگر خبرنگارانی که جریان دلواپسی را نمایندگی می‌کردند هم پاسخ داد. سؤال این بود: «آیا این درست است که ایران هواپیمای مرجوعی یک کشور دیگر را خریداری کرده است؟» پاسخ برژیر‌‌ قاطع بود: خیر. هواپیما سفارش شرکت کلمبیایی آویانکا بوده و به‌دلیل اجرانکردن تعهدات، قبل از اتمام ساخت فسخ شد. خریدار بعدی می‌توانست هر کشور دیگری باشد؛ اما این هواپیماها مرجوعی نیست.

پرواز نخستین ایرباس به مشهد

وزير راه‌و شهرسازي ديگر سخنران اين همايش بود كه از همان ابتدا با اين سخن مجري پشت تريبون قرار گرفت: «تابه‌حال مسئولي وعده خود را كمتر از يك سال به انجام نرسانده بود. وعده وزير راه پنجم اسفند‌ماه سال گذشته بود كه اعلام كرد هواپيماهاي نو را در سال جديد وارد ناوگان هوايي كشور مي‌كند».عباس آخوندي با يادي از آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني، اولين مسير هوايي ايرباس A٣٢١ را به مقصد مشهد اعلام كرد. به گفته او، براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده با ایران‌ایر، هواپیمای ایرباس A٣٢١ خریداری‌شده در نخستین پرواز، خانواده شهدا و ایثارگران را به زیارت امام رضا(ع) خواهد برد.

ورود ۲ ایرباس جدید دیگر تا پایان امسال

به گفته او، ایرباس در این قرارداد متعهد شده است دو فروند هواپیمای A٣٣٠ را نیز امسال به ایران‌ایر تحویل دهد. آخوندی افزود: براساس قرارداد منعقدشده با ایرباس، قرار است ٩ هواپیمای A٣٢١ در سال ١٣٩٦ به ایران‌ایر تحویل شود و در کنار آن پنج فروند ATR نیز به این شرکت تحویل می‌شود.

عرضه سهام ايران‌اير در بازارهای داخلي و بین‌المللی

آخوندی تصریح کرد: با ورود نخستین فروند از این هواپیماها گام نخست در نوسازی ناوگان ایران‌ایر برداشته شد و به‌زودی برای افزایش کارایی این شرکت، ساختارهای آن نیز تقویت می‌شود تا بتوانیم سهام آن را در بازارهای بورس یا بازارهای بین‌المللی عرضه کنیم.

كنايه آخوندي به دلواپسان

آخوندی در جمع خبرنگاران همچنين با بیان اینکه شرکت‌های ایرباس، بويینگ و ATR برای فروش ٢٠٠ فروند هواپیما به ایران حسن‌نیت دارند، افزود: این در حالی است که در یک سال گذشته برخی ما را سرزنش می‌کردند که این قراردادها، کاغذی بیش نیستند و تبدیل آن به قرارداد امکان‌پذیر نیست. با‌این‌حال ما مطمئن بودیم و با توجه به توان ایران و بضاعتی که داشتیم، ثابت کردیم که می‌توانیم بر تمام مشکلات خود فائق آییم و امروز شاهد ورود نخستین هواپیما هستیم.عضو هيئت دولت یازدهم تأکید کرد: تمامی شرکت‌های هواپیمایی ایران را ملزم کرده‌ایم کفایت سرمایه‌ای خود را به سه‌هزارو ٥٠٠ میلیارد ریال افزایش دهند.آخوندی افزود: در این قراردادها، روند نگهداری هواپیما، تعمیرات اساسی (اورهال) و تأمین قطعات در نظر گرفته شده است تا بتوانیم صنعت هوانوردی ایران را بیش از پیش توسعه دهیم.وزير راه همچنين اشاره‌اي به ضرورت توسعه زيرساخت‌هاي صنعت هواپيمايي مي‌كند؛ امري كه بعضي از كارشناسان نسبت به عقب‌ماندگي آن ابراز نگراني مي‌كنند.

دراين‌زمينه اين پرسش مطرح است كه با ورود هواپيماهاي نو به ناوگان هوايي و افزايش تعداد پروازها، ترافيك هوايي افزايش يافته و كنترل آن با نبود زيرساخت‌ها سخت خواهد بود. چگونگي عملكرد وزارت راه دراين‌زمينه بسيار داراي اهميت است. اين پرسشي است كه «شرق» از دو مقام مسئول مي‌پرسد.پرورش در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: شركت‌ فرودگاه‌ها اين توانايي را دارد كه از بروز حوادث ناشي از ترافيك هوايي بالا جلوگيري كند.مديرعامل ايران‌اير يادآور مي‌شود تا اين صد هواپيما وارد كشور شوند، هواپيماهاي ديگر هم از ناوگان هوايي خارج مي‌شوند؛ بنابراين جايگزيني از بروز حوادث جلوگيري مي‌كند.او البته اين پرسش را بي‌پاسخ گذاشت كه مگر قرار نيست ناوگان هوايي گسترش يافته و تعداد پروازهاي داخلي و خارجي كشور افزايش يابد؟ دراين‌صورت صرفا توسعه زيربنا براي هواپيماهاي موجود كفايت نمي‌كند و كنترل پروازها در آسمان هم با سختي همراه خواهد بود.اصغر فخريه‌كاشان، قائم‌مقام وزير راه ‌و شهرسازي در امور بین‌الملل در اين رابطه به «شرق» مي‌گويد: شركت فرودگاه‌ها چندين مسیر جديد اروپايي براي شمال و جنوب و شرق و غرب تعيين كرده‌ است كه هم مي‌تواند ترافيك هوايي را كاهش و هم مي‌تواند درآمدهاي كشور را افزايش دهد.فخريه‌كاشان در مراسم آيين‌ رونمايي از ايرباس در نشست خبري هم حاضر شده و به پرسش خبرنگاران پاسخ داد.

قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل با بیان اینکه تسهیلاتی که از ایرباس دریافت کنیم بازپرداخت ۱۰ساله و تسهیلات دیگر مؤسسات مالی بازپرداخت ۱۸ساله دارد، گفت: قرارداد ایرباس‌ها در صورت بازگشت به تحریم‌ها عطف به ماسبق نمی‌شود.فخریه‌کاشان با بیان اینکه قیمت‌های قرارداد ایران‌ایر با ایرباس نصف قیمت‌های کاتالوگ پرایدس است، گفت: تأمین مالی ایرباس‌ها به ترتیب طبق قرارداد اجرا می‌شود.قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل افزود: تسهیلاتي که بابت این قراردادها گرفته شده است طبق برنامه قبلی بازپرداخت می‌شود. احتمال بازگشت تحریم‌ها بسیار ضعیف است. ما به تعهدات خود پایبند هستیم و در این حوزه نباید طرف مقابل بدعهدی کند.رسانه‌هاي مختلف جهاني هم نسبت به اين موضوع واكنش نشان دادند و آن را بسيار داراي اهميت شمردند.

آن‌گونه كه كارشناسان مي‌گويند اكنون هواپيمايي تركيش‌اير، امارات و قطر كه در حال حاضر، بالاي ٩٠ درصد حمل‌ونقل هوايي خاورميانه را بر عهده دارند، نگران هستند سهم بازار آنها كاهش يابد؛ اين مسئله البته دلواپسان داخل كشور را هم بيش‌ازپيش دلواپس كرده است. آنها از موفقيت دولت در اين مذاكرات نگران‌اند و حتي برخي نسبت به كاسبي خود در زمان تحريم‌ها، به‌شدت هراسان هستند. كاسبي‌ای كه گاهي با سرافكندگي‌ از پرداخت پول و عدم دريافت محصول همراه بود.

پاسخ مشاور رئيس‌جمهور به منتقدان خريد ايرباس