دلار پول قدرتمند می ماند؟

خبرآنلاین: مرتضی ایمانی راد تحلیل گر اقتصادبین الملل در تحلیلی از شرایط سال آینده اقتصاد جهان نوشت:«سال ٢٠١٧ نوسانات اقتصادى در جهان بسیار زیاد و جدى خواهد بود.»

«مخصوصا از واژه پيش بينى استفاده نكردم ، چون يك نوع قطعيت در اين واژه است و قطعيت چيزى است كه من مي خواهم از آن فرار كنم . بنابراين آينده هميشه محتمل است و تاكيد زياد بر صحت پيش بينى ها ، ناشى از قطعيت چارچوب هاى ذهنى است كه حاصل آن عدم شنوايى ، تحكم ، و در نهايت كارآمدى پايين است. از طرف ديگر با درك شرايط حال ميتوان احتمال برآوردهاى آينده را بالاتر برد و به واقعيتى كه قرار است تحقق پذيرد نزديكتر كرد. ضمنا بدون نگاه به آينده محتمل ، نوآورى ، تحول ، بازدهى بالا ، متفاوت نگاه كردن ، سياست هاى متفاوت اعمال كردن غير ممكن است و بنابراين ابزار قدرتمند تحول در شخص ، سازمان و كشور نگاه واقعگرايانه به آينده است . به همين منظور ظرف سال گذشته ميلادى هميشه نگاه به آينده داشتم و به همين دليل هميشه با نگاهى به آينده در زمان حال كار ميكردم . حاصل اين نگاه چهارده روند يا اتفاق در سال ٢٠١٧ است كه احتمال تحقق آنها را بالا ميدانم . طبيعى است كه هر كس آينده متفاوتى دارد و آينده را هم متفاوت مي بيند.

１- سال ٢٠١٧ بيش از آنكه سالى اقتصادى باشد يك سال سياسى است . تحولات سياسى متغيرهاى اقتصادى را تحت تاثير جدى قرار خواهند داد و به همين دليل است كه نوسانات اقتصادى در جهان بسيار زياد و جدى خواهد بود. گسترش پوپوليسم - ناسيوناليسم و عدم انطباق اين جنبش سياسى با ساختار موجود اقتصادى در جهان ، يكى از محركهاى اساسى در نوسان بازارهاى مالى در سال ٢٠١٧ خواهد بود. طبيعى است كه اين نوسانها عليرغم اينكه مى توانند فرصت ساز باشد، در عين حال سال ٢٠١٧ همراه با تهديد هاى جدى نيز خواهد بود.

２- اروپا در سال ٢٠١٧ در جهان خبر ساز خواهد بود. انتخابات هلند در ماه مارس ، اولين دور انتخابات فرانسه در آوريل ، انتخابات آلمان در سپتامبر و احتمال انتخابات ديگرى در اروپا از جمله در ايتاليا و يونان ، نمونه هايى از تحولات سياسى در اروپا خواهد بود كه اين منطقه را به يك منطقه خبرساز تبديل خواهد كرد. در نتيجه و به همين نسبت متغيرهاى اقتصادى اروپا نيز نوسان بالايى را تجربه خواهند كرد. مهمترين ويژگى اين تحولات سياسى احتمال قدرت گيرى نيروهاى راست است كه احتمال انتخابشان در هلند و فرانسه زياد است و همين مساله مي تواند بازارهاى مالى را با نوسان بالا همراه كند. زيرا در هر دو كشور جناح راست اعلام كرده است كه اگر قدرت را در دست بگيرند ، خيلى سريع از اتحاديه اروپا خارج خواهند شد.

３- دلار امريكا در سال ٢٠١٧ كماكان يك پول پر قدرت باقى خواهد ماند. قدرت دلار امريكا اساسا وابسته به احتمال افزايش نرخ بهره در امريكا در چندين نوبت است كه اين خود نرخ بازدهى اوراق قرضه را بالا مى برد و امريكا را در مقابل اتحاديه اروپا ، انگلستان ، ژاپن و بيشتر كشورهاى G10 از اين نظر قدرتمند تر مي كند. افزايش نرخ بازدهى اوراق قرضه در امريكا و كاهش آن در كشورهاى رقيب امريكا ( از نظر اقتصادى ) پديده اى را ايجاد كرده است كه به bond yield divergence موسوم شده است . اين واگرايى بازدهى اوراق قرضه ، كماكان دلار امريكا را به يك پول قدرتمند تبديل خواهد كرد. بنابراين شاخص دلار dollar index بيشتر اوقات در بالاى ١٠٠ جا خوش خواهد كرد و همين مساله موجب مى شود كه محدوديت جدى براى افزايش مواد اوليه در سطح جهان به وجود آيد.

４- كالاهاى پايه همانند فلزات پايه ( روى ، فولاد ، آلومينيوم ، مس ، سرب و ... ) ، انرژى ، محصولات كشاورزى و فلزات قيمتى قدرت زيادى در افزايش قيمت نخواهند داشت . بهاى شاخص دلار و عرضه و تقاضا در بازارهاى كالاها از عوامل مؤثر در تعيين قيمت آنها است . در سال ٢٠١٦ كالاها تا حدى توانستند مستقل از افزايش شاخص دلار بالا بروند ، ولى در سال ٢٠١٧ اين افزايش مجددا با نرخ دلار گران با محدوديت مواجه مى شود. بنابراين انتظار نداريم كه كالاها روندى افزايشى داشته باشند.

５- طلا به دليل وابستگى بسيار بالايش با شاخص دلار در بازارهاى جهانى ، مقهور قدرت دلار خواهد شد. طلا در سال ٢٠١٧ روزگار خوشى را نخواهد داشت و كاهش هاى جديدى را تجربه خواهد كرد. در سقف هم بعيد است كه مرز ١٣٠٠ دلار را رد كند. روند عمومى قيمت طلا در بازارهاى جهانى در سال ٢٠١٧ بيشتر نوسانى است تا يك روند افزايشى يا كاهشى . اين نوسان هم پيش بينى مى شود كه بين ١٠٥٠ تا ١٣٠٠ باشد. بديهى است كه اگر نوسانات سياسى عمده باشد ممكن است طلا را بسيار بيشتر از حد متصور افزايش دهد.

６- منطقه يورو از يك طرف همراه با تغييرات سياسى است و از طرف ديگر دلار قدرتمند را در مقابل خود دارد. نتيجه اين دو، نرخ برابرى يورو به دلار را در سال ٢٠١٧ كاهش مى دهد و احتمال اينكه اين جفت ارز به برابرى برسند ( يعنى يك دلار برابر يك يورو شود) بسيار زياد است . بنابراين ضعيف تر شدن يورو و قوى تر شدن دلار در سال ٢٠١٧ از پيش بينى هاى قوى در سال ٢٠١٧ است . هر چند كه افزايش يكباره يورو در خلال سال ممكن است اتفاق بيفتد ، ولى اين افزايش مجددا مستهلك مى شود تا برابرى دلار و يورو equity را ايجاد نمايد.

７- نرخ ارز كشورهاى G10 و اقتصادهاى نوظهور در سال ٢٠١٧ كماكان ضعيف خواهد بود. ضعف اين ارزها عمدتا از ناحيه قدرت گيرى دلار است . هر چند كه نوسانات بازارهاى مالى قابل توجه خواهد بود، همين موجب مى شود كه اين ارزها هم همراه با نوسان بالا باشند. ولى در مجموع روند تغييرات اين ارزها صعودى نخواهد بود.

８- دلارهاى كانادا ، نيوزيلند و استراليا كماكان همانند سال ٢٠١٦ ضعيف باقى خواهند بود و دليل اصلى ضعيف ماندن آنها هم احتمالا عدم افزايش قيمت مواد اوليه است . اين سه كشور هم چون عمدتا صادركننده مواد اوليه هستند، هر ضعفى در قيمت مواد اوليه در بازارهاى جهانى ، خودش را در تضعيف نرخ برابرى اين ارزها با دلار امريكا نشان مى دهد.

９- بازدهى اوراق قرضه ده ساله خزانه دارى امريكا پيش بينى مى شود به سه درصد برسد و بر اساس محاسباتى احتمال كاهش آن در انتهاى سال تا ٦٥/٢ مى رود. رويهم رفته به دليل بازدهى بالاى اوراق قرضه قيمت اوراق در سال ٢٠١٧ در سطح پايينى قرار خواهد داشت و جهت گيرى سرمايه گذاران بيشتر به سمت بازار بورس و خريد سهام خواهد بود. در بازار سهام ، بخش مالى financial sector پيش بينى مى شود كه داراى بيشترين بازدهى باشد.

10- افزايش دلار امريكا در نهايت خودش را در ضعف يوآن نشان مى دهد و احتمال اينكه نرخ برابرى يوآن در مقابل دلار از عدد روانى ٧ عبور كند بسيار زياد است . در سال ٢٠١٧ احتمال دارد كه چين مقدار بيشترى از ارز خود را روانه بازار هاى مالى جهانى كند، كه اگر اين اتفاق بيفتد، احتمال كاهش بيشتر يوآن در بازارهاى جهانى بيشتر مى شود.

11- شاخص نوسان بازارهاى مالى با VIX مشخص شده و اندازه گيرى مى شود. اندازه VIX در بالاترين حد در سال ٢٠١٢ به ٥/٢٨ رسيد و در بالاترين مقدار خود در پنج سال گذشته در اوايل سال ٢٠١٥ به ٣١ رسيد. پيش بينى مى شود كه مقدار VIX به طور ميانگين در حد ٢٠ در سال ٢٠١٧ قرار گيرد و در ماكزيمم خود احتمال رسيدن به ٤٠ و ٥٠ را هم دارد.

12- پوند انگلستان كه تحت تاثير جدايى از اتحاديه اروپا به رقم باور نكردنى ٢٢/١ در برابر دلار امريكا رسيده است در حد و اندازه هاى اقتصاد انگلستان نيست و احتمال بسيار زيادى دارد كه در سال ٢٠١٧ با تحول اقتصادى انگلستان همگام شود. در اين صورت پوند چاره اى جز افزايش ندارد تا بتواند نماينده اقتصادى نسبتا قوى انگلستان باشد.

13- در سال ٢٠١٧ هم پيش بينى مى شود كه شاهد نرخ رشد محدود در اقتصاد جهان باشيم . كاهش نرخ رشد اقتصادى در جهان توسط طيف وسيعى از موسسات اقتصادى پيش بينى شده است ولى آنچه وضعيت را يك مقدارى شكننده و سست مي كند اين است كه در سال ٢٠١٦ نرخ رشد تجارت جهانى از نرخ رشد توليد جهانى كمتر شد ( كه اين در چنديدن دهه گذشته بى سابقه بوده است ) و پيش بينى قوى مى شود كه اين روند در سال ٢٠١٧ ادامه يابد.

14- در سال ٢٠١٧ دولت ترامپ دست به اصلاحات مالى خواهد زد و حداقل با كاهش مالياتها و افزايش هزينه هاى دولتى ، زمينه را براى افزايش قيمت ها و فشار به فدرال رزرو براى افزايش نرخ بهره فراهم كند. مهمتر اينكه اگر هزينه هاى پيش بينى شده ترامپ ( در حد يك تريليون دلار ) عملى شود، افزايش نرخ بهره حداقل دو بار در سال ٢٠١٧ اجتناب ناپذير خواهد بود و همين مساله فشار را بر دلار براى افزايش بالا خواهد برد. در اين شرايط بروز عدم تعادلهاى جدى در بازار جهانى قابل پيش بينى است . با تاسف بايد گفت كه بازنده اين بازى در سال ٢٠١٧ كشورهاى نوظهور emerging markets خواهند بود و حداقل اثر روى آنها كاهش جدى ارزش پولشان است .