غرضی: برجام براي انتخاب مجدد روحاني كافي نيست

آرمان نوشت: يكي از چهره‌هاي جنجالي مناظرات انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ سيد محمد غرضي بود. اين در حالي است كه وي به تازگي عنوان كرده به دليل مشكلاتي كه در مديريت كشور مشاهده مي‌كند دوباره خود را در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ كانديدا خواهد كرد. به همين دليل و براي تحليل و بررسي دغدغه‌هاي وي براي رسيدن به رياست‌جمهوري با ايشان گفت‌وگو كرديم. وي معتقد است:«انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ به هيچ عنوان با انتخابات سال۹۶ قابل مقايسه نيست و كساني كه اين دو انتخابات را با هم مقايسه مي‌كنند در اشتباه هستند.

در سال۹۲ مردم مي‌خواستند از «شر» دولت احمدي‌نژاد راحت شوند؛ اين در حالي است كه مردم در سال۹۶ مي‌خواهند آينده كشور خود را بسازند و چشم‌انداز آينده خود را تعيين كنند. بدون شك انگيزه‌هاي عمومي در سال۹۲ با انگيزه‌هاي عمومي در سال۹۶ تفاوت‌هاي معناداري خواهد داشت و مردم با دغدغه‌هاي جديدي وارد رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري‌خواهند شد». در ادامه ماحصل گفت‌وگوي «آرمان امروز» با سيد محمد غرضي را مي‌خوانيد.

در طول سه سال و چندماه گذشته چه نقاط ضعفي در دولت تدبير و اميد مشاهده كرديد كه احساس كرديد بايد در انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ دوباره مانند سال۹۲كانديدا شويد؟

آقاي روحاني رئيس‌جمهور همه طيف‌هاي سياسي نبودند و از همان ابتدا بين ايشان و منتقدان دولت فاصله ايجاد شد. دولت تدبير و اميد هر چه جلوتر آمد به همان نسبت در دستاوردهاي خود دچار ترديد شد. از سوي ديگر دولت آقاي روحاني دچار تناقض‌هاي دروني و درون گفتماني شده بود كه روز به روز اين مساله براي افكار عمومي شفاف‌تر مي‌شد. آقاي روحاني اين نكته را فراموش كرده بود كه اداره و مديريت كشوري مانند ايران كه داراي دشمنان قوي وقسم خورده‌اي است با تناقض‌هاي دروني ميسر نخواهد بود. در طول۳۷سالي كه از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذرد همه دولت‌ها به شكل‌هاي مختلف براي خود مخالفاني تعريف كردند و سپس به مقابله با آنها پرداختند. دولت آقاي روحاني نيز از اين قاعده مستثني نيست و در اين مساله مانند دولت‌هاي قبل از خود رفتار كرد. البته از اين نكته نيز نبايد غافل شويم كه عده‌اي از روز اول رياست‌جمهوري آقاي روحاني به دلايل واهي و غيرمنطقي با ايشان مخالف بودند و به شكل‌هاي مختلف در مسير حركات دولت كارشكني مي‌كردند. اين در حالي است كه خيلي زود توانايي دفاع از دولت تدبير و اميد گرفته شد و اغلب موضوعات مهم كشور در يك فضاي دوقطبي بين دولت و مخالفان دولت مطرح و مورد كنكاش قرار گرفت.

به نظر شما آراي آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ رويش خواهد داشت؟

به نظر من انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ به هيچ عنوان با انتخابات سال۹۶ قابل مقايسه نيست و كساني كه اين دو انتخابات را با هم مقايسه مي‌كنند در اشتباه هستند. در سال۹۲ مردم مي‌خواستند از «شر» دولت احمدي‌نژاد راحت شوند؛ اين در حالي است كه مردم در سال۹۶ مي‌خواهند آينده كشور خود را بسازند و چشم‌انداز آينده خود را تعيين كنند. بدون شك انگيزه‌هاي عمومي در سال۹۲ با انگيزه‌هاي عمومي در سال۹۶ تفاوت‌هاي معنا‌داري خواهد داشت و مردم با دغدغه‌هاي جديدي وارد رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري‌خواهند شد.

مهم‌ترين دستاورد آقاي روحاني توافق هسته‌اي با قدرت‌هاي جهان و برجام بود. اين دستاورد مهم به چه ميزان مي‌تواند در انتخابات آينده به آقاي روحاني كمك كند و پايگاه راي ايشان را افزايش دهد؟

به نظر من مهم‌ترين دستاورد آقاي روحاني در سال۹۲ اين بود كه بيش از۵۰ درصد آراي مردم را به خود اختصاص داد. پس از اين اتفاق مهم مردم با همت بلند خود شرايطي را براي آقاي روحاني ايجاد كردند كه ايشان بتواند در يك فضاي آرام و بدون حاشيه شعارهاي انتخاباتي خود را عملي كند. همه ما مشاهده كرديم كه در طول سه سال و چند ماه گذشته حتي يك تظاهرات جدي عليه آقاي روحاني صورت نگرفت و مردم همواره با تكريم و احترام از ايشان ياد مي‌كردند. بنده هم با شما موافق هستم كه برجام يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي دولت آقاي روحاني بود كه با پايداري و اقتدار ملت ايران به دست آمد. اين در حالي بود كه وزارت خارجه و آقاي ظريف نيز عملكرد قابل قبولي در اين زمينه داشتند و انتظارات مردم را به خوبي برآورده كردند. با اين وجود برجام به تنهايي نمي‌تواند همه مطالبات مردم را برآورده كند. به همين دليل آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ نمي‌تواند به تنهايي بر برجام تاكيد كند و ديگر مطالبات مردم را بي‌پاسخ بگذارد.

اگر شما مورد تاييد شوراي نگهبان قرار گرفتيد و به عنوان كانديدا در انتخابات حضور پيدا كرديد چه ديدگاهي نسبت به برجام خواهيد داشت؟آيا از موضع انتقادي نسبت به برجام سخن خواهيد گفت؟

بنده در مناظرات انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ عنوان كردم كه اگر رئيس‌جمهور شوم با آمريكا تعامل خواهم كرد. بنده هنوز هم عنوان مي‌كنم كه اگر در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۶ به عنوان رئيس‌جمهور انتخاب شوم با آمريكا تعامل خواهم كرد. با اين وجود من در شرايطي حاضر خواهم بود با آمريكا تعامل كنم كه هر دو كشور در يك موضعي برابر قرار گرفته باشند و هيچ برتري بين دو كشور در ميان نباشد. اگر آمريكا قصد داشته باشد از موضع برتر با ايران سخن بگويد به هيچ عنوان حاضر به مذاكره نخواهم بود. در شرايط كنوني ايران در منطقه خاورميانه يك قدرت بلامنازع است و به همين دليل آمريكا به ايران نيازمند است. در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ هنگامي كه بنده از كلمه «تعامل» استفاده كردم پس از چند روز مشاهده كردم كه باراك اوباما رئيس‌جمهور آمريكا نيز زياد از كلمه تعامل با ايران سخن مي‌گويد و به نوعي در حال زمينه‌سازي براي اين مساله است.

به نظر من قدرت سياسي تنها به مسائل امروز و فردا نمي‌پردازد، بلكه قدرت سياسي يك موجود زنده است كه داراي تاريخ روشن و شفاف است و در مقابل همه اتفاقات ريز و درشت پيرامون يك جامعه واكنش نشان مي‌دهد. در نتيجه تعامل با كشورهاي جهان نيز در چهارچوب قدرت سياسي يك كشور تعريف مي‌شود. ايران به عنوان مهم‌ترين قدرت منطقه خاورميانه و يكي از مهم‌ترين قدرت‌هاي جهاني اين حق را براي خود قائل است كه با كشورهاي جهان از موضع قدرت تعامل و همكاري داشته باشد. بنده نيز در صورتي كه به رياست‌جمهوري دست پيدا كنم از همين رويكرد استفاده خواهم كرد و به دنبال تعامل سازنده و مثبت با جهان پيرامون خود خواهم بود.

در شرايط كنوني كشور در دوران پسابرجام قرار دارد؟به نظر شما بهترين شيوه براي مديريت دوران پسابرجام چيست؟

بنده نسبت به مسائل اقتصاد جهاني شناخت كافي دارم. شناخت شرايط اقتصاد سياسي جهان به يك كشور كمك مي‌كند كه به شيوه بهتري با جهان تعامل برقرار كند. دوران پسا برجام نيز داراي مختصات اقتصادي و سياسي خاص خود است. در دوران پسا برجام تحريم‌هاي ايران در حال برداشته شدن است و مراودات اقتصادي ايران با كشور‌هاي جهان دوباره مانند گذشته به جريان افتاده است. نكته ديگر اينكه بسياري از كشورهاي غربي و آسياي شرقي پس از توافق برجام تمايل دارند در ايران سرمايه‌گذاري كنند. به همين دليل رئيس‌جمهور آينده ايران بايد از فرصت به وجود آمده به نحو صحيحي استفاده كند و پتانسيل اقتصاد ايران را در عرصه جهاني بالا برده و به مرور زمان ساختار‌هاي اقتصادي داخلي را تقويت كند.

جريان اصلاحات عزم خود را براي حمايت از آقاي روحاني جزم كرده است. از سوي ديگر اصولگرايان نيز براي حضور تاثيرگذار در انتخابات رياست‌جمهوري به دنبال گزينه واحد هستند. شما در كجاي بازي سياسي اصلاح‌طلبان و اصولگرايان قرار داريد؟آيا از جريان‌هاي سياسي ياد شده انتظار همكاري و همراهي داريد؟

هرم بالايي جريان اصلاحات قصد دارد از آقاي روحاني حمايت كند و پاي ايشان در انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ ايستاده است. اين در حالي است كه بدنه جريان اصلاحات با آقاي روحاني همراه نيست و به دنبال گزينه جديد وبهتري براي مديريت آينده كشور است. در سوي ديگر اصولگرايان قرار دارند كه هنوز نتوانسته‌اند به يك گزينه واحد براي اجماع دست پيدا كنند. بنده در طول۶۰ سالي كه در انقلاب حضور داشته‌ام مشاهده كرده‌ام كه اغلب دولت‌ها به صورت جرياني و جناحي عمل مي‌كنند. به همين دليل همواره خود را سرباز مردم مي‌دانم و به هيچ كدام از جناح‌هاي سياسي تعلق خاطر نداشته و ندارم. يكي از دغدغه‌هاي هميشگي من اين بوده كه استانداران هر استان بايد توسط مردم همان استان و با توجه به شرايط بومي انتخاب شود. تا زماني كه از پايتخت براي مناطق كشور تصميم‌گيري شود مشكلات مناطق كشور حل نخواهد شد. مردم ما بايد به اين نتيجه برسند كه دوران جناح‌بندي و خط كشي‌هاي سياسي به پايان رسيده و افرادي بايد مديريت كشور را به دست بگيرند كه از اهداف هيچ حزب و گروهي پيروي نمي‌كنند .

عملكرد آقاي روحاني در زمينه مبارزه با فساد چگونه بود؟ديدگاه شما در اين زمينه چيست؟

همه دولت‌هاي پس از انقلاب به اين نكته توجه نكردند كه توليد بايد در عرصه داخلي و بين‌المللي به صورت رقابتي مديريت شود ونه انحصاري. آقاي روحاني از اين مساله غافل شده بودند كه هزينه سرمايه در ايران بالاتر از۲۰ درصد است. اين در حالي است كه سرمايه‌گذار خارجي كه داراي هزينه سرمايه «صفر» درصد است مي‌تواند به راحتي بازار را در اختيار خود قرار بگيرد. متاسفانه برخي گمان مي‌كنند فهم و درك مشكلات توليد كشور مانند شكافتن «اتم» است. اين در حالي است كه مساله توليد مهم‌ترين معضل اقتصادي ايران است و هيچ كدام از دولت‌هاي پس از انقلاب راهكار صحيحي براي اين معضل پيدا نكردند. آقاي روحاني تلاش كرد با فساد سيستماتيك و ساختاري در كشور مبارزه كند. با اين وجود ايشان دستاورد مهمي در اين زمينه به دست نياوردند و بيشتر به گماني زني‌هاي رسانه‌اي در اين زمينه اكتفا شد. بدون شك رئيس‌جمهور آينده كشور بايد مبارزه با فساد ساختاري و سيستماتيك را در اولويت برنامه‌هاي خود براي مديريت اجرايي كشور قرار بدهد و در اين زمينه با هيچ نهاد و گروهي مماشات نكند.

برخي شايعات در فضاي سياسي منتشر شده مبني بر اينكه احتمال دارد آقاي روحاني به هر دليلي در انتخابات حاضر نشود. تحليل شما از چنين شرايطي چيست؟

بنده هنگامي كه آقاي عارف در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ از انتخابات كناره‌گيري كرد خيلي تاسف خوردم. به هر حال آقاي عارف موفق شده بود براي خود هواداراني ايجاد كند. به همين دليل هنگامي كه ايشان از انتخابات كناره‌گيري كردند هواداران ايشان دچار ياس و سرخوردگي شدند. به همين دليل آقاي روحاني نيز بايد تا لحظه آخر ايستادگي كند و صحنه را به راحتي براي رقبا خالي نكند. بدون شك اگر آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري آينده عقب‌نشيني كند عمر سياسي خود را پايان داده است.

اگر آقاي روحاني در انتخابات شركت نكند شرايط براي شما كه خود را كانديداي رياست‌جمهوري معرفي كرده‌ايد بهتر نخواهد بود؟

به هيچ عنوان چنين اتفاقي رخ نخواهد داد. ما بايد به اندازه‌اي بر طبل انتخابات بكوبيم و فضاي انتخابات را گرم كنيم كه همه افراد واجد شرايط درانتخابات شركت كنند. در صورتي كه ما بتوانيم همه افراد واجد شرايط را به پاي صندوق‌هاي راي بكشانيم موفق شده‌ايم اقتدار ايران را به كشورهاي جهان نشان بدهيم.

يكي از دغدغه‌هاي اصلي مردم آزادي و توسعه سياسي در كشور است. شما اگر رئیس‌جمهوري شوید چه برنامه‌اي براي توسعه سياسي كشور خواهيد داشت؟

آزادي سياسي زماني در كشور اتفاق مي‌افتد كه منافع عوام بر منافع خواص ترجيح داده شود. اينكه تاكنون آزادي سياسي به معناي واقعي محقق نشده به دليل اين است كه اغلب افراد و گروه‌ها آزادي سياسي را براي گروه و جريان سياسي خود تعريف مي‌كنند و تلاش مي‌كنند در اين مسير حركت كنند. مردم زماني مي‌توانند طعم شيرين آزادي را بچشند كه در اداره كشور سهيم باشند و احساس كنند كه داراي منزلت و احترام هستند. اين در حالي است كه در طول۳۷سال گذشته چپ و راست به جان هم افتاده‌اند و به شكل‌هاي مختلف همديگر را تخريب مي‌كنند و دستاوردهاي‌هاي يكديگر را زير سوال مي‌برند. جناح‌هاي سياسي سال‌هاست فراموش كرده‌اند كه مردم براي اين دعواهاي سياسي «تره هم خورد نمي‌كنند». در شرايط كنوني برخي نمايندگان از مناطقي با ۷۰يا۸۰ هزار راي تنها با۶ هزار راي وارد مجلس شده‌اند. اين مساله نشان مي‌دهد كه مردم از شعار و وعده‌هاي توخالي خسته شده‌اند و حاضر نيستند وقت و انرژي خود را صرف چيزي كنند كه هيچ نتيجه‌اي براي آنها به همراه نداشته باشد.

مردم مدت‌هاست به اين نتيجه رسيده‌اند كه بازي‌ها و زدو خوردهاي سياسي هيچ نتيجه‌اي براي آنها به همراه ندارد. در طول مدت دولت آقاي روحاني ما مشاهده كرديم كه بسياري از سخنراني‌ها و ميتينگ‌هاي سياسي به وسيله گروه‌هاي فشار لغو مي‌شد يا اينكه فضاي اين ميتينگ‌هاي سياسي متشنج مي‌شد. اين در حالي است كه خط‌كشي‌ها و باند بازي‌ها بايد جاي خود را به تعامل و همكاري بين جريان‌هاي سياسي بدهد. همه جريان‌هاي سياسي بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه منافع عوام بر منافع خواص ارجح است و كسي نمي‌تواند به نام مردم دعواي سياسي در كشور راه بيندازد. حق مردم بر صاحبان قدرت ترجيح دارد. اين در حالي است كه گروه‌هاي فشار حق صاحبان ثروت و قدرت را بر حق مردم ترجيح مي‌دهند كه برخلاف فرمايش صريح حضرت امام (ره) است.

شوراي نگهبان دوباره شما را در انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ تاييد صلاحيت خواهد كرد؟

بنده برخود تكليف و وظيفه مي‌دانم كه در انتخابات رياست‌جمهوري شركت كنم. با اين وجود شوراي نگهبان نيز بايد در چهارچوب قانون وظيفه خود را انجام بدهد و براساس مصلحت نظام و مردم تصميم‌گيري كنم. در نتيجه من همه‌چيز را به قانون واگذار مي‌كنم و اميدوارم شوراي نگهبان براساس قانون و خير و صلاح كشور تصميم‌گيري كند.