میراث فرهنگی همدان بی سر و صدا تخریب می شود
مجموعه غار عليصدر به حياط خلوتي براي مسئولان استان تبديل شده است. تخريب دهانه غار امكان ثبت جهاني را براي هميشه از غار عليصدر گرفته است. در حريم ۷۰ متري كتيبههاي ثبت شده گنجنامه، شهربازي و مجتمع تجاري ساختهاند. تلهكابين گنجنامه نميتواند درآمدزا باشد چراكه سرعت باد در همدان به ۱۲۰ كيلومتردر ساعت ميرسد.
همدان يا هگمتانه نخستين پايتخت ايرانيان؛ يادآور غار شگفتانگيز عليصدر، كتيبههاي بينظير گنجنامه، شهر تاريخي هگمتانه، شيرسنگي و اشعار شيرين باباطاهر عريان است، هگمتانه را نيز دنيا بهنام زادگاه و آرامگاه مشهورترين پزشك جهان،«بوعليسينا»ميشناسند.
بيشك اين گنجينه ارزشمند، از هر شهري يك قطب گردشگري ميسازد؛ اما همدان باوجود اين گنجينه، تنها يك معبري براي گردشگران است. همدانيها در اين سالها خواستهاند كه به يك مقصد گردشگري تبديل شود. براي اين كار پروژههاي بسياري اجرا كردهاند؛ پروژههايي كه نهتنها به آنها براي تبديل شدن به مقصد گردشگري كمك نكرده بلكه موجب از بين رفتن شانس غار عليصدر براي ثبت در يونسكو براي هميشه، تخريب گنجنامه و از بين رفتن حريم منظر آرامگاه بابا طاهر عريان شده است.
تمامي اين اتفاقات در سايه مديريت خصولتيها براي گنجينه با ارزش ايرانيان در همدان رخ داده و ميراث فرهنگي نيز در اين سالها چشمهاي خود را روي اين اتفاقات بسته است.
سهم همدان از عليصدر هيچ است؟!
يكي از مجموعههاي گردشگري كه بهتازگي حاشيههاي فراواني بهدنبال داشته مجموعه غار عليصدر است. خبر واگذاري آن به بخش خصوصي آنهم تنها بهمبلغ ۷۰۰ هزار تومان، افكار عمومي را شوك زده كرد. حسين زندي، فعال ميراث فرهنگي در همدان به «قانون» در اينباره ميگويد: «مالكيت غار عليصدر با اداره منابع طبيعي است.در سال ۷۱ يك شركت سياحتي بهنام عليصدر آن را ثبت كرده است. ۴۰ درصد از سهام اين شركت متعلق به اداره ميراث فرهنگي و ۶۰ درصد از آن به مجموعه شهرداري و شوراي شهر اختصاص دارد. در تمامي اين ۲۴ سال ميراث فرهنگي درآمدي از اين مجموعه نداشته است.»
اين فعال ميراث فرهنگي ادامه ميدهد:«طي ۲۴ سال گذشته مجموعه غار عليصدر به حياط خلوتي براي مسئولان استان تبديل شده؛ عليصدر يك شركت خصوصي است كه مديرعامل آن توسط هيات مديره انتخاب ميشود. بسياري از مديران ارشد استاني در آن سهيم هستند كه در ظاهر خصوصي است اما در باطن دولتي است. تمامي درآمد غار نيز به شماره حساب شركت كه در اختيار مديرعامل است، واريز ميشود. اداره ميراث فرهنگي استان نيز بهدليل عدمتوانايي و نداشتن قدرت چانهزني، نتواستهاند سهم ميراث فرهنگي را از درآمد غار عليصدر جذب كنند.»
مسالهاي كه مطرح ميشود اين است كه آيا شهرداري در اين ۲۴ سال گذشته توانسته سهم خود را از درآمد غارعليصدر دريافت كند؟ زندي در اينباره خاطر نشان ميكند:« مسئولان شركت عليصدر اعلام ميكنند كه در اين سالها شركت سودي نداشته است اما براساس آمار مسئولان، تنها درآمد فروش بليط ساليانه غار ۱۹ ميليارد تومان بوده كه اين مبلغ بهجزو درآمد هتل و بازارچه صنايعدستي مجموعه عليصدر است. اگر بهگفته هيات مديره شركت، عليصدر مجموعه زيانده بوده و سودي براي آنها نداشته است چرا آن را واگذار نميكنند و يا اينكه مجموعه را تعطيل نميكنند تا بيشتر از اين به غار آسيب وارد نشود.
درطي سالها اين شركت، عليصدر را از يك غار طبيعي به غار دستكن تبديل كردهاند. در ابتدا غار يك ورودي بسيار كوچك بهاندازه عبور تنها دو نفر داشت اما درحال حاضر حتي يك خوردو نيز ميتواند تردد كند. اين تخريبها امكان ثبت جهاني را براي هميشه از غار عليصدر گرفت. چه خسارتي بالاتر از اين ميتوانستيم به غار عليصدر وارد كنيم.»
عليصدر با ۷۰۰ هزار تومان به خصولتيها واگذار شد
پس از انتشار خبرواگذاري غار عليصدر بهمبلغ ۷۰۰ هزار تومان، دیوان محاسبات به اين مساله ورود كرد. فیاض شجاعی، دادستان ديوان محاسبات، درباره اين واگذاري گفت: «غار علیصدر همدان از آثار ملی ثبت شده و منحصر به فرد در کشور و حتی در دنیاست که اخیرا متوجه شدیم طبق تصمیمات مسئولان این استان، بهطورغیرقانونی به شرکتی سیاحتی با نام علیصدر واگذار شده است. این شرکت، خصوصی است و حتی شماری از مدیران دولتی نیز در آن مسئولیت دارند. با ورود دیوان محاسبات استان با هماهنگی دیوان محاسبات کشور کارگروهی برای بررسی این واگذاری تشکیل شد که پس از بررسی ها ایراد دیوان محاسبات وارد شناخته و این واگذاری لغو شد. البته بهرهبرداری از این غار قابل اجاره دادن است و در قالب مقررات میتوان آن را اجاره داد اما در بررسیها مشخص شد حتی اجاره بهای سالانه آن را فقط ۷۰۰ هزار تومان تعیین کرده بودند درحالیکه درآمد این شرکت خصوصی از محل فروش بلیت دیدن این غار،سالانه ۱۹ میلیارد تومان است.»
دادستان دیوان محاسبات اطلاعات كافي نداشته
اما محمودرضا عراقی معاون عمرانی استاندار همدان با بیان اینکه اطلاعات کافی به دادستان دیوان محاسبات داده نشده است گفت:« واگذاری غیرقانونی غارعلیصدر به بخش خصوصی را به صراحت تکذیب میکنم. از ۲۵ سال قبل براساس اصل ۴۴ قانون اساسی غارعلیصدر از طرف دولت با بخش عمومی غیردولتی بهصورت مشارکتی اداره میشد.» وی با اشاره به اینکه شرکت سیاحتی علیصدر خصوصی نبوده است، تصریح کرد:« ۴۰ درصد سهام این شرکت مربوط به دولت، شامل سازمان ایرانگردی و جهانگردی بوده و ۴۰ درصد سازمان همیاری شهرداریها و ۲۰ درصد شهرداری همدان در این شرکت سهم دارند.»
ريیس هیات مدیره شرکت سیاحتی علیصدر با بیان اینکه غارعلیصدر تا چند سال پیش به طور کامل زیانده بوده است، ادامه داد:« غارعلیصدر سالانه ۲ میلیارد تومان سود داشته که تماما صرف هزینهها شده و اگر تا کنونی سودی هم داشته حاصل دولت و شهرداری شده است. ۳۰۰ کارگر و کارمند در مجموعه غارعلیصدر فعالیت دارند که درآمد غار هزینه حقوق کارکنان، امور جاری غار و نگهداری و توسعه غار شده است.در غارعلیصدر اصلا بحث اجاره مطرح نیست و طرح این مساله کاملا اشتباه بوده و بهنظر میرسد اطلاع کافی دراینباره به دادستان داده نشده است.اینکه گفته شده غارعلیصدر سالانه ۱۹ میلیارد تومان درآمد دارد، باید این موضوع را هم درنظر گرفت که هزینه حقوق کارکنان این مجموعه ۱۰ میلیارد تومان است و از طرفی سایر هزینهها از جمله هزینه نگهداری، تعمیر، خیابانکشی و توسعه در قبال درآمد انجام گرفته و باهم توازن دارد.»
تيشه مسئولان بر ريشه گنجنامه
مسئولان همداني درحالي از زيانده بودن غار عليصدر سخن ميگويند و اين پتانسيل بالقوه گردشگري را رها كردهاند كه تمامي برنامهريزيهاي خود را به پروژهاي كه هيچ سودي نداشت، اختصاص دادند. تلهكابين گنجنامه ،پروژهاي كه كلنگ آن با حاشيههاي فراواني زده شد و پس از چند سال بيسود بودن آن محرز شد.
حسين زندي با اشاره به ماجراهاي تلهكابين گنجنامه ميگويد: « اين پروژه، عليرغم مخالفتهاي بسيار در كنار دو اثر ارزشمند كتيبههاي گنجنامه و آبشار كه جزو آثار منحصربهفرد دوره هخامنشي است، اجرا شد. آن زمان دو هكتار از محوطه بالادست گنجنامه به شركت توريستي تفريحي گنجنامه واگذار شد. اما زيادهخواهي دوستاني كه سهامدار اين شركت هستند تا جايي پيش رفت كه علاوهبر اينكه محوطه ميدان را نابود كردند؛ هر روز در محوطه اصلي گنجنامه صخرهبرداري انجام ميدهند، يك روز پاركينگ و روز ديگر بازارچه و سوئيت ميسازند. اعتراضات فعالان و دوستداران ميراث فرهنگي همدان نيز بهجايي نميرسد چراكه گوش شنوايي براي آن نيست.»
مالك گنجنامه كيست؟
اين فعال ميراث فرهنگي يادآور ميشود:« داستان واگذاري و مديريت گنجنامه شباهت بسياري به غار عليصدر دارد. درصدي از آن متعلق به بخش خصوصي و درصد ديگري نيز دولتي است اما مسئولان شفافسازي نميكنند كه متعلق به كدام نهاد و يا ارگان دولتي است تنها مديرعامل شركت گنجنامه در آخرين اظهار نظر گفتهاند كه تنها ۲۵ درصد از اين مجموعه متعلق به ايشان است.»
بههر قيمتي ميخواهند گنجنامه سرپا بماند
زندي با اشاره به اينكه گنجنامه از همان ابتدا براي احداث تلهكابين مناسب نبود، تصريح ميكند:« تلهكابين نميتواند درآمدزا باشد چراكه سرعت باد در همدان بالاي ۸۰ كلومتر در ساعت است و به ۱۲۰ كيلومتر نيز ميرسد. در اين شرايط شما نميتوانيد سوار تلهكابين شويد. علاوهبر اين تلهكابين در شهري به سود دهي ميرسد كه گردشگرپذير باشد. همدان، مقصد گردشگري نيست بلكه يك معبر گردشگري است.
باوجود همه اين مسائل؛ مسئولان ميخواهند از طريق وام و بودجههايي كه به گنجنامه هر ساله تزريق ميكنند، به هر طريقي آنجا سرپا بماند چون نميخواهند اشتباه خود را در سرمايهگذاري اشتباه و اتلاف بيتالمال بپذيرند.»ورود فاضلاب مجموعه گنجنامه به رودخانه آن و مشكلات زيست محيطي آن، بخش ديگري از اصرار مسئولان براجراي طرحهاي غيركارشناسي است.زندي در اينباره ميگويد:«در ابتدا اين پروژه دركنار تلهكابين يك هتل نيز طراحي شده بود اما هيچگاه قرار نبود كه شهربازي، رستوران و مجتمعهاي تجاري احداث شود. فاضلاب تمامي اين مجموعه بدون تصفيه مستقيم وارد رودخانه گنجنامه ميشود و بعد از آن وارد آب شرب همدان ميشود. يكي ديگر از مشكلات گنجنامه ساخت شهربازي و مجتمع تجاري در حريم ۷۰ متري كتيبههاي ثبت شده گنجنامه است. متاسفانه تمامي اين تخريبها در سكوت اداره ميراث فرهنگي همدان انجام ميشود.»
آرامگاه بابا طاهر در ميان ديوارهاي هتل گمشده
ميراث ديگري كه در همدان قرباني بيتدبيري مسئولان شده، آرامگاه بابا طاهر عريان است. آرامگاهي كه بهآهستگي جلوي چشم مسئولان ميراث فرهنگي در ميان ديوارهاي هتل گم ميشود. بهگفته زندي، هتلي در كنار آرامگاه بابا طاهر عريان ساخته شده كه سالانه بر طبقات اين هتل افزوده ميشود و حريم منظر آرامگاه از بين رفته است. او دراينباره ميگويد:« اين هتل بدون توجه به قوانین میراث فرهنگی، بر طبقات خود افزوده است. این اقدام موجب شده که منظره آرامگاه باباطاهر عریان از زاویه جنوبی کور شود. هتل باباطاهر همدان، در ضلع شمالی میدان و حریم اصلی آرامگاه باباطاهر عریان قرار دارد و طبق مصوبات قانونی، هیچ بنایی نباید بلندتر از ساختمان آرامگاه ساخته شود.
بر پایه مصوبه قانونی سازمان میراث فرهنگی، تا شعاع ۱۵۰ متری حریم منظر بناهای تاریخی، نباید مجوز ساخت ساختمانی را داد که بلندتر از این بناها باشد. اگر گردشگری از سمت جنوب و تهران وارد استان همدان شود، به جای دیدن نمایی از آرامگاه باباطاهر با بنای یک هتل روبهرو میشود که چشمانداز آرامگاه را کور کرده است. اين هتل علاوهبر مرتفعتر کردن این بنا، نمای آن را با استفاده از آلومینیم ، نوسازی کردهاند. این در حالی است که باید در ساخت و ساز اطراف بناهای تاریخی، از مواد متناسب با معماری بومی استفاده شود.»
ميراث با ارزش ايرانيان در هگمتانه با قدمتي سه هزار ساله بهراحتي زير تيغ خصولتيها در سكوت مسئولان تخريب ميشود و آب از آب تكان نميخورد در اين ميان هم صداي اندك فعالان و دوستداران ميراث فرهنگي نيز بهجايي نميرسد.
نظر کاربران
یعنی یه نفر نیست رسیدگی کنه؟؟؟؟؟؟؟؟