برخورد نزدیک از نوع «رستاکِ» انرژیک

وب سایت موسیقی ما: اولین کنسرت بزرگ «رستاک حلاج» در تهران برگزار شد. این موزیسین پس از حدود هفت سال فعالیت، شامگاه بیست‌و‌نهم آذرماه طی دو سانس به همت شرکت «آوای باران» به مدیریت منوچهر حسنی در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی روی صحنه رفت. این اولین تجربه حضور رستاک حلاج روی صحنه محسوب نمی‌شد؛ چون او تابستان سال گذشته یک کنسرت خیریه را در تهران روی صحنه برده بود. فروش بلیت‌های اجرای ۲۹ آذر رستاک در حالی با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد که برخی منتقدان رستاک، تا پیش از این کنسرت، موسیقی او را در زمره آثار خاص با طیف مخاطبان محدود طبقه‌بندی می‌کردند.

رستاک حلاج سانس دوم کنسرتش را با قطعه «بی‌دلیل» آغاز کرد. لحظات اولیه حضور او روی صحنه، هنگام اجرای این کار، با کمی استرس ناشی از اجرا در این سالن بزرگ همراه بود ولی او بدون مشکل، این اثر را به پایان رساند و سپس گفت: «فقط به بیان همین جمله بسنده می‌کنم که از شما ممنونم که امشب برای برآورده کردن آرزوی بیست‌وچند ساله من همدست شدید. قول می‌دهم همین امشب جبران کنم.»

قطعه «هوایی» دومین انتخاب این خواننده برای دوستداران‌اش بود که هنگام اجرای این قطعه، طرح یک ماه روی نمایشگر پشت سر او نقش بست و «عماد خوشدل» با تکنوازی ویولن گروه را همراهی کرد. قطعه «عشق» که سه سال پیش رستاک به همراه کاوه آفاق منتشر کرده بودند، در ادامه برنامه اجرا شد؛ اما «عشق»، «هوایی» و همچنین برخی آهنگ‌های دیگر کنسرت، با تنظیم تقریباً متفاوتی در کنسرت اجرا می‌شدند. خواننده «پاییز سال بعد» در ادامه و پیش از معرفی «سعید زمانی» گفت: «هنرمند جوانی است که طی یکی دو سال اخیر که با هم آشنا شده‌ایم، از او چیزهای زیادی یاد گرفته‌ام و الان یک ستاره است.»

او در ادامه، قطعه «جَوون‌مرگ» را خواند که نسبت به اجرای اصلی (با ریتم چهارچهارم)، در اجرای زنده با ریتم شش‌هشتم و تمپوی بالاتری اجرا شد. «پاییز سال بعد» شاید محبوب‌ترین قطعه رستاک در این کنسرت و حتی در میان کل کارهایش باشد. قطعه‌ای که رستاک اعتقاد دارد به نوعی روایتگر خودش است و حتی قرار بوده که اسم آن به جای «پاییز سال بعد»، «رستاک» باشد! پس‌زمینه برگ‌های پاییزی در LED سالن و همچنین سولوی ویلنسل باعث پاییزی‌تر شدن این آهنگ شده بود.

یکی دیگر از کارهایی که ظاهراً رستاک با آن احساساتی می‌شود، قطعه «آخر اسفند» بود؛ چون او در هنگام اجرای این قطعه گفت: «به خدا بغضم گرفته است.» این خواننده سپس برای معرفی «فیروز ویسانلو» گفت: «او چهره‌ای است که در شکل‌گیری آهنگ‌های من نقش به‌سزایی داشته و گیتار تک‌تک کارهای من را نواخته است.»

«شرابی» یکی از کارهای پرطرفدار این کنسرت بود که تنظیم جدید آن کمی حال و هوای جَز داشت و رستاک پس از این کار گفت: «یکی از دلایل کم‌کاری من، دوستی است که اکنون می‌خواهم او را معرفی کنم. چون هر ترانه جدیدی که می‌نویسم، برایش می‌خوانم و او هم گیتار را دست می‌گیرد و می‌خواند. من هم می‌گویم که این‌طور بهتر شده و تو بخوان!» او با بیان این مقدمه، «مهدی یراحی» را به حاضرین معرفی کرد و این خواننده برای پاسخ به ابراز احساسات حضار، مجبور شد دو مرتبه از صندلی خود بلند شود.

«اشکان دباغ» که به عنوان تنظیم‌کننده قطعات و رهبر ارکستر رستاک روی صحنه حضور داشت، در قطعه «غلط» به جای تغییر ریتم، فضای راک و نقش پررنگ گیتار الکتریک را انتخاب کرده بود که چنین تنظیمی با حال و هوای این اثر و مضمون اعتراضی آن، همخوانی داشت. بالاخره پس از «حال و روز» و «زیباتر» نوبت به اجرای «ته‌سیگار» رسید. اثری که به نوعی اولین قطعه رستاک است که با آن معروف شد و در شب کنسرتش هم خیلی‌ها، «ته‌سیگار» را با او همخوانی کردند.

این خواننده یک قطعه سورپرایز هم برای مخاطبانش تدارک دیده بود و قبل از اجرای آن گفت: «محکوم و مجبورید که از نیمه‌های این آهنگ به بعد با من همخوانی کنید.» او «لندن» را خواند که هنوز منتشر نشده اما با توجه به تنظیم سرحال و پرانرژی آن، می‌تواند در صورت انتشار، برایش بازتاب‌های جالبی داشته باشد.

در میان آثار رستاک حلاج، قطعه‌ای به نام «یه صداهایی» با ترجیع‌بند «یه صداهایی رو انگار نمیشه گوش نکرد/ یه ترانه‌هایی رو میشه فراموش نکرد» وجود دارد که از زاویه متفاوتی در ترانه آن، به صداها و ترانه‌های خاطره‌انگیز نگاه شده است. او در کنسرت خود این قطعه را با تنظیم طولانی‌تر از نسخه اصلی و پخش یک کلیپ، خواند. کلیپی که در آن با تلفیق طراحی‌های گرافیکی و انیمیشن، تصاویر چهره‌های سرشناس موسیقی اصیل ایرانی و پاپ به چشم می‌خورد. رستاک بخش ترجیع‌بند این کار را رو به تصاویر این چهره‌ها می‌خواند و همین حرکت او، استقبال ویژه مخاطبان را در سالن به دنبال داشت. دریا با تنظیم جدید برای پیانو و ویلنسل و قطعه «یلدا» هم حسن ختام این اجرا بودند.

زمانی که کنسرت به پایان رسید، برای خیلی‌ها این سؤال وجود داشت که آیا این همان «رستاک حلاج» غالباً جدی و آرام است که قبلاً می‌شناخته‌اند؟ چون با وجود اینکه او در مقاطعی از برنامه، به دلیل هیجان اولین کنسرت بزرگش، کمی مضطرب به نظر می‌رسید، اما به خوبی توانست استیج و فضای سالن را اداره کند.

از سوی دیگر او اکت‌های متنوعی هنگام اجرای کارها داشت و با انرژی بالا و جنب‌وجوش فراوان، روی صحنه حاضر شد و زمان اجرای کارهای ریتمیک‌تر، در یک نقطه صحنه نمی‌ایستاد و مدام حرکت می‌کرد و با حالات متفاوتی کارها را می‌خواند

اما فارغ از این مسائل و همچنین برخی تنظیم‌هایی که ریتمیک‌تر شده بودند، بیش از هر چیز، تکنیک خواندن رستاک در طول برنامه جلب توجه می‌کرد. صدای او در آلبوم و تک‌آهنگ‌هایش با تحریرها و لحن مخصوص به خودش همراه است و سعی می‌کند اکت‌های انحصاری در این بخش داشته باشد. اما او در اجرای سالن میلاد، کمتر از این اکت‌ها و لحن مخصوص خود استفاده کرد و می‌شد این استنباط را داشت که صدایش کاملاً رها شده و در اختیار ارکستر و اجرا قرار دارد. این مسأله شاید برای مخاطبانی که خواهان شباهت اجرای زنده خواننده محبوب‌شان با کارهای استودیویی‌اش هستند، ناخوشایند باشد؛ اما از سوی دیگر، مطلوب آنهایی است که دوست دارند قطعات را با حال و هوا و دکوپاژ متفاوتی در کنسرت بشنوند. این تغییرات در نوع اجرا و تنظیم و سازبندی، از جمله مباحثی هستند که درباره آنها جای بررسی و بحث وجود دارد که آیا برای پاپیولار کردن کنسرت و همچنین جذب مخاطب در این زمینه بوده یا استراتژی این خواننده در زمینه اجراهای زنده است.

پیمان جوینده (پیانو)، بهرنگ معتمدی (ویلنسل)، وحید قاسمی (پرکاشن)، آرتور آواساپیان (ساکسوفون)، شروین شهبازی (گیتار کلاسیک)، سینا پرتوی (درامز)، مجید پروریان (گیتار بیس)، خشایار جوزی (گیتار الکتریک) و مهدی آقازاده (گیتار) اعضای ارکستر به رهبری اشکان دباغ (پیانو و کیبورد) بودند

پهمچنین مهدی یراحی، مهراوه شریفی‌نیا، فیروز ویسانلو، سیامک عباسی، مهرداد نصرتی، نرگس محمدی، مونا برزویی، سعید امیراصلانی، علی اوجی، نیکان، حسین غیاثی، میثم یوسفی، امیر عظیمی، سعید زمانی، حسن علیشیری، رامین عبداللهی، گروه بانوان «پولاریس»، آبان حبیبی و... مهمانان رستاک در این شب بودند.

مهدی یراحی: رستاک مثل برادر من است

پس از پایان برنامه، مهدی یراحی در گفت‌وگو با خبرنگار سایت «موسیقی ما» ابتدا از احساس خود و اینکه برای اولین‌بار رستاک را روی صحنه دیده بود، گفت: «رستاک مثل برادر من است و ما با هم رفاقت کرده‌ایم و روزهای شاد و غمگین زیادی داشته‌ایم. حسی که امشب نسبت به اجرای رستاک داشتم -نسبت به سایر دوستانی که در اولین کنسرت‌شان حاضر شده بوده‌ام- مضاعف بود. کنسرت رستاک من را یاد اولین کنسرت خودم انداخت؛ چون هم‌صنف و هم‌فکر و هم‌حس هستیم. وقتی شوق و شعف را در چشمان خودش می‌دیدم و در صدای هوادارانش می‌شنیدم، برای خودم خیلی جذاب بود. خود من هم پس از اینکه چهار سال پیش اولین شب کنسرتم را به پایان رساندم، حس می‌کردم که خواب دیده‌ام. می‌دانم که رستاک هم امشب چنین حسی داشت و خودم را در این احساس خوب خودش و هوادارانش، سهیم می‌دانم.»

او سپس در پاسخ به این سؤال که بین ترانه‌سرایی، آهنگسازی و خوانندگی رستاک کدام بُعد او را بیشتر دوست دارد، گفت: «به نظرم رستاک حلاج یک پکیج است و نباید بُعد شعر یا ملودی‌سازی یا خوانندگی را از او جدا کنیم. من پکیج رستاک را دوست دارم و نمی‌خواهم که اینها را تفکیک کنم. من همیشه ترانه‌هایش را دوست دارم که یک ملودی‌ساز خوب هم هست. امشب هم ثابت کرد که روی استیج یک خواننده توانمند است.»

یراحی آخرین سؤال ما درباره اینکه آیا رستاک از امشب به بعد رقیب او در عرصه اجراهای زنده خواهد بود یا نه گفت: «من هم تا جایی مثل شما فکر می‌کردم که بازار، رقابت است. اما از یک جایی برحسب تجربه به‌شخصه خودم را با کسی رقیب نمی‌بینم. اگر به فکر کار هنری باشیم، باید با گذشته خودمان رقابت کنیم و «رستاک» کار هنری می‌کند. خواننده‌ای داریم که امسال ۴۰ سانس کنسرت برگزار کرده و سال آینده ۲۰ سانس اجرا خواهد داشت. یا خواننده‌ای امسال ۲ سانس کنسرت داشته و شاید سال آینده ۲۰ سانس اجرا داشته باشد. به نظر من، این موضوع به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد و شاید خواننده‌ای در مقطعی فروش خوبی در کنسرت‌ها داشته باشد و شاید هم عکس این اتفاق رخ دهد. ضمن اینکه ممکن است خواننده‌ای خودش مهره‌هایش را به اشتباه بچیند یا انتخاب‌های نادرستی داشته باشد و این موضوع، روی فروش کنسرت‌هایش تأثیر بگذارد.

همه این مسائل به خود خواننده بستگی دارد و این نگاه، به نظر من حقیقی‌تر است. این نکته در بازار وجود دارد و بیشتر مدنظر تهیه‌کننده‌ها است و خیلی هنری نیست. اعتقاد من این است که یک پاپ هنری و یک پاپ بازاری داریم که متأسفانه این دو با هم قاطی شده‌اند. من رستاک را یک چهره هنری و مؤلف می‌بینم که با خودش رقابت می‌کند. حتی نمی‌توانم از این لفظ استفاده کنم، چون هر بار حال خودش را امتحان می‌کند ولی اگر بخواهیم به مقوله رقابت اشاره کنیم، باید بگوییم که فقط با خودش و نه با دیگران رقابت دارد.»

سعید زمانی: «اشکان دباغ» تنظیم‌کننده‌ای است که اصل موسیقی را به مخاطب منتقل می‌کند

سعید زمانی هم این نگاه را نسبت به کنسرت رستاک داشت: «رستاک امشب حضور موفقی روی صحنه داشت اما من قبلاً یک اجرای دیگر از او دیده بودم که رسمیت‌اش کمتر، ولی به همین هیجان بود. قطعه «آخر اسفند» که من تنظیم کرده بودم، تنظیم ریتمیک داشت اما در این برنامه به شکل آنپلاگد اجرا شد. البته تنظیم‌های دیگر، نزدیک به نسخه اصلی کارها بود اما اشکان دباغ خیلی خوب و خلاقانه عمل کرده بود. در کنسرت قبلی هم به اشکان گفتم یکی از تنظیم‌کننده‌هایی است که اصل موسیقی را به مخاطب منتقل می‌کند و اضافه‌کاری ندارد.»

او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا عدم استفاده او از سینتی‌سایزر و افکت‌های الکترونیک روی صحنه خوب بود هم اعلام کرد: «در بین کارهای رستاک فقط یک کار الکترونیک وجود دارد و همین یک اثر هم باید در خدمت سایر قطعات باشد. اگر چند قطعه الکترونیک در کارهای او وجود داشت، می‌شد که در کنسرت از سینتی‌سایزر استفاده کند. اما الان درست بود که کارها یک‌دست باشد. در نهایت باید بگویم که «رستاک» را خیلی دوست دارم و کارهای جدی و خوبی با او داشتم. امیدوارم آینده روشنی در انتظارش باشد و وقتی کنسرت رستاک را می‌دیدم، انگار به تماشای کنسرت خودم نشسته بودم. امیدوارم همیشه موفق باشد و ان‌شاءالله در آلبوم‌های بعدی و کارهای آینده برایش اتفاقات خوبی رخ دهد.»