تیغ «برج باغ» بر رگ های سبز تهران
چهره‌اش سبزه بود، موهایش آبی، قامتش رعنا، پیراهن گل دارش بر تن سبزه‌اش خوش می‌نشست. تهران بانو روزگاری آنقدر زیبا بود که لقب پایتخت به او دادند، از آن روز به بعد تهران کم کم پیر و غمگین شد.
پیش‌ترها یعنی از زمان انقلاب تا سال ۸۲ تخریب باغ‌ها و قطع درختان تنها به طور موردی و گاها با زد و بندهای بسیار در تهران اتفاق می‌افتاد چرا که با وجود بالاگرفتن تب تند برج سازی، در قانون خبری از «برج باغ‌ها» نبود تا اینکه با اختراع «برج باغ‌ها» یا «تخریب باغ‌ها و ایجاد برج به شرط‌ها و شروط‌ها»، درختان کهن و باغ‌های تهران در روز روشن و با پشتیبانی نهادهای ذیربط به طور گسترده تخریب شدند.
گرچه با افزایش تراکم فروشی و تبدیل شدن خانه‌های ویلای تهران به برج‌های صد طبقه روند تخریب باغ‌ها و صدمه زدن به محیط زیست تهران به خصوص در شمیرانات اوج گرفت و براساس آمارها حدود ۵۰۰۰ هکتار از باغ‌های تهران از بین رفت و این افتخار بزرگ در کارنامه دولت مردان وقت ایران به خصوص «غلامحسین کرباسچی» و «مرتضی الویری» ثبت شد اما روند تخریب گسترده و سازمان یافته ریه‌های تهران از زمان تدوین و اجرایی شدن قانون «برج باغ» در سال ۱۳۸۳ آغاز شد. قانونی که به موجب آن روند افزایش قطع درختان را به بهانه جابه‌جایی درختان و نه قطع آنها به دست سودجویان داد. قانونی که به موجبات آن باغ‌های شمال تهران یکی پس از دیگری جای خود را به برج‌های دادند. برج‌هایی عریض و طویل چون ارگ تجاری تجریش که یک شبه از باغ گیاهی تجریش اول به بهانه به بهانه ایجاد پارکینگ طبقاتی کلنگ خورد و سپس به پروژه فرهنگی تجاری و در نهایت به یک برج بزرگ تجاری تبدیل شد.
کار ساخت و ساز این مجتمع با تخریب بحث برانگیز باغ ۱۰ هزار متر مربعی در جوار کاخ سعدآباد آغاز شد. باغی ۵۰۰ ساله به نام «باغ گیاهی» که نتوانست از دید تاجران و سرمایه داران مخفی بماند. زمینی که در قلب فرصت‌ها قرار داشت و مکانی مناسب برای بسیاری از سرمایه‌گذاران بود تا بتوانند مجالی را برای کسب ثروتی جدید بیابند و یک شبه تمام درختانش قطع شد و کسی صدای درختان را نشنید.
مصوبه برج باغ ها حافظ باغات تهران چه بود؟
تا قبل از سال ۸۲، مالکان مجاز به ساخت و ساز در زمین‌های باغی حداکثر تا ۴ طبقه بودند اما بعد از تصویب مصوبه برج باغ ها در شورای شهر، تراکم ساختمانی در این زمین‌ها تا دو برابر افزایش پیدا کرد و کل ارتفاع مجاز برای بارگذاری مسکونی در باغات تهران به ۸ طبقه رسید. با تصویب مصوبه برج باغ ها سرعت تخریب و قطع درختان علی‌رغم نظر شورای شهری ها بیشتر شد تا جایی که برخی اعضای شورا به آن واکنش نشان دادند.
مصوبه‌ای که دست از سر باغ‌های تهران بر نمی‌دارد
گرچه از زمان تصویب و اجرای این مصوبه ۱۲ سال می‌گذرد اما اندک باغ‌های تهران همچنان نیز از گزند این مصوبه در امان نمانده‌اند.
محمد مهدی تندگویان، نماینده شورای شهر تهران چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا به روند تخریب باغ‌های تهران اشاره کرده و گفته است: در طول سه سال گذشته بالغ بر حداقل ۱۵۰ مورد عمدی بودن تخریب درختان و باغات مشخص شده است. گرچه او از ارسال پرونده‌های تخریب این باغ‌ها به قوه قضاییه خبرداده اما گفته است که حتی یک رای هم به نفع شهر داده نشده است.
درختان مناطق ۱، ۲، ۳ و ۵ قربانیان اصلی این مصوبه
۱۵۰ باغ در تهران قربانی سودجویی انسان‌ها شده‌اند. قربانیانی از ۴ منطقه در تهران که بیشتر مناطق شمالی شهر را در بر می‌گیرند. به گفته تندگویان بیشترین آمار تخریب باغات در مناطق ۱، ۲، ۳ و ۵ بوده است. او همچنین اعلام کرده که بیشتر از ۷۰ درصد شناسایی تخلفات بر اساس گزارشات مردمی بوده است و مردم به عنوان دیده‌بان‌های شهری نقش مهمی در کاهش تخلفات دارند.
«تجاوز به باغ‌ها به صورت قانونی»، این تمام آن چیزی است که از صحبت‌های تندگویان استنباط می‌شود. او با انتقاد به قانون «برج - باغ» گفته است از زمانی که این قانون ابلاغ و اجرایی شد، عملا ما به طور قانونی اجازه تجاوز به باغ‌ها را دادیم. او ادامه داده: تا قبل از ابلاغ این قانون هیچ تعریفی از تخلف در حوزه باغات نداشتیم. یعنی در گذشته اگر بنایی در باغ ساخته شده بود به همان متراژ مالک می‌توانست بازسازی کند اما با ابلاغ این قانون مالکان می‌توانستند از بخشی از متراژ منفعت ببرند و در این راستا نیز امتیازهایی نیز در نظر گرفته شد که منجر به حفظ باغ می‌شد اما عملیاتی نشده است.
او اشکالاتی را بر این قانون وارد ساخته و گفته است: بر اساس این قانون مالک مجاز است در ۳۰ درصد عرصه، بنا بسازد اما در تهران بالای ۹۰ درصد برج باغ‌ها برای ایجاد پارکینگ تا ۱۰۰ درصد عرصه ملک خود را گودبرداری می‌کنند. از دیگر اشکالات وارده به این قانون این است که به عنوان نمونه در معبری که عرضش ۶ یا ۸ متر است و تعداد باغات کنار هم زیاد است با چه توجیهی مجوز ۱۰ تا ۱۱ طبقه را داده‌اند.
گرچه نماینده تهران از باغ‌ها و درختان بی پناه دفاع کرده اما خبری از توقف این قانون به گوش نمی‌رسد. گرچه حالا پس از گذشت بیش از یک دهه از تصویب و ابلاغ این قانون هزاران هکتار و چندین و چند باغ در تهران نابود شده اند و زنگ خطر تنگی نفس پایتخت به واسطه از دست دادن ریه‌های سبزش شدیدتر به صدا در آمده اما هنوز هم خبری از سوی قانون گذاران برای لغو این قانون وحشتناک به گوش نمی‌رسد. با این حال باید دید که مجلسیان در آخرین ماه‌های دولت یازدهم فکری به حال آخرین بازماندگان ریه‌های پایتخت خواهد کرد؟
ارسال نظر