ترامپ با توافق ایران و بوئینگ چه می کند؟

تابناک: روز گذشته، قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافربری میان شرکت بویینگ و شرکت هواپیمایی ایران ایر نهایی شد؛ قراردادی که ارزش آن بالغ بر ۱۶ میلیارد دلار است. این قرارداد بر اساس یاداشت تفاهمی است که در ماه ژوئن میان ایران و بویینگ بسته شده بود و اکنون آنچه می ماند، واکنش دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا به این قرارداد است.

بنا بر یاداشت تفاهمی که میان ایران و بویینگ در ژوئن ۲۰۱۶ بسته شد و بر اساس مجوزی که دولت آمریکا برای عقد قرارداد شرکت های هواپیمایی بویینگ و ایرباس با ایران در ماه سپتامبر صادر کرد، روز گذشته، قراردادی ۱۶ میلیارد دلاری، خرید هواپیما میان بویینگ و ایران ایر نهایی شد.

حال پرسش اساسی این است که آیا این قرارداد زمانی که دونالد ترامپ در سال آینده میلادی در کاخ سفید حاضر شود و سنای آمریکا نیز فرصتی برای بررسی آن پیدا کند، همچنان پابرجا خواهد بود یا نه؟

این قرارداد شامل فروش ۵۰ فروند بویینگ ۷۳۷، ۱۵ فروند ۷۷۷ و فروند بویینگ ۷۷۷ از نوع ۹s است که نمونه ای اشتقاقی از نوع جت های ۷۷۷-۳۰۰ER است که قرار است به زودی در شرکت بویینگ تولید شود.

شرکت بویینگ اشاره کرده است، نخستین فروند از این هواپیماها در سال ۲۰۱۸ روانه ایران خواهد شد و البته خبرگزاری ایرنا نیز به نقل از یکی از مقامات صنعت هواپیمایی کشور گفته که همه این هواپیما ها در ده سال آینده به ایران وارد خواهند شد.

شرکت بویینگ به شکلی جالب توجه در وب سایت خود بیان کرده است: توافق امروز با تولید و ساخت جت های ۷۷۷-۳۰۰ER به شکل مستقیم ده ها هزار فرصت شغلی در آمریکا و مرتبط با صنعت هوایی را حمایت کرده و تقریبا ۱۰۰ هزار فرصت شغلی در ادامه این قرارداد در ایالات متحده ایجاد خواهد شد.

در همین حال، سناتور جمهوری خواه ریک لارسن نیز طی یک بیانیه اعلام کرده است: این یک خبر خوب برای دولت واشنگتن است و منجر به حمایت از هزاران شغل پر درآمد در حوزه نمایندگی من خواهد شد و همچنین به شرکت بویینگ برای رقابت در صحنه جهانی کمک بسیاری خواهد کرد.

اما بر خلاف لارسن سایر هم حزبی های وی در سنای آمریکا با او در مورد این قرارداد هم عقیده نیستند. ماه گذشته، مجلس نمایندگان آمریکا قانونی را به تصویب رساند که بر اساس آن ایالات متحده از هرگونه سرمایه گذاری برای فروش جت های مسافربری به ایران منع شود. این قانون در سنای آمریکا رأی لازم را به دست نیاورد، ولی همچنان مدافعان این طرح قول دادند، در سنای بعدی (سنای فعلی آمریکا) دوباره برای تصویب آن خواهند جنگید.

واقعیت آن است که صرف نظر از پیشرفت های به دست آمده در حوزه نفت و گاز بعد از توافق هسته ای، قرار داد بویینگ با ایران یکی از مهمترین و اثرگذارترین قراردادهایی است که بعد از برجام ایران در قبال محدودیت در برنامه هسته ای صلح آمیز خود به آن دست یافته است.

این در حالی است که شخص دونالد ترامپ نیز روابط چندان خوبی با شرکت بویینگ ندارد و بر سر پروژه این شرکت برای تحویل ۷۳۷ به چین انتقادات زیادی داشته است. هفته گذشته، وی دیداری با دنیس مویلنبرگ مدیر عامل بویینگ داشت و بعد از این دیدار گفت: او (مدیر عامل بویینگ) فردی مهیب است! پیش از این نیز ترامپ با یک توییت مبنی بر قرارداد ۴ میلیارد دلاری بویینگ با نیروی هوایی برای ساخت هواپیمای ریاست جمهوری، سرشاخ شده بود.

آنچه به نظر می رسد، اینکه احتمال انتقاد شدید به بویینگ بر سر قرارداد با ایران در سنای آمریکا و همچنین ایجاد مشکلاتی بر سر راه این قرارداد با ایران برای بویینگ وجود دارد. این در حالی است که شرکت بویینگ واقع در شیکاگو همچنان به حمایت های دولتی برای رقابت با شرکتی مانند ایرباس نیازمند است. از سوی دیگر، قراردادهای بزرگ این شرکت با ارتش آمریکا، مانع از آن می شود که مدیران شرکت بویینگ علاقه چندانی به درگیری با مقامات ارشد دولتی و سنا داشته باشند.

این در حالی است که گفته می شود، ایران در حال مذاکره با شرکت ایرباس برای خرید ۱۰۰ فروند جت مسافربری از این شرکت نیز هست. رویترز این مسأله را به نقل از یکی از مقامات صنعت هواپیمایی ایران گفته و بیان کرده است که مذاکرات بر سر این موضوع در مراحل پایانی است و احتمالا در روزهای آینده، منجر به عقد قرارداد نهایی خواهد شد.

این منبع ایرانی همچنین به رویترز گفته است، قرارداد بویینگ تابعی از قراردادهای سرمایه گذاری آتی است و پول این قرارداد نیز از طریق سیستم مالی ایالات متحده منتقل نخواهد شد.

همه این مسائل نشان می دهد، ایران همچنان که قرارداد خود با بویینگ را نهایی کرده است؛ اما هشیار از وضعیت این شرکت در آمریکا و احتمال بر هم خوردن این قرارداد در پی فشارهای سنا و رئیس جمهور جدید به دنبال راه های دیگری برای باز کردن پای رقیب بویینگ در ایران است. شرکت بویینگ نیز آگاه از این موضوع همچنان در پی آن است که این قرارداد را کاملا بر اساس ایده ها و شعارهای دونالد ترامپ در انتخابات نشان دهد.

آنچه بر سر این قرارداد خواهد آمد و زنده ماندن یا سلاخی شدن آن تا زمانی که دونالد ترامپ رسما در کاخ سفید مستقر شده و سنای جدید آمریکا با رئیس جمهور جدید کار خود را آغاز کند، در پرده ای از ابهام قرار دارد.