پاسخ سفیر انگلیس به ترامپ با یک تفاهم نفتی

رضا زندی . روزنامه‌نگار در روزنامه شرق نوشت: اینکه کمپانی هلندی- انگلیسی «رویال داچ شل» بلافاصله پس از تمدید تحریم‌های کنگره آمریکا موسوم به «ایسا» با شرکت ملی نفت ایران تفاهم‌نامه همکاری امضا می‌کند و اینکه سفیر تازه‌وارد بریتانیا در تهران به‌همراه نفر دوم سفارت هلند به محل امضای تفاهم‌نامه می‌آیند و صراحتا از توسعه همکاری شرکت‌های نفتی اروپایی با ایران دفاع می‌کنند، یک پیام مهم دارد: «واشنگتن در صورت نقض برجام حتی از سوی متحدان سنتی‌اش همراهی نخواهد شد». این اما یک سوی سکه است.

١- شل حدود ١١ سال پس از تحویل میادین نفتی سروش و نوروز، با تفاهم‌نامه‌ای که دیروز امضا شد، به صنعت نفت ایران بازگشته است. براساس این تفاهم‌نامه، این شرکت دو میدان بزرگ نفتی یادآوران و آزادگان و میدان گازی کیش را مطالعه و نتایجش را به شرکت ملی نفت ایران ارائه می‌کند. میادین یادآوران و آزادگان با حدود ٦٧ میلیارد بشکه ذخایر نفت درجا (ذخایر درجا با ذخایر قابل‌استحصال متفاوت است)، بیش از ١٠ درصد کل ذخایر درجای نفتی کشور را تشکیل می‌دهند که به گفته معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، هر یک درصد افزایش ضریب بازیافت از این میادین؛ حدود ٣٥ میلیارد دلار ارزش دارد.

نکته مهم مراسم دیروز این بود که شرکت ملی نفت رسما ضریب بازیافت ٥,٥ تا شش‌درصدی برای میادین یادآوران و آزادگان را غیرقابل‌قبول دانست. جالب اینجاست که قرارداد اولیه شرکت ملی نفت برای توسعه این دو میدان بزرگ ازسوي شرکت‌های چینی ساینوپک و سی.ان.پی.سی با همان ضریب بازیافتی که امروز غیرقابل‌قبول اعلام می‌شود، امضا شده است.

٢- وقتی از مدیرعامل شرکت ملی نفت از زمان امضای قرارداد توسعه میادین نفتی آزادگان و یادآوران پرسیدم، علت کار در ماه‌های ژانویه و فوریه سال ٢٠١٧ را اعلام کرد. پیش از این شرکت‌های توتال فرانسه، اپنپکس ژاپن، ساینوپک و سی.ان.پی.سی چین با شرکت ملی نفت برای مطالعه فاز دوم طرح توسعه این میادین تفاهم کرده بودند. شرکت ایرانی انرژی پرشیا (زیرمجموعه ستاد اجرائی فرمان امام) هم تمایل خود را برای توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی رسانه‌ای کرده بود. معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور مهندسی و توسعه، دیروز مطلوب‌ترین روش برای گرفتن پیمانکار توسعه میادین یادآوران و آزادگان را انجام مناقصه بین‌المللی اعلام کرد.

٣- وزارت نفت موظف است که در روندی کاملا شفاف، قانونی و با انجام مناقصه‌های دقیق، بهترین پیمانکار با بالاترین تکنولوژی‌ها را برای توسعه میادین بزرگ کشور استخدام کند. اگر ایرانی‌ها هم می‌خواهند جزء کاندیداهای توسعه‌دهنده میدانی نظیر آزادگان جنوبی باشند، جدا از تأمین منابع مالی لازم، باید بهترين تکنولوژی‌های روز را با خود همراه كنند. افزایش ضریب بازیافت میادین جزء سیاست‌های ابلاغی به صنعت نفت است که ارتباط مستقیم با منافع مردم دارد. کسی نباید برای گرفتن میادین بزرگ نفتی ایران برای شرکت ملی نفت ایران شرط و شروط بگذارد. برای وزارت نفت هم بهتر است با انجام مناقصه بین‌المللی شفاف، دقیق و اصولی، دامن خود را از هرگونه شائبه پاک نگه دارد.

٤- ترکیب کمیته نظارت بر قراردادهای نفتی که با دستور رئیس‌جمهور و به ریاست محمد فروزنده (رئیس سابق بنیاد مستضعفان) تشکیل خواهد شد، به‌گونه‌ای است که همه مقامات و اطراف کشور می‌توانند بر نحوه انعقاد قراردادهای جدید نفتی نظارت کامل داشته باشند.

بنابراین راه درست برای وزارت نفت این است که گام‌های اصولی اما سریع برای توسعه میادین نفتی کشور بردارد. به چشم خود دیدم که وقتی زنگنه از اجلاس ١٧١ اوپک خارج می‌شد، آرزو داشت تا تولید نفت کشور بیش از اعداد فعلی بود. آن‌وقت می‌توانست حرف محکم‌تری بر کرسی بنشاند. بنابراین بجاست که دلسوزان کشور کمک کنند تا هرچه زودتر قراردادهای توسعه میادین نفتی و افزایش ضریب بازیافت نفت به ثمر بنشیند که هرچه امروز ببندیم نفتش سه تا چهار سال دیگر بیرون می‌آید.

٥- نیکلاس هاپتون، سفیر انگلیس در تهران، پس از امضای تفاهم‌نامه شرکت شل به‌طور کامل از اجرای برجام حمایت کرد و در روزهایی که آمریکایی‌ها قانون ١٠ ساله تحریم ایران را تمدید کرده‌اند، گفت: «تصور می‌کنم موضع انگلستان و سایر شرکای اروپایی ما مشخص است. ما به‌طور‌کامل از برجام حمایت می‌کنیم و همه اقدامات لازم را برای اینکه تضمین کنیم این توافق به طور مناسب اجرا می‌شود به کار خواهیم بست؛ چراکه این مسئله به‌نفع همه است». به نظرم این روشن‌ترین پیام تفاهم‌نامه نفتی دیروز به کنگره آمریکا و رئیس‌جمهور جدید آمریکا بود که از زبان سفیر متحد سنتی‌اش بیرون آمده است. دونالد ترامپ، تاجر است.

احتمالا می‌فهمد که اگر با تصمیماتش منافع متحدانش را به خطر بیندازد، برایش هزینه دارد. این جدا از هزینه‌هایی است که مسئولان ایران در صورت نقض برجام از سوی واشنگتن، روی دست آمریکا خواهند گذاشت. تاجر معنای «هزینه» را می‌فهمد. آیا ترامپ آمادگی دارد تا در آغاز ریاست‌جمهوری‌اش، هزینه‌های بزرگ بدهد؟ حتی به قیمت دورشدن از متحدانش؟! یک میلیاردر نباید کم‌عقل باشد!