دو اهرم خارجی رشد بورس

بازارهای جهانی و بورس تهران

روز یکشنبه سهامداران با وجود رشد نرخ ارز در بازار آزاد و در شرایط بسته بودن بازارهای جهانی با توجه به شرایط این بازارها در روز جمعه ریسک خرید را به جان خریدند. در پایان معاملات روز جمعه قیمت هر تن روی با رشد ۳/ ۵ درصدی به ۲۸۸۳ دلار رسید. قیمت هر تن سرب نیز با رشد قابل توجه ۵/ ۸ درصدی به سطح ۲۴۳۲ دلار رسید. بر این اساس یکشنبه شاهد تداوم صف‌های خرید در نمادهای روی و سرب محور بودیم. پذیرش این ریسک از سوی سهامداران اما بی‌جواب نماند به‌طوری که روز گذشته روی با رشد ۱۵۰ دلاری به محدوده قیمتی ۲۹۰۰ دلار در هر تن (سقف ۹ ساله) رسید و سرب نیز رشد قیمتی ۱۹۰ دلاری را تجربه کرد تا در محدوده قیمتی ۲۵۰۰ دلار (سقف ۵ ساله) قرار گیرد. (قیمت‌ها تا لحظه تنظیم این گزارش ذکر شده است.)

روند صعودی قیمت‌های جهانی محصولات فلزی و معدنی که از ماه‌ها پیش آغاز شد و پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شدت یافت، در روز پایانی هفته گذشته نیز ادامه یافت. رشد قیمت‌ها در عمده محصولات کالایی به ویژه سرب و روی موجب شد تا نمادهای وابسته این محصولات مورد توجه فعالان بازار قرار گیرند. این نمادها از اوایل سال جاری سودهای خوبی را نصیب سهامداران خود کرده‌اند. در عین حال شرکت‌های وابسته به سرب و روی با توجه به ارزش کم بازاری، سهامداران خرد فعال بیشتری دارند. این امر موجب می‌شود در جریان معاملات با عرضه‌های سنگین از سوی سهامداران حقوقی مواجه نشوند. موضوعی که در نمادهای زیرمجموعه مس دیده نمی‌شود. این نمادها با وجود خوش‌‌بینی نسبت به بازارهای جهانی (مس در ساعات ابتدایی بازگشایی بازار، سقف ۶ هزار دلاری را لمس کرد) با عرضه‌های سنگین سهامداران عمده خود مواجه می‌شود. موضوعی که سبب می‌شود در این گروه شاهد تشکیل صف خرید پرقدرتی نباشیم.

علاوه بر نمادهای زیرمجموعه معدنی‌ و فلزی، شرکت‌های پتروشیمی اوره و متانولی نیز به دلیل افزایش نرخ‌های جهانی، روز پرتقاضایی را سپری کردند. باید توجه داشت که بخش اعظمی از رشد قیمتی در محصولات پتروشیمی و معدنی در ماه‌های اخیر، به دلیل سیاست‌های اتخاذی کشور چین در حوزه اقتصادی و محیط زیستی است. بر این اساس در پایان معاملات روز یکشنبه نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس و پتروشیمی فناوران از جمله نمادهایی بودند که زمینه رشد شاخص را فراهم آوردند. «فارس» در جدید‌ترین گزارش با فرض متانول ۲۵۵ دلاری برای ۵ ماه پایانی سال، با ۴۰ درصد تعدیل مثبت نسبت به گزارش قبلی ۱۸۴۴ ریال سود برای هر سهم اعلام کرده است. «شفن» از جمله پتروشیمی‌هایی است که به تولید و فروش محصولاتی از قبیل متانول، استیک اسید، مونو اکسید کربن و هیدروژن اشتغال دارد. متانول مهم‌ترین محصول تولیدی پتروشیمی فناوران است به‌طوری که این شرکت پس از پتروشیمی زاگرس، رتبه دوم تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده است. بر این اساس از آنجا که بازارهای جهانی طی ماه‌های اخیر شاهد شکل‌گیری روندی صعودی در نرخ‌های متانول بودند، متوسط نرخ‌های فروش شرکت‌های متانول‌ساز نیز دچار تحرکات مثبت شده و جذابیت سهام این شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران افزایش یافت.

مواجهه بازار سهام با نوسانات نرخ ارز

رشد پرشتاب این روزهای نرخ ارز آزاد توجه فعالان بازار سهام را به تحولات چهارراه استانبول معطوف ساخت. نرخ دلار که طی هفته‌های گذشته به‌صورت مداوم رشد می‌کرد، روز گذشته سطوح ۳۸۰۰ تومان را نیز در‌نوردید. افزایش شاخص دلار جهانی به ارقام بیش از ۱۰۰ واحدی که رکوردی جدید طی ۱۴ سال اخیر محسوب می‌شود، خود از دیگر عوامل تاثیر‌گذار بر عمده گروه‌های بازار سهام است. شاخص دلار از اوایل سال جاری تاکنون رشد بیش از ۱۰ درصدی را تجربه کرده است.

نرخ ارز همواره از متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص قیمت سهام در بورس‌های معتبر دنیا است. در واقع نرخ ارز، قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که به‌عنوان یکی از عوامل کلان اقتصادی، همواره مورد توجه جامعه اقتصادی و مالی بوده است. در واقع این نرخ بیانگر شرایط اقتصادی کشور بوده و عاملی برای مقایسه اقتصاد ملی با اقتصاد سایر ملل است. در این میان با توجه به صادراتی و وارداتی بودن شرکت‌های فعال در بازار سهام و میزان وابستگی آنها به نرخ ارز، نوسانات نرخ ارز می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر منابع پذیرفته شده در بورس و شرکت‌ها بگذارد. به عبارتی دیگر در صورتی که یک بنگاه اقتصادی برای تامین مواد اولیه، خرید تجهیزات و تکنولوژی تولید از تقاضاکنندگان ارز باشد، تغییرات نرخ ارز می‌تواند برنامه‌های تولیدی این شرکت‌ها را دستخوش تغییراتی کرده و بهای تمام شده محصولات تولیدی این دسته از بنگاه‌ها را افزایش یا کاهش دهد. موضوعی که طبیعتا ارزش سهام این شرکت‌ها را نیز دچار نوساناتی می‌کند. افزایش نرخ ارز منجر به افزایش میزان بدهی خارجی، از سوی این شرکت‌ها شده و افزایش بدهی به‌طور کل کمبود نقدینگی را به همراه خواهد داشت که در مجموع کمبود نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی اثر منفی بر توزیع سود سهام، بازده سهام و شاخص قیمت آنها دارد.

در مقابل افزایش نرخ ارز برای شرکت‌های صادرات محور، اثری مثبت در پی دارد. بر این اساس در صورت رشد نرخ ارز به ویژه دلار، محصولات تولیدی این کشورها با قیمت بالاتری به فروش رفته و سودآوری بیشتری نصیب شرکت‌های صادرکننده می‌شود. این موضوع درخصوص نیمی از شرکت‌های بورسی صدق می‌کند تا نیمی از ارزش بازار مورد حمایت قرار گیرد. البته میزان تاثیر‌پذیری شرکت‌ها از افزایش نرخ دلار، بسته به نوع فعالیت و وابستگی آنها به ارز است.

پپش از این سیاست‌های دولت مانع رشد نرخ دلار بود و حال این تقاضای انباشت شده راهی بازار شد تا بازارهای پولی و مالی را با شوک ناگهانی مواجه سازد. در مجموع به نظر می‌رسد نرخ دلار وضعیت رو به بالایی داشته یا سطح فعلی خود را حفظ کند با این حال بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که بخشی از رشد کنونی نرخ دلار به سفته‌بازی‌ها و همچنین تقاضای مقطعی ناشی از پایان سال میلادی باز می‌گردد در نتیجه ممکن است شاهد کاهش اندک نرخ دلار باشیم. با وجود این طبیعتا حتی با کاهش نرخ دلار، سطح شاخص به ابتدای سال بازنخواهد گشت و این موضوع قطعا در صورت‌های مالی و قیمت سهام شرکت‌های بورسی منعکس خواهد شد.

نگاهی به معاملات یکشنبه بورس