حال اهواز خوب نیست

خبرگزاری ایرنا: آلودگی هوای اهواز و عوامل تنگی نفس شهروندان این شهر همچنان به قوت خود باقیست.

خوزستانی ها، در انتظار نخستین باران پائیزی هستند. باران امسال، بیش از آنچه هواشناسی پیش بینی می کرد، به تاخیر افتاده، و به جز تعداد اندکی از شهرهای شمالی استان، سایر نقاط شاهد بارش پائیزی نبودند. پیش بینی هواشناسی درباره بارندگی نیز تاکنون محقق نشده است و این هفته نیز انتظار برای باران در اهواز بی نتیجه بوده است.

بروز تنگی نفس در زمان باران و مراجعه بیش از ۶۰ هزار بیمار به مراکز درمانی به ویژه در اهواز، در سه سال گذشته، نخستین بارش پائیزی را با نگرانی هایی همراه است. با وجود اظهارنظرها و اختلاف نظرهای بسیار کارشناسان و مسئولان، اما هنوز پاسخ قطعی برای عامل اصلی این تنگی نفس ها پیدا نشده است.

بررسی عوامل تنگی نفس های پائیزه در خوزستان از پارسال به دانشگاه علوم پزشکی اهواز به عنوان نماینده وزارت بهداشت واگذار شد. این دانشگاه نیز گرده های گیاهی را مهم ترین دلیل تنگی نفس و گیاه 'کونوکارپوس' که بیشتر فضای سبز اهواز را پوشانده، را عامل آن معرفی کرده است. اگر چه اساتید دانشگاه در رشته کشاورزی این استدلال را غیرعلمی دانسته و آن را رد کرده و شهرداری اهواز نیز آن را نپذیرفته است.

در نهایت بر اساس مصوبه شورای سلامت خوزستان قرار شد برای اثبات یا رد این فرضیه، شهرداری اهواز تا نیمه مهر امسال درختانی را که به مرحله گرده افشانی رسیده اند (گلدهی) هرس کند. اما آنطور که پیداست شهرداری، فرصت مناسبی که به دلیل تاخیر در باران پائیزی به دست آمده بود را از دست داده است.

معاون خدمات شهری شهردار اهواز در این باره می گوید: تاکنون هیچگونه مطالعه علمی و اطلاعاتی درباره اثبات یا رد فرضیه دانشگاه علوم پزشکی اهواز دریافت نکردیم بنابراین هنوز هم معتقد هستیم درخت 'کونوکارپوس' دخالتی در بیماری شهروندان ندارد و عامل تنگی نفس مردم نیست.

علیرضا حلاج می افزاید: با این حال هرس درختان 'کونوکارپوس' بر اساس مصوبه شورای سلامت در دستورکار قرار گرفته و اکنون در تمام شهر اهواز به طور کامل انجام شده است.

وی تاکید می کند: همه درختان کونوکارپوس در اهواز نیازی به هرس کردن ندارند و تنها درختانی که به گلدهی رسیده اند (شامل پنج درصد از درختان) باید هرس شوند که این کار انجام شده است.

مدیرکل امور شهری استانداری خوزستان اما می گوید: بر اساس بازدیدهایی که کارشناسان این اداره کل از سطح شهر اهواز انجام داده اند حدود 70 تا 80 درصد درختانی که به گلدهی رسیده اند، هرس شده اند.

پیمان کاظمی نژاد معتقد است: حدود 15 تا 20 درصد درختان کونوکارپوس در شهر اهواز به مرحله گرده افشانی و گلدهی رسیده اند که باید هرس می شدند.

وی تاکید می کند: البته هنوز اثبات نشده گیاه کونوکارپوس عامل تنگی نفس در پائیز باشد و این مساله به عنوان یکی از احتمالات مطرح است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان می گوید: شورای سلامت به عنوان عالی ترین مرجع تصمیم گیری در حوزه سلامت، بر اساس استدلال های علمی به نتیجه رسیده که گرده گیاهانی که در آبان و همزمان با نخستین بارش ها در هوا منتشر می شود، می تواند عامل تنگی نفس شهروندان باشد.

احمدرضا لاهیجان زاده می افزاید: بر همین اساس قرار شد فعلا به عنوان یک راه حل علمی و قابل بررسی، گیاهی که در آبان به مرحله انتشار گرده می رسد (گلدهی) و حدود 70 درصد از فضای سبز اهواز را به خود اختصاص داده (گیاه کونوکارپوس) پیش از آغاز باران های پائیزی هرس شود.

وی اظهار می کند: بر همین اساس دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز دستورالعمل هرس کردن کونوکارپوس را تهیه و این دستورالعمل تیر امسال از طریق استانداری به شهرداری های استان ابلاغ شد تا هرس این درختان بدون آسیب رسیدن به فضای سبز انجام شود.

لاهیجان زاده می افزاید: عملکرد شهرداری اهواز در هرس درختان مطابق با انتظارات نبوده و همه درختانی که به مرحله گرده افشانی رسیده اند (گلدهی) هرس نشده اند؛ شهرداری اهواز فقط درختانی که در بلوارها و خیابان های اصلی هستند را هرس کرده و در عمل در محله ها و کوچه ها و پارک های ساحلی اقدامی صورت نگرفته است.

وی می گوید: از سوی دیگر هرس کردن بر اساس دستورالعمل نبوده و قطع کردن برخی از درختان انتقاد شهروندان را به همراه داشته است.

لاهیجان زاده با اشاره به ظرفیت تحمل هر اکوسیستم، اظهار می کند: دلیل اینکه تنگی نفس از سه سال پیش بروز کرده این است که در سال های اخیر سطح کاشت کونوکارپوس چند برابر شده و درختان به مرحله گلدهی رسیده اند.

وی می افزاید: اگر چه همه درختانی که مدنظر بوده هرس نشده اند، اما شاید هرس کردن بخشی از آنها باعث شود میزان مراجعات امسال به نسبت سال های قبل کمتر شود؛ در هر حال نخستین باران پائیزی می تواند به بسیاری از پرسش ها در این زمینه پاسخ دهد؛ ضمن اینکه باید منتظر نتایج دقیق تر تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی اهواز باشیم.

لاهیجان زاده اظهار می کند: هرس کونوکارپوس نه تنها بخشی از مطالعات است، بلکه جزئی از محافظت از گیاه به شمار می آید و در حالت عادی نیز باید انجام شود.

حدود 70 درصد از آلودگی هوای اهواز ناشی از صنایع است. از سال 92 که عارضه تنگی نفس در بین شهروندان اتفاق افتاد، 18 گزینه به عنوان عوامل تنگی نفس مطرح شد که در نهایت چهار مورد از آنها شامل گرده افشانی گیاهان، آلودگی فلرهای نفتی (مشعل)، سوزاندن مزارع نیشکر و سوزاندن لاستیک و زباله در اولویت قرار گرفت.

لاهیجان زاده درباره 2 گزینه دیگر که به عنوان عوامل احتمالی تنگی نفس معرفی شده اند می گوید: آلودگی فلرهای نفت (مشعل ها) و دود ناشی از سوزاندن مزارع نیشکر نیز از دیگر گزینه هایی است که به عنوان عامل تنگی نفس مطرح شده اما اولویت با فرضیه ای است که نقش گرده افشانی گیاهی را در تنگی نفس دخیل می داند.

وی با بیان اینکه نقش آلودگی نفتی و دود نیشکر را در سلامت شهروندان انکار نمی کنیم تاکید می کند: این عوامل اثر تجمعی در محیط زیست دارد و در بروز عارضه برای شهروندان نقش مکمل ایفا می کند اما نمی تواند دلیل اصلی باشد زیرا آلودگی نفتی و نیشکر در طول سال تداوم دارد، این در حالیست که تنگی نفس، تنها در زمان نخستین باران پائیزی بروز می کند، و این مساله ما را به این نتیجه رسانده که این دو گزینه نمی تواند عامل اصلی تنگی نفس باشد و گرده گیاهی در این عارضه دخیل است.

دبیر کارگروه مقابله با آلودگی هوا تصریح می کند: با وجودی که یک هفته پیش، با شرکت های نیشکر و نفت مکاتبه شده تا آلودگی های خود را کاهش دهند؛ اما آلودگی های این صنایع همچنان مانند گذشته ادامه دارد.

وی می افزاید: بر اساس گزارش هایی که دریافت کردیم نیشکر در روزهای اخیر مزارع خود را سوزانده و تولید شرکت های نفتی نیز در این روزها کم نشده است.

لاهیجان زاده اضافه می کند: طرح آماک (جمع آوری گازهای همراه نفت) قرار است در آخر آذر امسال به بهره برداری برسد و برای مشعل هایی که در محدوده اهواز وجود دارد نیز طرحی تعریف شده که تا عید امسال کنترل شوند اما در نخستین باران پائیزی تغییراتی نخواهیم داشت.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان نیز در همین رابطه می گوید: مساله تنگی نفس شهروندان همزمان با باران پائیزی در آخرین نشست شورای بحران که حدود 12 روز پیش تشکیل شد مطرح شده است.

هاشم بالدی می افزاید: در این نشست مصوب شد در زمانی که آلودگی هوا افزایش می یابد و در شرایط اضطرار قرار می گیرد صنایع آلاینده به ویژه شرکت نفت و نیشکر اقداماتی برای کاهش آلودگی انجام دهند.

وی اضافه می کند: حدود یک هفته پیش با اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان مکاتبه کردیم و از آنها خواستیم واحدهای آلاینده، میزان تولید آلودگی و برنامه کنترل آلودگی را اعلام کنند.

بالدی تاکید می کند: یکی دیگر از مصوبات جلسه این بود که همزمان با افزایش آلودگی هوا، صنایع آلاینده تعطیل شوند و در صورت تخلف از این مصوبه، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان باید گزارش دهد و با استفاده از اختیاراتی که دارد از طریق مراجع قانونی اقدام کند.

وی همچنین با اشاره به نشست های تخصصی در زمینه نقش گرده گیاهی در تنگی نفس پائیزی، می گوید: هنوز به نتیجه قطعی نرسیدیم که کنوکارپوس عامل اصلی تنگی نفس در زمان بارندگی است اما این مساله به عنوان یکی از احتمالات مطرح است و به همین دلیل هرس کردن درختانی که قابلیت گرده افشانی دارند در دستورکار شهرداری قرار گرفته است.

بالدی با انتقاد از عملکرد شهرداری در برخی مناطق اهواز اظهار می کند: هرس کردن درختان بر اساس دستورالعمل ابلاغی انجام نشد که با اعتراض روبه رو شده است.

سه سال از آغاز تنگی نفس های پائیزه در خوزستان به ویژه اهواز می گذرد، اما هنوز تغییری در آلاینده های هوای اهواز اتفاق نیفتاده است. ساده ترین اقدام یعنی هرس درختان کونوکارپوس حتی به درستی و کامل انجام نشد؛ تا چه رسد به غول های آلودگی مانند نفت و نیشکر.

گزارش ها نشان می دهد که نیشکر در هفته های اخیر (حتی در زمان اعلام وارونگی هوا) سوزاندن مزارع را متوقف نکرده است. مشعل های نفت نیز بیشتر از گذشته دودزا بوده اند.

تا جایی که محیط زیست خوزستان یک ماه پیش نسبت به آلودگی این مشعل ها به شدت اعتراض کرده و اعلام کرد: وضعیت این آلاینده های نفتی فاجعه بار و نگران کننده است و با نخستین باران غبار ناشی از گازهای سمی آب و هوا و خاک را آلوده می کند.