زنگ خطر زمین لرزه در ایران شنیده می شود؟

زلزله واژه ای نام آشنا برای مردم کشور است، زلزله های ریز و درشت هر چند روز یک بار بساط خود را در شهرها و روستاها پهن می کند و گاه چنان منطقه ای را می لرزاند که زخم آن تا سال ها بر دل ساکنان می ماند.

زهره افشار در روزنامه ایران نوشت: زلزله واژه ای نام آشنا برای مردم کشور است، زلزله های ریز و درشت هر چند روز یک بار بساط خود را در شهرها و روستاها پهن می کند و گاه چنان منطقه ای را می لرزاند که زخم آن تا سال ها بر دل ساکنان می ماند.

بررسی آماری زلزله های رخ داده در سراسر کشور در سال های گذشته نشان می دهد که تقریباً همه شهرها به جز چند شهر چون آبادان و خرمشهر در معرض وقوع زلزله است. گزارش سازمان مدیریت بحران کشور حاکی است که از اول فروردین ماه امسال تا پایان مهرماه ۵۵۰ زلزله در استان های مختلف رخ داده که ۴۸۰ زلزله کمتر از ۴ ریشتر و ۷۰ زلزله بیشتر از ۴ ریشتر قدرت داشته است. بر این اساس، در این مدت ۳۸ نفر از هموطنانمان بر اثر زلزله جان باختند و چند میلیارد تومان خسارت مادی نیز به بخش های مختلف وارد شده است.

اما بیشترین تعداد زلزله کمتر از 4 ریشتر در استان‌های کرمان با 84 مورد، فارس 59 و بوشهر 31 مورد بوده است. همچنین در این 7 ماه استان‌های اردبیل، تهران، قزوین، قم، کرمانشاه، گلستان، مرکزی و یزد زلزله با قدرت بالاتر از 4 ریشتر نداشته‌اند، اما فارس 10، کرمان 9، سیستان و بلوچستان 7، هرمزگان 6 و خراسان شمالی 5 زلزله بالای 4 ریشتر داشته است.

هر چند کارشناسان بر این باورند که زلزله‌هایی با بزرگی کمتر از 4 ریشتر در کشور قابلیت تخریب چندانی ندارد، اما این زمین لرزه‌ها می‌تواند نشانگر لرزه خیزی منطقه باشد. در همین حال، بررسی مقایسه‌ای تعداد زمین لرزه با بزرگی از 3 تا 6.5 ریشتر در کشور نشان می‌دهد که در 5 ماه سال 95 در مجموع 404 زمین لرزه رخ داده که این تعداد در سال 94 معادل 304 زمین لرزه بوده است.

تنها یک درصد شهرها خطری بابت زلزله ندارد

«بهرام عکاشه» استاد زلزله شناسی دانشگاه تهران در این خصوص در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: 83 درصد شهرهای کشور، زیاد و خیلی زیاد و 16 درصد به میزان متوسط در معرض خطر زلزله است. تنها یک درصد شهرها از جمله آبادان و خرمشهر خطری بابت زلزله ندارد. به هر جهت مردم ایران باید بپذیرند که ما در کشور زلزله خیزی زندگی می‌کنیم و هر لحظه باید آماده مقابله با این پدیده طبیعی باشیم.

وی با تأکید بر اینکه زلزله زیر پای همه شهرهای کشور است، افزود: شکی وجود ندارد که تنها راه مقابله با زلزله مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی است. هم‌اکنون نه در امریکا و ژاپن و نه در ایران وقوع زلزله قابل پیش‌بینی نیست وعلم ریاضی و فیزیک نمی‌تواند آن را تجزیه و تحلیل کند.

به گفته عکاشه در کشور ژاپن زلزله 6 ریشتر تنها خسارت جزئی به بار می‌آورد، اما در ایران زلزله‌ای با این بزرگی می‌تواند فاجعه به بار آورد. به گفته وی وقوع زلزله‌های کوچک و پس لرزه به معنای این است که در منطقه انرژی زیادی وجود دارد و انرژی زمین درحال تخلیه است، اما این بدان معنا نیست که زلزله بزرگی حتماً پشت سر آن اتفاق می‌افتد، بلکه به این معناست که منطقه فعال شده است.

تجهیز استان‌های لرزه خیز

درهمین حال، «مرتضی اکبرپور» معاون امور آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران نیز گفت: کشور ما روی کمربند آلپ - هیمالیا قرار گرفته و این بدان معناست که جزو کشورهای پرمخاطره در بحث زلزله است، لذا باید همه قوانین، دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌ها برای مقابله با این پدیده طبیعی باشد.

به گفته وی، زلزله یک پدیده ترسناک نیست بلکه این ماهستیم که از زلزله می‌ترسیم چون خانه هایمان را مقاوم نساخته‌ایم. مردم باید از زلزله‌های بزرگی که در کشور رخ داده درس بگیرند و ببینند که هر جا مقاوم‌سازی شده بود مشکلی نداشتیم. به‌عنوان مثال مردم در روستاهای اطراف بم که به طورکامل بازسازی شده به دنبال وقوع زلزله‌های 4.8 ریشتری خم به ابرو نمی‌آورند، چون خانه هایشان مقاوم شده است و در مقابل در زلزله ورزقان آذربایجان شرقی بیمارستان هنوز افتتاح نشده فرو می‌ریزد و این مسأله نگران‌کننده است.

معاون امور آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران با اشاره به اینکه برخی استان‌ها مانند کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی و سمنان زلزله خیزتر است، افزود: در این راستا تصمیم گرفته شده دراین استان‌ها ایستگاه‌های لرزه نگاری افزایش یابد. همچنین بیمارستان‌های صحرایی تدارک دیده شده که بیشتر در استان‌های در معرض خطر مستقر است و هرازگاهی این بیمارستان‌ها برپا می‌شود تا خدای ناکرده در مواقع لزوم با مشکل روبه‌رو نشویم. مدیریت بحران زلزله یک چرخه است که اقدام‌های قبل، هنگام و بعد دارد که مردم در این میان نقش تعیین‌کننده دارند.