استراتژی اصولگرایان در انتخابات ۹۶

یک روز پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا شد، حامیان احمدی‌نژاد از امکان تغییر حکم نهی سخن گفتند. همزمان غلامعلی حدادعادل حکم به اتحاد اصولگرایان داد و دیروز نیز بیان کرد شاید آمدن ترامپ بد هم نباشد.

روزنامه شهروند: یک روز پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا شد، حامیان احمدی‌نژاد از امکان تغییر حکم نهی سخن گفتند. همزمان غلامعلی حدادعادل حکم به اتحاد اصولگرایان داد و دیروز نیز بیان کرد شاید آمدن ترامپ بد هم نباشد.

از دیگر سو علیرضا زاکانی نیز که این روزها پایش به دادگاه باز شده به یک «دوقطبی خوب» اشاره کرده که می‌تواند مدل جدید انتخابات در‌سال آینده باشد. با این حال به نظر می‌رسد که ٢ مدل انتخاباتی مدنظر دارند. اول یک دوقطبی خوب و دوم یک مدل چند ضلعی که اصولگرایان با چند نامزد فرعی پا به انتخابات بگذارند تا آرا بین همه کاندیداها تقسیم شود. «شهروند» در گزارش خود به این موضوع می‌پردازد.

مدل اول: دو قطبی خوب

در این مدل تلاش بر این است که اصولگرایان یک نامزد واحد بیشتر نداشته باشند. اما بر این دوقطبی یک قید زده شده است: «دو قطبی خوب». طبیعتا در این مدل احمدی‌نژاد و کسانی که یادآور هستند قرار نمی‌گیرند. این مدل می‌تواند مثلا حدادعادل یا حتی عزت‌الله ضرغامی موضع کاندیداتوری داشته باشند.اما آیا ضرغامی و حدادعادل رأی کافی برای انتخاب شدن را دارا هستند؟ طبیعتا شانس این دو برای این مدل بسیار کم است. اما گویا خبرهای دیگری نیز در راه است. آنچه در این روزها به گوش می‌رسد این است که اصولگرایان با کاندیدای جدیدی می‌خواهند پا به انتخابات ریاست‌جمهوری بگذارند. او کسی نیست جز الیاس نادران.

شاید لازم باشد برای توضیح یک دوقطبی خوب کمی به عقب برگردیم. در‌سال ٧٢‌هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهوری مستقری بود که قرار بود برای دور دوم نیز کاندیدا شود. در همان ایام بحث جدیدی درباره ثروت‌های بادآورده مطرح شد و از سیاست‌های تعدیل رئیس‌جمهوری به شدت انتقاد شد. چپ‌ها و منتقدان ‌هاشمی همه حول یک کاندیدا جمع شدند: احمد توکلی.

توکلی سابقه وزارت کار را در دوره نخست‌وزیری مهندس موسوی یدک می‌کشید. در عین حال او به شدت منتقد سیاست‌های ‌هاشمی بود و یادآور می‌شد که ‌هاشمی عامل ثروت‌های بادآورده‌ای است که باعث افزایش طبقاتی شدید در کشور شده است.

توکلی با این ذهنیت پا در رقابت‌های انتخاباتی گذاشت. طرفداران او بر بحث تجمل، مانورهای بسیاری دادند و توانستند در انتخابات نیز پرتوان ظاهر شوند. با این حال نتیجه انتخابات به سود ‌هاشمی بود. اما اندوخته‌ای که توکلی از آن بدست آورد بسیار بیشتر از آنچه که تصور می‌شد، بود. توکلی بیش از ٤‌میلیون رأی آورد. خود را به‌عنوان یک چهره سیاسی منتقد رئیس‌جمهوری تثبیت کرد و سال‌ها بعد ازجمله چهره‌های مهم اصولگرایان در انتخابات مجلس هفتم، هشتم و نهم شد.

در تمام این سال‌ها البته او یک یار در کنار خود داشت: الیاس نادران.

نادران چه در مجلس هفتم و چه در مجلس هشتم و نهم خود را به‌عنوان یک چهره ضدفساد مطرح کرد. او این روزها با توکلی تشکلی به نام «سازمان مردم‌نهاد شبکه دیده‌بان شفافیت و عدالت» تأسیس کرده و با همان جدیتی که توکلی در امر مبارزه با فساد دارد، این مسأله را دنبال می‌کند.

اخیرا نیز علیرضا زاکانی، دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، از تلاش برای تشدید «دو قطبی خوب و بد» در انتخابات‌ سال آینده خبر داده است. او در قسمتی از سخنانش گفت: «جامعه از تبعیض، فساد و بی‌توجهی به افراد مظلوم رنج می‌برد. باید این عناصر را یک سمت و مردم را مقابل آنها قرار داد و این دوقطبی را تشدید کرد. دوقطبی که در آن مردم برابر مردم قرار گیرد مذموم ولی ایجاد دوقطبی خوب و بد ممدوح است».

زاکانی در قسمت دیگری از سخنانش به مسائل موجود در جامعه اشاره کرده و با انتقاد از وضع فعلی گفته است: «در داخل کشور ما شاهد فشار اقتصادی و بحران‌های اجتماعی هستیم که به دلیل شرایط سخت و ویژه ماه‌های اخیر، رهبر انقلاب ساعت‌ها برای مرور شرایط اجتماعی وقت گذاشته و‌ آن را غیرقابل قبول عنوان کردند؛ البته در کنار این شرایط فضای فرهنگی و چندپارگی سیاسی نیز مردم را تحت فشار قرار داده است». مرور چنین اظهاراتی است که پیشاپیش نشان می‌دهد اصولگرایان چه خوابی برای انتخابات‌ سال ٩٦ دیده‌اند. انتخاباتی که قرار است دو قطبی بد و خوب در آن تشدید شود و شعارها به سمت مبارزه با فساد و تبعیض جهت‌گیری شود.

در مدل دو قطبی خوب تا اینجای کار ابتکار عمل استراتژی جدید را در میان اصولگرایان الیاس نادران و احمد توکلی در دست گرفته‌اند. توکلی که تاکنون دوبار در انتخابات ریاست‌جمهوری به‌عنوان نامزد نزدیک به جناح راست و جریان اصولگرا شرکت کرده آبان ماه جاری در نشستی خبری اعلام کرد سازمان مردم‌نهاد شبکه دیده‌بان شفافیت و عدالت به صورت رسمی اعلام موجودیت می‌کند. به گفته توکلی هدف از راه‌اندازی این سازمان آن است که از ظرفیت مردمی برای دفاع از حقوق شهروندی و اجرای عدالت در ذیل قانون استفاده شود.

توکلی همچنین یک پایگاه اینترنتی برای بیان مطالب و حتی دریافت گزارش‌های مردمی ایجاد کرده و در آن به عضوگیری و دریافت و انتشار گزارش‌های فساد از سوی مردم و نهادهای رسمی می‌پردازد. هرچند نمی‌توان از سابقه توکلی در سایت «الف» برای مبارزه با فساد اقتصادی چشم‌پوشی کرد.

الیاس نادران تاکنون اظهارنظر صریحی درباره انتخابات سال آینده نداشته اما او به همراه حسین فدایی و علیرضا زاکانی از نزدیکترین یاران احمد توکلی بوده‌اند. مردی که اگر خود به دلایل جسمانی و سِنی تمایلی به رقابت در انتخابات ندارد اما می‌تواند مقدمات قابل توجهی برای نادران فراهم کند.

مدل دوم: انتخاباتی چند ضلعی

در این مدل از انتخابات اصولگرایان درصدد هستند از دوقطبی پرهیز کنند. چندی پیش باهنر خبر داد که اصولگرایان چندین کاندیدا برای انتخابات دارند. همزمان ناصر ایمانی دیگر چهره اصولگرا خبر داد که نامزدهای اصولگرا با هم در انتخابات شرکت می‌کنند. او همچنین خبر داد که گزینه مدنظر یک انتخابات چند ضلعی است.

بنابرتحلیل صاحبنظران اگر این گزینه روی میز اصولگرایان به اجماع برسد آنها با چند نامزد می‌خواهند به رقابت با حسن روحانی بپردازند. این مدل از انتخابات در‌ سال ٨٤ امتحان خود را پس داده است. تعدای از نامزدهایی که واجد رأی آوری کافی هستند مقابل یک کاندیدایی که رأی قابل توجهی دارد قرار می‌گیرند. در‌سال ٨٤ محسن رضایی، علی لاریجانی، محمود احمدی‌نژاد، احمدتوکلی، باقر قالیباف و علی‌اکبر ولایتی اعلام کردند نامزد انتخابات می‌شوند.

هاشمی رفسنجانی نیز از سوی دیگر نامزد انتخابات شد. از آن تعداد البته ولایتی به احترام ‌هاشمی کناره‌گیری کرد. احمد توکلی هم برای آن‌که اجماع صورت بگیرد اعلام کرد در انتخابات شرکت نمی‌کند. اما بقیه در رقابت‌ها ماندند. نتیجه این شد که آرا بین همه نامزدها تقسیم شد و محمود احمدی‌نژاد که توانسته بود با شعارهای پوپولیستی نظر بدنه اصولگرایان را به خود جلب کند، آرای بیشتری از دیگر نامزدهای اصولگرا به دست بیاورد و با‌ هاشمی رفسنجانی به دور دوم برود. در دور دوم نیز همه مخالفان‌ هاشمی از احمدی‌نژاد حمایت کردند و احمدی‌نژاد توانست در کمال ناباوری قدم به کاخ ریاست‌جمهوری بگذارد.

به نظر می‌رسد اصولگرایان این مدل را نیز مدنظر قرار دادند و احتمال این‌که با چند نامزد پا به انتخابات بگذارند بسیار است. در این مدل همه رقبای روحانی جا می‌گیرند و ما احتمالا شاهد حضور سعید جلیلی، عزت‌الله ضرغامی، الیاس نادران، حداد عادل و... خواهیم بود تا با شکستن آرای روحانی، از این‌که او در مرحله اول رئیس‌جمهوری شود جلوگیری کنند و بعد یکی از آنها با او به مرحله دوم برود. آنها معتقدند که در این صورت هرکس با روحانی به مرحله دوم برود رئیس‌جمهوری بعدی است و می‌تواند روحانی را شکست دهد.