«تن فروشی» در تهران...
معاون اجتماعی سازمان امور بهزیستی کشور میگوید: «ميانگين سني زنان ويژه حاضر در مراکز بهزيستي کمتر از ۳۰ سال است. درحالحاضر، ۲۴ مرکز در کشور به زنان آسيبديده ارائه خدمت ميکنند و بهدنبال آن هستيم تا خدمات کامل جسمي، رواني، اجتماعي و اقتصادي به آنان ارائه دهيم.»
این در حالیست که هرچقدر کارشناسان و جامعهشناسان سعی میکنند با عوض کردن نام آنها، بتوانند درباره این آسیب حرف بزنند اما برای مشتریان آنها، هیچ فرقی نمیکند که نام این قشر در معرض آسیب چه باشد. مردان خیابانی همان کاری میکنند که قبلا میکردند.
اختلافی بر سر نام
حتی کارشناسان هم درباره آنها با ایما و اشاره حرف میزنند؛ در عین حال که چند ده سال است این آسیب اجتماعی گریبان شهر را گرفته است اما هنوز تکلیف نام آنها روشن نیست. مینو محرز میگوید: «ما بايد بتوانيم در وهله اول، بدون ترس و تعارف درباره اين زنان حرف بزنيم؛ همينطور که درباره اعتياد و آسيبهاي اجتماعي- سلامتي ديگر حرف زده ميشود. بهاينترتيب، ميتوانيم راهي درست براي ساماندهي آنها پيدا کنيم. تا زماني که هر وقت، حرف از آنها زده ميشود، عده زيادي لب بگزند و ترجيح بدهند موضوع را سرپوشيده نگهدارند، هيچوقت مشکل حل نميشود.»
تا مدتهای مدید مسئولان حتی بر صدا زدن این افراد امتناع میکردند برخی آنها را «زنان خیابانی » صدا میزنند و برخی دیگر نیز نام آنها را «روسپی» و «زنان تن فروش» میدانند و حالا بعضی دیگر پیشنهاد کردهاند آنها را با «زنان ویژه» صدا میزنند؛ با همه این احوال قرار است از این پس آنها را با نام «زنان ویژه» خطاب قرار دهند اما تعیین تکلیف نام این قشر آسیب دیده جامعه تازه اول راه است و باید به دنبال متولی رسیدگی به امور این گروه در معرض آسیب جامعه باشیم.
واژه زنان خیابانی از آن جهت نادرست بود که تنها به گروهی از این زنان ویژه اشاره داشت. بنابراین پژوهشها زنانی که در خیابان تن فروشی میکنند تنها بخشی از تن فروشان هستند و امروزه جامعه ما با پدیده زنان تن فروشی به صورت تلفنی یا در پاتوقهای مشخصی دست و پنجه نرم میکند.
از سویی دیگر روسپی یا روسبی نیز واژهای است با ریشه پهلوی دارد و در اصل مخفف روسپید است و به عنوان طعنه و تمسخر زبانی به کار گرفته میشود. در رابطه روسپیگری نوعی اجبار و تحمیل دیده میشود و روسپی در قبال دریافت پول یا خدماتی، تن فروشی میکند.
روسپیگری پدیدهای تاریخی
بر اساس گمانهزنیهای تاریخی میتوان از وجود روسپیگری و زنان ویژه در دوران قبل از اسلام سخن گفت. وجود برخی قوانین سختگیرانه نسبت به زنان تن فروش موید وجود این پدیده در دوران قبل از اسلام است.
در دوره بعد از اسلام نیز تعابیر مرتبط با تن فروشی زنان در متونی مانند اسرارالتوحید، جامع التواریخ، راحه الصدور به چشم میخورد.
در دوره صفویه جرج ژان شاردن از اخذ مالیات از روسپیان در آن دوران سخن میگوید. وی همچنین از ثبت اسم آنان در دفتری رسمی یاد میکند. به گفته وی این تشکیلات مدیر کلی در راس خود داشت که روسا و فرماندهان بر آن نظارت میکردند.
به گفته سعید مدنی، شاردن در سفرنامه خود نوشته است که در اصفهان محلهای به نام کویبرهنگان یا بیحجابان وجود داشته است که سرتاسر آن روسپیان ساکن بودهاند.
در دوران زندیه و پادشاهی کریمخان زند در شیراز محلهای به دور از شهر به نام «خیل خانه» ایجاد شد و ۵-۶ هزار زن در آن جای داده شدهاند.
در دوره قاجاریه نسبت حضور روسپیان در جامعه محدودیت ایجاد شد به نقل از تاریخ راوندی، در دوره مظفرالدین شاه اوضاع بر آنها تنگ شد هرچند ماموران آن موقع، یا دریافت رشوه، مسائل را نادیده میگرفتند. با این حال در اواخر دوره قاجار و پس از مرگ ناصرالدین شاه، منابع از فردی به نام «زال محمدخان» نام بردهاند که زنان حرمسرای ناصرالدین شاه را برای روسپیگری به محله «چاله آبی» میبرده است.
تاریخ زنان ویژه در تهران معاصر
در سال 1298 شمسی گفته میشود زال محمدخان، به دستور سیدضیاء نخست وزیر وقت ایران، مامور میشود روسپیان محله «قجرها» را به مکانی به نام «قلعه شهر نو» کوچ دهد که این محل از آن پس به مهمترین روسپی خانه ایران تبدیل شد. در آن زمان کابینه سیدضیاء سه قران نرخ رسمی برای هر نوبت تتمع با فاحشهها و 12 قران برای متعه شب تا صبح مقرر نمود.
قلعه شهر نو در دوره محمدعلی شاه شکل گرفت و محمود عرب شغل رونق بخشیدن به تجارت جنسی در آن منطقه را عهدهدار شد. رضاشاه اما به دلیل جلوگیری از بیماریهای مسری دستور تخریب زاغهها و الونکهای حاج عبدالمحمود را صادر کرد و شخصی به نام قوام را مامور بازسازی آنجا کرد.
بازسازی قلعه جمشید فحشا را کسترد و فعالیت های عمرانی دیگری در این محله سبب شد آن را شهر نو بنامند اما پس از کودتای 28 مرداد، سرهنگ زاهدی دستور داد اطراف شهر نو، حصار بکشند. در دوره پهلوی علاوه بر شهر نو و با وجود این مرکز مشخص برای زنان ویژه، زنان تن فروش، در کابارهها و هتلها و خیابانها نیز تن فروشی میکردند.
پس از انقلاب شهر نو با 400 خانه به آتش کشیده شد. بعد از انقلاب اسلامی، مجددا در سال 1367 در عملیات ناگهانی نیروی انتظامی 40 هکتار از خیابان و کوچههای اطراف محله جمشید تخریب شد و در آن عملیات 4هزار زن دستگیر شدند که مدتی بعد مشخص شد تنها 800 نفر از آنها تن فروش بودهاند.
بار دیگر در سالهای بعد از انقلاب محله غربت یا جزیره شکل گرفت. در این محله کولیها و مهاجران حضور داشتند و محله جرم خیزی بود. به گفته منابع جمعیت این منطقه در روز 2 هزار و در شب 200 هزار نفر افزوده میشد.
تعداد زنان ویژه در تهران چقدر است؟
هنوز گراش مشخصی درباره تعداد زنان ویژه در تهران یا شهرهای دیگر منتشر نشده است. یکی از دلایل آن سختی شمارش و رصد این قشر است. از سویی دیگر شاید بسیاری از این آمارها محرمانه باشد. اما اگر بخواهیم مهمترین اظهار نظرهای مسولان امر را دسته بندی کنیم؛ بدین شکل قابل ارائه خواهد شد.
چرا درباره مردان خیابانی حرف نمیزنیم
در طول این سالها بارها نام زنان خیابانی یا همان زنان ویژه تغییر کرده است اما آنچه همچنان مغفول مانده است، هویت «مردان خیابانی » است. مردانی که به زبان ساده مشتریان «زنان ویژه » هستند. اما نه کسی آنها را مسئله میداند و نه متولی برای رسیدگی به ناهنجاریهای رفتاری آنها مشخص میشود.
به نظر میرسد این ایده اولین بار توسط یکی از نمایندگان مجلس ششم، فاطمه خاتمی مطرح شد؛ وی در مصاحبه خود با مجله پیام زن در سال 1381 میگوید: « متأسفانه در برخی آداب و رسوم مملکت ما همیشه برخورد با زنان بسیار خشن تر و بدتر از برخورد با وضعیت مشابه در مردان بوده است. یعنی یک سری امور قبیح نه فقط برای آقایان زشت محسوب نمی شود، بلکه گاهی در بعضی موارد مورد تشویق هم قرار می گیر.»
وی در همین رابطه اضافه میکند: « وجود مردان خیابانی عامل حضور زنان خیابانی است، یا نادیده گرفته می شود و یا کمتر به میان آورده می شود. هر چند که یک زن سرگردان باشد، بی سرپناه باشد یا نیاز مالی یا جنسی داشته باشد، وقتی یک مرد سراغش نرود، بالاخره راه دیگری پیدا می کند.»
ده سال بعد، یعنی در سال 1391 بار دیگر ماجرای مردان خیابانی بر سر زبانها افتاد؛ اما اینبار نه از زبان زنی سیاستمدار در مجلس شورای اسلامی، بلکه در پژوهشی جامعه شناسی و از زبان یک استاد دانشگاه بیان شد.
در همین رابطه مجید ابهری، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی به تهران امروز میگوید: «به ازای هر یک زن خیابانی 7 مرد خیابانی وجود دارد!» وی در همین رابطه اضافه میکند: «جای تاسف دارد که 76درصد مردان خیابانی متاهل هستند! مردان متاهلی که به ارزشهای اخلاقی خانواده و جامعه پایبند نیستند. این در حالی است که جوانان مجرد جامعه ایرانی، بار بدنامی این پدیده را به دوش میکشند!»
در همین رابطه، سعید مدنی، جامعه شناسی صاحبنظر در حوزه آسیبهای اجتماعی معتقد است: «مردان متاهلی که در هر کوچه و خیابان به دنبال سوار کردن زنان بر ماشین خود هستند، یا همیشه چنین کاری را به عنوان تفریح انجام میدادهاند یا در جوانی به دلایلی مانند فقر مالی مثلا نتوانستهاند ماشین بخرند و چون تفکری بیمارگونه دارند، گمان میکنند حالا که صاحب خودرو هستند میتوانند جوانی کنند! چنین افرادی از نگاه بیمارگونه خود تمایزی بین زنان متشخص و زنان خیابانی نمیبینند.»
اختلافی بر سر متولی رسیدگی به امور زنان ویژه
تا مدتهای طولانی برخوردهای انتظامی راهکار مسئله دانسته میشد. راه حلی که در نهایت با پاک کردن صورت مسئله همراه بود و اگر تاثیری هم داشت موقتی و گذرا بود و تنها زنان ویژه را راهی بازداشتگاهها و زندانها میکرد و حتی به عقیده برخی کارشناسان منجر به گستردهتر شدن حلقه ارتباطیشان میشد و به جای حل تعارضات و مشکلات جسمی و روحی این زنان، فضای زندان منجر به پیچیدهتر شدن و عمیق شدن آن میگشت.
در سال ۸۹ سردار ساجدینیا ادعا میکند پلیس میتواند تنها ظرف چند روز همه زنان خیابانی را جمع کند. وی در همین رابطه میگوید: «پلیس آمادگی دارد ظرف چند روز تمامی زنان خیابانی را از سطح شهر تهران جمع آوری کند اما انجام این اقدام مستلزم وجود یک نهاد برای نگهداری از این افراد است. به دلیل اینکه هیچ سازمانی متولی نگهداری از این زنان نمی شود نمی توان اقدامی برای دستگیری آنان انجام داد.»
در آخرین تصمیمگیری هم، حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعي سازمان بهزيستي کشور، خبر از واگذاري امور آنها به کلينيکهاي مددکاري داده و گفته است: «بهزيستي درصدد است، پيگيري وضعيت زنان آسيبديده را پس از ترخيص به کلينيکهاي مددکاري واگذار کند تا با حمايت کلينيکها، مانع ورود مجدد زنان به دامن آسيب شود.»
حبيبالله مسعوديفريد، ادامه داد: «بسياري از زنان ويژه، پس از ترخيص، جا و مکاني ندارند و در بسياري از مواقع بههميندليل در مراکز بهزيستي باقي ميمانند. بهاينترتيب با اختصاص وديعه مسکن به آنها با نظارت بهزيستي داراي مسکن شده و فرايند پيگيري پس از ترخيص براي آنها ادامه مييابد؛ درحالحاضر نيز در نظر داريم با واگذاري پيگيريهاي پس از ترخيص زنان ويژه به کلينيکهاي مددکاري، اين فرايند را در کشور بهبود ببخشيم.»
نقش نهادهای مدنی غیردولتی در رسیدگی به امورشان
دکتر پروین کازرونی، سرپرست گروه مدیریت بیماری ایدز در همین رابطه خبر میدهد: «طبق قراردادی که دانشگاههای علوم پزشکی با سازمانهای مردم نهاد منعقد کردهاند، مدیریت مراکز ارتقای سلامت زنان آسیب پذیر به سازمانهای مردم نهاد واگذار میشود و وزارت بهداشت مسئولیت نظارت بر این مراکز را بر عهده خواهد داشت.»
به گفته دکتر کازرونی در خرداد ماه امسال، جلساتی در جهت جلب حمایت معاونت زنان برگزار شد و پیرو آن طرحی ارائه شده توسط سه سازمان مردم نهاد که مورد تأیید وزارت بهداشت بود به معاونت زنان جهت بررسی و حمایت ارسال شده و قرار است این معاونت از پروژه توانمندسازی زنان آسیب پذیر حمایت مالی به عمل آورد و به ارتقای خدمات کمک کند.
مسعودیفريد ادامه داد: «بهزيستي درباره زنان ويژه و آسيبديده، اولويت خدمات خود را بر ابعاد جسمي، رواني و توانمندي دروني آنها متمرکز کرده و پس از آن به توانمندي اقتصادي اين گروه از زنان ميپردازند؛ اين درحالي است که درباره زنان سرپرست خانوار، اولويت بهزيستي بر توانمندي اقتصادي آنان است. زنان آسيبديده معمولا 6 ماه تا يکسال، ميتوانند در مراکز بهزيستي حضور داشته باشند و همچنين در برخي از مراکز در جهت حرفهآموزي آنها نيز تلاش ميشود.»
در نهایت انگار وزارت بهداشت و بهزیستی مصمم شده است تا برای زنان ویژه مشاورههای جسمی و روانی ترتیب دهد تا از عمق این فاجعه بکاهد اما انگار هنوز مردان خیابانی نگرانی برای مسئولین ایجاد نکردهاند و برای آنها برنامهای وجود ندارد.
در یک نمونه تاریخی نیز از یک پارسی زرتشتی هندی به نام ارباب جشمید سخن گفته میشود که هزینه احداث دهها خانه را برای اسکان زنان فریب خورده و بیسرپرست تقبل کرد؛ همچنین جهت تامین مخارج فرزندانشان دهها باب مغازه ساخت از گرایش مجددشان به فحشا جلوگیری کند.
کلیه جداول و آمارها و دادههای تاریخی از کتاب «بررسي آسيبهاي اجتماعي روسپيگري» نوشته سعيد مدني قهفرخي استخراج شده است.
نظر کاربران
عجب تو مملکت ما از این جور ادمها هم هست؟ من فکر میکردم دروغ گو و دزد و اختلاص گر فقط هست؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
پاسخ ها
اگه یه کوچولو فک کنی در چند صد سال پیش هم بوده، اگه یه کوچولو دیگه هم فک کنی هرجا که آسمانش آبی بوده بوده، می بخشی که خسته ات کردم با اجبار به فک کردن.
با اتش زدن و.... فقط صورت مسئله پاک می شه بهترین کار مثل زمان قدم یک محله به این افراد با بازرسی پزشکی وبهداشتی اخثصاص دهند با انکار وسر زیر برف کردن هبچ مشکلی در اجتماع وخانواده وهر جای دیگری حل نمی شود
جمع کردن زنان خیابانی آمار تجاوز رو افزایش خواهد داد
دیگه عادی شده تنهاراهش سروسامان دادن آنهادرخانه های عفاف میباشدوبس بازورواعدام وبگیروببندهم درست نمیشودمتولیان امرواقع بینانه وصادق بااین موضوع برخوردکنند.
وقتی زنی نیازبه پول برای زندگی کردن نداشته باشه وکاری درجامعه بهش داده نمیشه درآخربه این راه کشیده میشه هیچ کس مطمئنا نمیخوادبدنش را دراختیاردیگران قراربده ومقصراصلی مسئولین هستن
خیلی وضع مملکت خرابه خیلی از همه نظر هم خرابه...
هیچ انسان شرافتمندی اینکار رو نمیکنه من فقیر دیدم گرسنه بوده و هرگز تنش رو نفروخته و کار در منازل مردم کرده الان بچه هاش به جایی رسیدن و خدمتشو میکنن
این دیگه چه زمونه ای هستش یه زن برای سیر کردن شکم خودش و بچه باید ...
والا این خبر جدید نیست برام و بنظرم اگر کسی میخواست جلوشو بگیره باید خیلی وقت پیش اقدام میکرد ولی چطور میشه وقتیکه ملیاردها ملیارد اختلاس میشه و ملت روزبه روز فقیرتر و فقیرتر می شه و گسترش تن فروشی و خلی از موارد دیگر زیاد چیز عجیبی نیست که بیشترش ریشه در فقر و بی پولی داره حالا این دوستانی که میرن اینارو جمع میکنن خوب برید یکبار بپرسید دردشون چیه و چرا اینکارو میکنید که حقایق بسیار تلخی رو براتون بازگو کنند
خاک توسر اون زنی که یه خاطر شکمش مجبوره هر جور اشغال بو گندو رو تحمل کنه اینا خیلی چندشن خیلی .ینی کلفتی این قدر ارزش نداره که............من از ادمایی که راحترین راه رو انتخاب میکنن متنفرم
پاسخ ها
خارج گود نشستی میگی لنگش کن. دختر یا زن جوون بره کلفتی هم خیلی جاها ازش سواستفاده میشه و بهش تجاوز هم میشه.
مراقب حرفایی که میزنیم باشیم.
حدیث هم داریم که
هرکس گناهکاری را به خاطر گناهش مذمت کند نمیرد مگر آنکه خودش مرتکب آن گناه شود.
بنده چیزای میشنوم میینم که آخرزمان نزدیکه امام زمان من هم ظهور کرد .یا امام زمان کاری بکن دنیا داره ترسناک میشه یا امام زمان کمک کن.
فقر فرهنگ ی عامل اصلی است موتاسفانه ادمهای اهل فرهنگ ومذهب خودشون بیشتر درگیر هستند
دوست عزیزی که این افراد را خاک بر سر صدا می زنی هیچ کس نمی دونه اگه در شرایط انها قرار بگیره تن فروش می شود یا نه !!!! خداوند همه را در هر شرایطی امتحان می کنه حتی پیغمبر و عابدش را که 40 سال دعا و سنا می کرد و چند دقیقه به کجا کشیده شد!!!! سخن حضرت علی است که می فرماید فقر از هر دری وارد شود دین و ایمان از آن در می رود
پاسخ ها
ولی اگه ایمانت قوی باشه .... به کمش راضی میشه دیگه ی سرایداری که میتونه بکنه .بازم میگم خاکم نباید تو سر این اشغالا ریخت چون خیلی توش عنصر هس این ... ارزش خاکم ندارن...واللا به خدا این .. پول ارایششون و های لایت وشون از پول ... بیشتره پس هم چینم فقیر نیستن.
این پدیده هست و خواهد بود . بهتره سعی نکنن که اونو از بین ببرن چون هیچ تاثیری نداره ، پس بهتره یه کاری کنن که اقلا اسیب های جانبی این کار کمتر بشه . میدونم که خیلیا از این حرفم بدشون میاد ولی حقیقت خیلی وقتا تلخه و با انکار شیرین نمیشه .
در راس همه علتهای تن فروشی این ذکر نشده که آدم تن فروش ذات خرابی هم داره مشکل داره بعد تن فروشه وگرنه خیلیا برای امرار معاش کارهای سطح پایین میکنن نه تن فروشی
رو نفت زندگی میکنیم و زنان ایران درخیابانها ......
این مشکل حل نخواهد شد چون درواقع مشکل نیست وهمه جای دنیا وجود داره و بیشتر شبیه حقیقتی تلخه بهتره به دنبال حمایت از این قشر جامعه باشیم و بهشون احترام بذاریم
زنی که خراب باشه اگر داخل شیشه اش بکنی کار خودشو انجام میدهداینها همش بهانه هست کسی که به هرزگری عادت کنه جلو شونمیتوانی بگیری به قل قدیما سگی که به .......خوردن عادت کنه دیگر جلو نمیتوانی بگیری
بدون نام ٢٣:٢٧، خيلي از اين زنان توسط شوهران و پدران مجبور به اين كار ميشند. خيلي ها از خونه فرار ميكنند و بعد از تجاوز اول، تو باتلاق فرو ميرند. خيلي هاشون از كودكي مجبور شدند. احتمالا فقط شنيدي كه به خاطر پول اين كار رو ميكنند و از باند هايي كه اجازه نميدند اين افراد از اين كار خارج شند، نشنيدي. خلاصه شما نمونه ادمي هستي كه نفست از جاي گرم در مياد
19:18 هزار لایک. من خیلیارو دیدم وضعشون نسبتا خوبه اما اینکارو میکنن.این به شخصیت و طرز فکر مربوطه.
سالانه چند میلیارد پول لوازم ارایشی اینا میشه. خیلی جالبه بعد میگن بخاطر بی پولیه.
خانه عفاف
نمیدونم !!!تنفر یا ترحم ؟؟؟؟
علت فقط فقر نیست که بایک کمک مالی حل بشه، درصد بالایی از این قشر این کار رو دوست دارن و به صورت تفریح به آن نگاه میکنند وتنوع طلب هستند ونیز دوست ندارند پایبند یک زندگی با یک مرد باشند، از بعد روانی مسئله غافل نباشیم، باید فکری کرد ، ببینیم کشورهای موفق در این زمینه چه کردند؟
باسلام.واقعاً باید مراقب افکار و گفتارمان باشیم.ریشه مشکل باتوجه به اتفاقی در مملکت ما افتاده یه جابجایی ساده بنام رفت و آمد هستش.فضائل اخلاقی رفت و رذائل اخلاقی آمد.تک تک افراد در این داستان تلخ شریک هستیم.همه رو باهم باید ببینیم.دست در دست هم میهن خویش کنیم آباد.
خواهشا این جمله ک بخاطر فقر ازینکارا میکننو بریزید دور فقیری؟ برو گدایی کن برو خونه مردم کلفتی کن سبزی مردمو پاک کن این کارای افتضاح چیه واقعا این پول خوردن داره؟؟؟؟ خب به چه قیمت تازه سنش ازین هم کمتره من دختر15ساله میشناسم ..خب خواهر من اگه بهترین مورد هم بیاد خواستگاری به بخت و سرنوشت خودت لگد زدی با این کارا ...واقعا من اگ بی پولی بهم فشار بیاره میرم لباسای مردمو میشورم اینکار شرفش بیشتره تا...