تَبِ خودرو؛ پول های دوده ای و مدادهای پول ساز

هفته نامه صدا: این روزها تورم را کمتر از همیشه لمس و حس می کنیم (فارغ از دعواهای آماری رایج در ایران بر سر عدد دقیق تورم) اما یک پدیده اقتصادی بسیاری را به خاک سیاه نشانده و خیل میلیونی اکثرا جوانی را خانه نشین کرده است. حال اقتصاد ایران را در این روزها و ماه ها باید بر اساس شاخص های رکود، اشتغال و گردش مالی بازارها سنجید. در این گزارش ابتدا نگاهی می اندازیم به حال و روز بدِ بازار خودرو، سپس بررسی می کنیم که سیاهی های آلودگی هوا در دنیا چقدر خرج بر می دارد و در نهایت چرخی می زنیم در یکی از معدود بازارهای داغ و شلوغ این روزها: لوازم التحریر.

متین دخت والی نژاد: سال گذشته روزهای آخر تابستان و آغاز پاییز بود که بازار خودرو تیتر یک روزنامه ها شد و توجه رسانه ها را با انتقادات کیفیتی و کمپین ها به خود جلب کرد. این در حالی است که هم اکنون بازار خودرو چند روزی است که کم سروصدا است و به آن توجه ویژه ای نمی شود. به طور معمول خبرهایی که با موج انتقادی بیشتری همراه است، توجه مردم و رسانه را به خود جلب می کند. به عبارتی در حال حاضر به نظر می رسد در بازار خودرو انتقادی وجود نداشته باشد.

بر اساس گزارش انجمن خودروسازان داخلی، خودروسازان کشور طی چهار ماه ابتدای سال جاری ۳۶۸ هزار دستگاه انواع خودروی سواری وانت و تجاری تولید کرده اند که این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشد ۳.۳ درصدی برخوردار است. به عبارتی خودروسازان کشور طی چهار ماهه ابتدای سال گذشته، ۳۶۵ هزار و ۴۴۰ دستگاه انواع خودرو تولید کرده اند. این در حالی است که بر اساس گزارشی که انجمن خودروسازان داخلی منتشر کرد، خودروسازان کشور در مرداد سال جاری ۱۱۷ هزار و ۳۳۹ دستگاه انواع خودروی سواری و تجاری تولید کرده اند که این میزان نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۴.۳۹ درصد رشد را نشان می دهد. در حالی که بر اساس آمارهای تجارت خارجی گمرک در سه ماهه نخست امسال بیش از ۱۳ هزار خودرو به ارزشی بالغ بر ۳۲۲ میلیون و ۷۳۹ هزار و ۲۶۳ دلار، معادل ۹۷۵۰ میلیارد و ۹۱۸ میلیون و ۲۸۶ هزار ریال به کشور وارد شده است.

بر اساس گفته های وزیر صنعت معدن و تجارت ۵۰۹ هزار دستگاه انواع خودرو تا ۱۵ شهریور ماه امسال تولید شد و با این میزان تولید ۹۶ درصد تولیدات پیش بینی شده در برنامه صنعت خودرو تحقق یافت. آمارهای منتشر شده در رابطه با تولید خودروی داخلی و واردات نشان می دهد که تولیدات داخلی در چند ماه گذشته پررونق تر از واردات بوده است اما کارشناس ها معتقدند که ثبات و رکود در این بازار حاکم بوده است.

در همین حال رشد قیمت ها از ۵۰۰ هزار تا دو میلیون تومان نیز اتفاق افتاده است. عامل اصلی این افزایش قیمت در بازار خودرو، مجوز رسمی برخی خودروسازان برای بالا بردن قیمت ها بود؛ به طوری که برخی محصولات از جمله تیبا، وانت پراید و برلیانس H۲۲۰ و H۲۳۰ تا حد یک میلیون تومان افزایش پیدا کردند و نیز قیمت لیفان ۸۲۰ حدود ۸ میلیون تومان، جک J۵ دنده ای ۲ میلیون تومان و اتوماتیک ۲۰۰ هزار تومان گران تر شدند.

مظنه

خودرو، اقتصاد را از رکود بیرون می کشد

صنعت خودرو یکی از صنایع سنگین ایران است و رونق یا رکود آن می تواند نقش بسزایی در رشد و شکوفایی اقتصاد داشته باشد. افزایش قیمت خودروها در بازار، باعث شد که بازار با شوک مواجه شود و به باور برخی فعالان بازار این موضوع می تواند به رکود بازار عمق بیشتری ببخشد. پیش بینی ها از نیمه دوم سال، ادامه سکون در بازار خودرو است و به نظر می رسد اگر پیش بینی هم در رابطه با خروج از رکود وجود داشته باشد، به اواخر سال یا سال آینده برگردد.

طبق اخبار منتشر شده، سال آینده تنوع خودروها در بازار افزایش پیدا می کند و این موضوع موجب می شود که تولیدات داخلی افزایش پیدا کند. به همین دلیل با ایجاد تنوع بیشتر در بازار، مشتریان بیشتری به سمت خرید خودرو می روند. به همین ترتیب می توان امیدوار بود که سال آینده در بازار خودرو رونق دیده شود.

محمدرضا نجفی منش - عضو هیات نمایندگان اتاق بزرگانی ایران: موضوع مهم اقتصاد ایران امروز نه وضعیت قیمت ها در بازار خودرو که رکود حاکم بر اقتصاد کشور است. صنعت خودرو به عنوان یکی از پیشران های اقتصادی کشو رمی تواند کمک کند تا کلیت اقتصاد ایران از رکود خارج شود ولی پیش شرط این است که هم بازار به تعادل منطقی برسد و هم اینکه دولت درک درستی در مورد حمایت از خودروسازان داشته باشد. حداقل این است که مصرف کنندگان به نقش های بسیار مهم این صنعت توجه کافی داشته باشند.

نماگر

1 میلیون تومان متوسط رشد قیمت خودرو در بازار
۲۴ درصد میزان افت تقاضا برای خرید خودرو
31 میلیون تومان قیمت متوسط سمند LX در بازار
۳۰ میلیون تومان قیمت متوسط پژو GLX۴۰۵ در بازار
37 میلیون تومان قیمت متوسط پژو 206 تیپ 5 در بازار

شاخص

112 میلیون تومان قیمت متوسط رنو کپچر در بازار
۲۱ میلیون تومان قیمت متوسط سایپا SE۱۱۱ در بازار
25 میلیون تومان قیمت متوسط تیبا SX در بازار
۳۹ میلیون تومان قیمت متوسط برلیانس H۲۳۰ در بازار
38 میلیون تومان قیمت متوسط MVM 530 در بازار

هزینه های آلودگی هوا

جان اقتصاد در مرکز سیبل هوای کثیف

نسیم بنایی: چقدر پول در جهان دوده می شود؟ علم کاملا واضح و شفاف است. فرو بردن هوای آلوده به ریه ها می تواند منجر به بروز بیماری های خطرناکی مانند سرطان ریه، عارضه های قلبی و دیگر مشکلات تنفسی بشود. طبق آمار بانک جهانی در حال حاضر چهارمین عامل اصلی مرگ و میر در جهان «آلودگی هوا» است. در سال 2013 از هر ده نفر یک نفر جان خود را به خاطر آلودگی هوا از دست داده است. این در حالی است که آلودگی هوا از ساخت و سازها، پیشرفت صنایع و ماشینی شدن کشاورزی ناشی شده است.

بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر 87 درصد از جمعیت جهان در شهرهایی کاملا آلوده زندگی می کنند. در کشورها و شهرهای کم درآمد یا با درآمد متوسط، این خطر به شکلی جدی تر خودش را نشان می دهد چرا که 90 درصد از مردم این کشورها در هوای کاملا آلوده و خطرناک زندگی می کنند. دولت ها باید مقابله با آلودگی هوا را در رأس برنامه های خود قرار بدهند تا به صورت تدریجی مردم خود را نجات بدهند اما همه اینها هزینه هایی را به دنبال دارد. آلودگی هوا نیز باری سنگین بر دوش اقتصاد جهان است. به این ترتیب لازم است دولت ها در زمینه هوای پاک سرمایه گذاری کنند.

مرگ زودرس تنها هزینه آلودگی هوا نیست. هوای کثیف به غیر از جان آدم ها، جان اقتصاد را هم نشانه گرفته است. مناطقی که با سرعت بالایی در حال رشد اقتصادی هستند، بیشترین مشکل را در زمینه آلودگی هوا دارند. بر اساس بررسی های باک جهانی تعداد کودکانی که در کشورهای با درآمد بالا جان خود را به دلیل آلودگی هوا از دست می دهند ۶۰ برابر بیشتر کشورهای کم درآمد است.

بررسی های بانک جهانی نشان می دهد که همین مرگ های زودرس به دلیل آلودگی هوا هزینه ۲۲۵ میلیارد دلاری را به دنبال داشته است اما این آلودگی به عنوان مانعی بر سر راه توسعه کشورها عمل می کند. این کشورها شاید به ظاهر توسعه پیدا کنند اما توسعه آنها «پایدار» نیست. به این ترتیب کیفیت زندگی در این کشورها پایین می آید. به جای اینکه در این کشورها توسعه پایدار شود، هزینه آلودگی هوا به امری پایدار تبدیل شده است. بخشی از این هزینه ها در زمینه سلامتی است و بخش دیگر به رفاه مربوط می شود.

مظنه

تهران شهر پر از دود

تعطیلی مدارس نخستین اقدامی است که دولت ایران برای در امان نگه داشتن کودکان از آلودگی هوای تهران انجام می دهد اما این راهکار نمی تواند جان هزاران نفری را نجات بدهد که با فرو بردن کربن به ریه های خود قربانی هوای آلوده می شوند. تهران به عنوان یکی از کلان شهرهای دنیا که در مسیر توسعه قرار داشته، مدت هاست با مشکل آلودگی درگیر است.

بر اساس گزارش ایسنا هزینه آلودگی هوا در تهران سالانه 6 هزار و 600 میلیارد تومان است. گزارش بانک جهانی نشان می دهد که آلودگی هوا سهم قابل توجهی در مرگ و میر در ایران دارد. بر اساس این گزارش مهم اصلی در مرگ زودرس 21 هزار ایرانی همین آلودگی هواست. طبق گزارش گاردین مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در ایران از 17 هزار نفر در سال 1990 به بیش از 21 هزار نفر در سال 2013 رسیده است. بررسی ها نشان می دهد که صنعت خودروسازی در ایران یکی از متهم های اصلی ایجاد آلودگی هواست. به همین خاطر است که کمپین هایی برای نصب فیلتر دوده روی دیزل های خودرو به راه افتاده است تا سلامتی را به مردم بازگرداند.

گزارش های بانک جهانی نشان داده است که کشور چین بیشترین هزینه را از جانب آلودگی هوا متحمل می شود. سالانه عددی معادل 10 درصد از تولید ناخالص این کشور هزینه آلودگی هوا می شود. این عدد در ایران 2.3 درصد تولید ناخالص داخلی برآورد شده است. آنطور که گزارش ها نشان می دهد همه کشورها باید به نوعی این هزینه را تحمل کنند.

شاخص

5 تریلیون دلار هزینه آلودگی هوا برای اقتصاد جهان
۴۵ میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا برای ایالات متحده آمریکا
6.7 میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا برای بریتانیا
۱۸ میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا برای آلمان
21 هزار نفر ایرانی به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست داده اند.

شاخص

225 میلیارد دلار هزینه ناشی از مرگ و میرهای زودرس در اقتصاد جهان
۸۷ درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که هوا کاملا آلوده است.
66 میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا در آسیا در سال 2013
۶.۶ هزار میلیارد تومان هزینه آلودگی هوا در تهران
10 درصد از ترکیب کل ذرات معلق هر تهران دوده است.

اقتصاد جامعه

مدادهای پول ساز

در بازار «فصل بازگشت به مدرسه» چه می گذرد؟

ریحانه یاسینی: ساعت از ۹ شب گذشته و مجتمع خریدی در شرق پایتخت شلوغ و پر جمعیت است. بیشتر افراد، خوراکی در دست گرفته اند و گاهی مقابل ویترین فروشگاهی می ایستند. در این میان شهر کتابی که همیشه خلوت ترین بخش مجتمع بود، از همه جا شلوغ تر است. فروشگاه های کیف و کفش نیز، شلوغی خاص خودشان را دارند.

همه فضا، شبیه به فصل «بازگشت به مدرسه» است. کیف و کوله مدرسه با قیمت کمتر از ۸۰ هزار تومان، سخت پیدا می شود و قیمت ها در بازار کفش نیز به همین ترتیب است. خانم میانسالی، دست دختر نوجوانش را گرفته و برای خرید یک کفش کتانی با او کلنجار می رود. پوشش او، از اوضاع اقتصادی متوسط شان حکایت می کند و می گوید: «فقط هزینه کیف و کفشش ۳۰۰ هزار تومان شد. نه اینکه برای مان این هزینه مسئله ای نداشته باشد اما واقعا یک کتانی با کیفیت مناسب که یک سال مدام در مدرسه بپوشد و کوله ای که کمر دختر کلاس هفتمی را اذیت نکند، کمتر از این قیمتش نمی شود.»

قیمت ها و کیفیت ها در بازار سایر کالاهای تحریر نیز به همین ترتیب است. دفترهایی با طراحی ساده و تعداد برگه کم بین ۳ تا ۸ هزار تومان قیمت دارد و دفترهایی با طراحی های فانتزی و کاغذهای با کیفیت تر بین ۱۵ هزار تومان تا حدود ۱۰۰ هزار تومان در بازار عرضه می شود. قیمت جامدادی ها نیز از هفت هزار تومان شروع و به بالاتر از ۱۰۰ هزار تومان هم می رسد. تراش های معمولی نیز از ۲ تا ۵ هزار تومان قیمت دارند و قیمت انواع تراش های رومیزی، از ۱۰ هزار تومان شروع و به بالای ۲۰ هزار تومان می رسد.

بر اساس گزارشی از فروشندگان لوازم تحریر، بخش عمده ای از بازار لوازم تحریر داخلی، وارداتی است و محصولات چین، مالزی، هند، ژاپن و برخی از کشورهای شرق آسیا بازار داخل را قبضه کرده اند و در مقایسه با تولیدات داخلی به دلیل کیفیت بهتر و طرح های متنوع تر و زیباتر از مشتریان بیشتری برخوردارند. مهر نیز در گزارشی میدانی محاسبه کرده است هزینه تحصیلی هر دانش آموز با وسایلی با کیفیت متوسط، به حدود دو میلیون تومان می رسد.

مظنه

وضعیت بازار جهانی لوازم مدرسه

«بازگشت به مدرسه» دومین فصل خرید بزرگ در جهان است. بر اساس گزارش فوربز، در آمریکا در این فصل برای خرید در سال 2016 بالغ بر 75.8 میلیارد دلار هزینه شده است. این رقم در سال 2015 مبلغ 68 میلیارد دلار بوده است. تحقیقات دقیقی در خصوص بازار این فصل خرید در آمریکا صورت می گیرد و هر سال گزارش های جدیدی منتشر می شود. 17 درصد از خریداران آمریکایی، می گویند فهرست وسایل مورد نیازی که مدرسه به آنها می دهد، 26 تا 50 درصد از کل خرید آنها را تشکیل می دهد. هر کدام از پدر و مادرها به طور متوسط در این کشور 674 دلار برای مدرسه رفتن فرزندشان خرید می کنند. آنها به طور متوسط 126 دلار برای کفش، 235 دلار برای لباس، 204 دلار برای وسایل الکترونیکی مانند ماشین حساب، 17.7 دلار برای پاک کن و 256 دلار برای دفتر و کلاسور می پردازند.

۲۰۰ هزار تومان

در سال های اخیر، پیشرفت تکنولوژی خریدهای مربوط به مدارس را نیز متحول کرده است. اخیرا در ایران نیز این وضعیت حاکم شده و حتی تبلت های دانش آموزی با قیمت حداقل ۲۰۰ هزار تومان هم در بازار عرضه شده است.

نماگر

۷۵.۸ میلیارد دلار میزان خریدهای فصل بازگشت به مدرسه در آمریکا
674 دلار سرانه هر خانواده برای خریدهای مدرسه در آمریکا
۲ میلیون تومان هزینه هر دانش آموز در بودجه دولتی
200 میلیارد تومان کل هزینه سرانه دانش آموزها در بودجه دولتی
۷۰ میلیارد تومان بودجه تحصیل دانش آموزان در مناطق محروم

شاخص

۳۰۰ هزار تومان هزینه کیف و کفش با کیفیت مناسب برای دانش آموزان
25 هزار تومان حداقل هزینه روپوش پسرانه
۳۰ هزار تومان حداقل هزینه روپوش دخترانه
15 هزار تومان قیمت مداد نوکی با کیفیت متوسط
۲۰ هزار تومان حداقل قیمت ست های روان نویس