متن توافق محرمانه آمریکا-روسیه برای آتش بس

خبرگزاری ایرنا: متن توافق محرمانه آمریکا و روسیه برای برقراری آتش بس در سوریه که مسکو بارها خواستار انتشار آن شده بود ولی با مخالفت طرف آمریکایی مواجه شد، سرانجام توسط خبرگزاری آمریکایی آسوشیتد پرس منتشر شد.

این متن که درتاریخ ۹ سپتامبر (۱۹ شهریور) مورد توافق دو طرف قرار گرفته بود، به شرح زیر است :

***کاهش خشونت، دسترسی مجدد نیروهای امدادی و پایه گذاری مرکز عملیات مشترک
فدراسیون روسیه و ایالات متحده (از اینجا به بعد: 'دو طرف') با درنظر گرفتن اقدامات ویژه برای منطقه حلب، قصد تلاش مشترک برای تثبیت وضعیت در سوریه را دارند. تعیین دقیق خطوط مرزی مناطق تحت کنترل داعش، جبهه النصره ونیروهای معارض میانه رو ونیز تفکیک معارضان میانه رو و نصره همچنان یک اولویت اصلی است.

دو طرف یک روز و زمان مشخص را برای اجرایی شدن اقدامات ذیل تعیین خواهند کرد (در ادامه از آن به عنوان روز 'ر' یاد شده است)

1. در روز 'ر' تمام طرف های آتش بس در سوریه به مدت 48 ساعت متعهد به اجرای تمام مفاد توافق آتش بس مقرر شده در بیانیه مشترک فدراسیون روسیه و ایالات متحده مورخ 22 فوریه 2016 (سوم اسفند 1394) هستند. این مفاد به طور خاص شامل موارد زیر است: توقف تمامی حملات با استفاده از هرگونه تسلیحات ازجمله بمباران هوایی، راکت، خمپاره انداز وموشک های هدایت شونده ضد تانک (ATGM) ؛ خودداری از تصرف یا تلاش برای تصرف مناطق دیگر گروه های مشمول آتش بس ؛ اجازه دسترسی سریع، امن، بی مانع وپایدار آژانس های بشردوستانه به مناطق عملیاتی واجازه رسیدن کمک های فوری بشردوستانه به همه مردم نیازمند ؛ استفاده ی متناسب اززور (نه بیشتر و نه کمتر از آنچه برای پاسخگویی به یک تهدید ناگهانی لازم است) در هنگام دفاع. دو طرف روی تاریخ و زمان روز 'ر' توافق می کنند و آن را به اطلاع همه طرف ها خواهند رساند.

۲. دو روز پس از روز 'ر' چنانچه آتش بس در سوریه مورد رضایت دو طرف واقع شده باشد، برای یک دوره زمانی دیگر تمدید خواهد شد. متعاقبا ممکن است روی تمدید آتش بس با همین شرایط به مدت نامحدود توافق صورت بگیرد. دو طرف از نفوذ خود روی طرف ها برای اجرای کامل مفاد توافق استفاده خواهند کرد.

3. اقدامات ویژه برای منطقه جاده کاستلو درحلب درمختصات تعیین شده به صورت مشترک، اجرایی خواهد شد :

الف. از روز 'ر' و حتی پیش از استقرار ایست های بازرسی در جاده کاستلو، کمک های بشردوستانه مطابق با مفاد توافق آتش بس و دستورالعمل های تعیین شده سازمان ملل متحد با هماهنگی نماینده های مربوطه این سازمان به انبارها تحویل داده خواهد شد. هیات نظارت سازمان ملل در مرز مشترک با ترکیه به بازرسی و پلمب کامیون های در نظر گرفته شده ادامه خواهد داد. درب کامیون ها نمی تواند تحت هیچ نوع مجوزی از زمان بررسی و پلمب در ترکیه تا زمان تخلیه در انبارهای سازمان ملل متحد و شرکای آن در شرق و غرب حلب باز شود.

ب. سازمان هلال احمر عربی سوریه (یا هر نهاد مورد توافق دیگر) در اولین فرصت ممکن دو ایست بازرسی (در مناطق توافق شده) مستقر می کند تا پیش از استقرار ایست های بازرسی اصلی توسط دفتر سازمان ملل متحد برای پروژه های خدماتی (UNOPS) بررسی کند که تنها کامیون های بازرسی شده توسط هیات نظارت در جاده تردد کنند و پلمب درب کامیون ها شکسته نشده باشد. یک واحد متشکل ازحداکثر 20 نیروی مسلح در هر شیفت کاری که مورد تایید دولت و معارضان باشد، وظیفه تامین امنیت نیروهای هلال احمر را به ترتیب در دو انتهای غربی و شرقی جاده کاستلو بر عهده خواهد داشت. سازمان ملل (از دور یا نزدیک) بر فعالیت تمامی پرسنل مستقر در ایست های بازرسی نظارت خواهد کرد. این ایست های بازرسی دراولین فرصت ممکن به نیروهای مستقل بین المللی تحت هدایت UNOPS (یا هر نهاد مورد توافق دیگر) تحویل داده خواهد شد. ایست های بازرسی بین المللی برای تردد بدون محدودیت و تدریجی تمامی کاروان های کمک های بشردوستانه، بازرگانی وغیرنظامی درجاده کاستلو و نیز اطمینان از عدم استفاده از این جاده برای انتقال تسلیحات مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت. این مراحل زمانی که مسئولان ایست های بازرسی با همفکری سازمان ملل متحد و دو طرف، شرایط را برای تردد امن و منظم مناسب ارزیابی کنند، به سرعت اجرایی خواهد شد.

پ. همزمان با استقرار ایست های بازرسی هلال احمر (یا هر نهاد مورد توافق دیگر) که در پاراگراف سوم بخش 'ب' به آن اشاره شده است، نیروهای حامی دولت و واحد های نظامی معارض به طور همزمان از جاده کاستلو عقب نشینی می کنند و این منطقه یک منطقه غیرنظامی تلقی خواهد شد.

نیروهای دولتی باید :

- تسلیحات سنگین نظیر خودروهای جنگی زرهی و پیاده نظام (به غیر از مدل های BTR-۶۰ و BMP-۱ بدون ATGM)، تانک ها، توپخانه و خمپاره انداز را تا فاصله سه هزار و ۵۰۰ متری شمال جاده عقب ببرند.

- تیربار های سنگین نظیر BTR-60 و BMP-1 بدون ATGM را تا فاصله دو هزار و 500 متری شمال جاده عقب ببرند.

- تمامی نیرو های خود به غیر از آنهایی که در قرارگاه های دیده بانی مستقر هستند را تا فاصله یک کیلومتری شمال جاده عقب ببرند. نیروها باید تنها تسلیحات و تیربار سبک به همراه داشته باشند.

- تمامی تسلیحات، تجهیزات و نیروهای بخش جنوبی جاده را تا فاصله 500 متری عقب ببرند.
- حداکثر دو قرارگاه دیده بانی در فاصله حداقل ۵۰۰ متری از جاده کاستلو برپا کنند. محل قرارگاه ها با توجه به وضعیت منطقه مورد توافق قرار خواهد گرفت. حداکثر ۱۵ نفر مجهز به تجهیزات نظارتی و سلاح سبک برای مقاصد دفاعی مجاز به استقرار خواهند بود.

- مانع تردد کاروان های کمک های بشردوستانه، غیرنظامی و بازرگانی در جاده کاستلو نشوند.

- مناطق تخلیه شده از نیروهای معارض را تصرف نکنند و مواضع خود را در منطقه غیرنظامی مستقر نکنند. قرارگاه های دیده بانی مستثنی هستند.

گروه های معارض نیز متقابلا موظف به اجرای اقدامات ذیل هستند :

- معارضان در انتهای شرقی جاده کاستلو متناسب با عملکرد واحد های شبه نظامی کرد واکنش نشان خواهند داد ؛ چنانچه کردها در منطقه شمال جاده کاسترو مستقر باشند، معارضان موقعیت خود را حفظ می کنند. در صورتی که کردها ۵۰۰ متر از شمال جاده کاستلو عقب نشینی کنند، منطقه تخلیه شده به عنوان منطقه غیرنظامی تلقی خواهد شد و معارضان هم باید ۵۰۰ متر از شمال جاده عقب بروند.

- در انتهای غربی جاده کاستلو (خط واصل شمال جاده و مجتمع تجاری کاستلو) عقب نشینی نیروهای معارض مشابه عملکرد تشریح شده برای نیروهای حامی دولت است.
گروه های معارض که در منطقه 'سی و یک - پانزده' از نقشه تهیه شده توسط روسیه تا مجتمع تجاری کاستلو مستقر هستند، باید :

- تسلیحات سنگین نظیر خودروهای جنگی زرهی و پیاده نظام (به غیر از مدل های BTR-60 و BMP-1 بدون ATGM)، تانک ها، توپخانه و خمپاره انداز را تا فاصله سه هزار متری شمال جاده عقب ببرند.

- مسلسل های BTR-۶۰ و BMP-۱ بدون ATGM را تا فاصله دو هزار و پانصد متری شمال جاده عقب ببرند.

- همه نیروهای خود را که تنها به سلاح های کوچک و سبک مجهزند، هزار متر به شما ببرند.
- باید در طول جاده میان مجتمع تجاری کاستلو و میدان لیرمون همراه با سلاح هایشان عقب نشینی کنند و ۵۰۰ متر به شمال جاده کاستلو بروند. این کار، همتراز عقب نشینی ۵۰۰ متری نیروهای دولتی در جنوب جاده کاستلو است.

- مانع کاروان های کمک های بشردوستانه، غیرنظامی و بازرگانی در جاده کاستلو نشوند.
- مناطقی را که نیروهای دولتی تخلیه کرده اند و منطقه غیرنظامی را اشغال نکنند. قرارگاه های دیده بانی مستثنی هستند.

- نیروهای معارض از هیچ تلاشی برای جلوگیری از ورود نیروهای جبهه النصره به منطقه غیرنظامی فروگذار نکنند.

ت. هر شهروند سوری از جمله معارضان به همراه سلاح های خود می توانند حلب را از طریق جاده کاستلو ترک کنند. هیچ آسیبی به آنان وارد نمی شود و باید بتوانند مقصد خود را انتخاب کنند. نیروهای معارض که می خواهند با سلاح هایشان حلب را ترک کنند، باید زمان این کار و شمار نیروها و سلاح هایشان را پیشاپیش با نمایندگان سازمان ملل هماهنگ کنند. آسیبی به غیرنظامیان و معارضانی که تابع آتش بس باشند و در حلب بمانند، وارد نخواهد آمد.

ث. ایالات متحده و روسیه به هرگونه نقض آتش بس در منطقه غیرنظامی رسیدگی خواهند کرد. در صورت نفوذ جبهه النصره به منطقه غیرنظامی پس از تاسیس مرکز عملیات مشترک، آمریکا و روسیه طبق مفاد قید شده عمل خواهند کرد.

ج. در روز 'ر' نیروهای دولتی و معارض در الراموسه دسترسی امن، بی مانع و پایدار به کمک های بشردوستانه را به شرق و غرب حلب امکان پذیر می کنند. آنها همچنین به ترابریِ بازرگانی و تردد خودروها در جاده خان طومان در الراموسه کمک می کنند و در هماهنگی با سازمان ملل متحد، راهکاری را برای جلوگیری از ایجاد مانع در مسیر یاد شده تنظیم خواهند کرد. برای این منظور، کارگروهی فنی از دو طرف و سازمان ملل چهار روز پس از آغاز آتش بس تشکیل خواهد شد. تحویل کمک های بشردوستانه، طبق مفاد آتش بس و روند کار سازمان ملل و در هماهنگی با نماینده سازمان ملل متحد انجام می شود. نه نیروهای معارض و نه نیروهای دولتی به مناطقی که در 'نقشه ضمیمه' طبق طول و عرض جغرافیایی تعیین شده است (و از این پس 'ناحیه' نامیده می شود) حمله نخواهند کرد. نیروهای معارض و نیروهای دولتی برای گرفتن زمین های 'ناحیه' تلاشی نخواهند کرد.

4 - طرف های درگیر به اطلاع یکدیگر می رسانند که با تعهدات قید شده درباره مرکز عملیات مشترک، موافقند. این موافقت، مناطقی که ارتش سوریه نباید در آنها به جز برای پروازهای غیررزمی، عملیاتی انجام دهد و نیز مناطقی که دو طرف باید در آن ها علیه جبهه النصره اقدام کنند را هم شامل می شود.

۵ - دو طرف پس از آنکه تمهیدات پاراگراف های ۱ تا ۴ (به استثنای ایست های بازرسی UNOPS و ترابری در جاده کاستلو و اعمال ساز و کارهای نظارتی در پاراگراف سوم) را با تفاهم اجرا کردند و دستکم هفت روز از آتش بس گذشت، تاسیس مرکز عملیات مشترک را اعلام می کنند.

پیوست:

- دو طرف، کارهای مقدماتی برای مرکز عملیات مشترک را از روز 'ر' آغاز می کنند. این کارها، شامل رایزنی های اولیه و اشتراک گذاری اطلاعاتِ لازم برای تفکیک زمین های تحت کنترل جبهه النصره و گروه های معارض است. فرآیند جامع تعیین خطوط مرزی، پس از تاسیس مرکز عملیات مشترک توسط کارشناسان انجام خواهد شد. دیگر مقدمات لازم در این رابطه همچنین شامل موارد زیر است: تبیین جزئیات میان مدت و بلند مدت ؛ تعیین راهکارهای عملی لازم در هماهنگی با آنچه پیشاپیش توافق شده است ؛ تصمیم گیری درباره اصلاحاتی مطابق با مفاد آتش بس که موجب تسریع اجرای توافق شود.

- هر دو طرف در فاصله بین روز 'ر' و تاسیس مرکز عملیات مشترک، هدف های عملی علیه جبهه النصره و داعش را مشخص می کنند. همزمان با حمله های آمریکا و روسیه در هماهنگی با مرکز عملیات مشترک، همه حمله های هوایی سوریه چه با هواپیما و چه با بالگرد در مناطق مشخص شده در آتش بس، متوقف خواهد شد.

- دولت و گروه های معارض مشمول آتش بس باید در روز 'ر' تعهد خود را به آتش بس اعلام کنند. با هرگونه نقض آتش بس، پیش یا پس از تاسیس مرکز عملیات مشترک، به شیوه هایی که در بیانیه مشترک ۲۲ فوریه ۲۰۱۶ و نیز دستورالعمل های عملیاتی استاندارد برای پشتیبانی از ترک مخاصمه مورخ ۲۸ مارس ۲۰۱۶ توافق شده است، برخورد خواهد شد.

- دو طرف متعهدند که استقرار دفتر سازمان ملل برای پروژه های خدماتی را در جاده کاستلو مطابق آنچه در پاراگراف '3' بند 'ب' آمده است، تسریع کنند.

- روز 'ر' از دوشنبه ۱۲ سپتامبر ساعت ۱۹ به وقت دمشق آغاز خواهد شد.

- هر کدام از طرف ها حق دارد اگر به این نتیجه رسید که مفاد آتش بس اجرا نمی شود، از آن خارج شود.