۵ سال تا انقراض یوز آسیایی
در نشست خبری به مناسبت روز یوزپلنگ آسیایی بار دیگر بر این مساله تاکید شد که با ادامه یافتن روندهای موجود پنج سال دیگر این گونه نادر منقرض خواهد شد. مدیرعامل انجمن یوز ایرانی که هشتم شهریور امسال عنوان کرده بود تنها دو یوز دیگر باقی مانده است، روز گذشته بار دیگر با اعلام این خبر گفت:« چنانچه روند کنونی ادامه پیدا کند، یوزپلنگ تا پایان دهه ۹۰منقرض خواهد شد.»
مدیر پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی هم که پیش از این باقی ماندن تنها دو یوز ایرانی را مورد تردید قرار داده بود، عنوان کرد: «صرف نظر از اینکه چه تعداد یوزپلنگ ماده در کشور داریم، چه این عدد دو باشد و چه ۲۰، در بحرانی که یوزپلنگ ایرانی با آن روبه روست، چندان تفاوتی نخواهد کرد.»
وضعیت محیط زیست در کشور بر اساس گفته های مسئولان محیط زیست بحرانی است. فشار تغییر اقلیم بر تنوع زیستی، محیط طبیعی و گونهها بسیار بالاست و این امر هر لحظه خطر انقراض گونه های گیاهی و جانوری را به دنبال دارد. این در حالی است که خطر انقراض گونه های جانوری و گیاهی تنها متوجه کشور ما نیست، بلکه این مساله هر محیط زیست دیگری را تهدید می کند و باید با اتخاذ برنامه های کارشناسی شده بتوان این تهدیدها را کم کرد. در کشور ما شیر ایرانی، ببر ایرانی، یوزپلنگ ایرانی، پلنگ ایرانی، سیاه گوش ایران، گربه پالاس،گوزن زرد و ... در معرض انقراض هستند.
تلف شدن ۶ یوزپلنگ ماده در یک جاده
روز گذشته مدیرعامل انجمن یوز ایرانی با تکذیب خبر انقراض یوز ایرانی در سال ۹۵ گفت: تنها دو یوزپلنگ ماده در کشور شناسایی شده است و چنانچه روند کنونی ادامه پیدا کند، یوزپلنگ تا پایان دهه۹۰منقرض خواهد شد. مرتضی اسلامی با بیان اینکه نکته اصلی آنجاست که یوزپلنگ دچار بحران است، تصریح کرد: اوضاع یوز ایرانی بسیار بحرانی است. مساله دوم وضعیت بحرانی یوزپلنگ که اعلام شد واقعی است.
او تاکید کرد: شرایطی وجود دارد که اگر تغییر نکند، حتی اگر یوزهای ما افزایش جمعیت پیدا کنند، باز هم از بین خواهند رفت. یکی از دلایل این مساله مهاجرتهای عجیب یوزها در ایران است که ما اصلا فکر نمیکردیم یک یوزپلنگ ۱۳۰ کیلومتر یا حتی ۲۱۰ کیلومتر جابهجا شود. مدیرعامل انجمن یوز ایرانی با اشاره به اهمیت دوربینهای تلهای در عین ضعفهای این روش آماری تاکید کرد: برخی از مناطق ما وسیع هستند، اما مابقی مناطق زیستگاه یوز کوچک هستند و با استفاده از دوربینهای تلهای در آنها اطلاعات بسیار زیاد و ارزشمندی را به دست آوردهایم.
اسلامی ضمن اشاره به مستثنیات موجود در زیستگاههای یوز به عنوان یکی از چالشهای پیش رو اضافه کرد: یکی دیگر از مسائل مهم ایمنسازی جادهها است، چرا که تنها در یکی از جادهها شش یوزپلنگ ماده را از دست دادهایم و یوزپلنگ آخر یک توله هم داشته است که چون هنوز به سن استقلال نرسیده، نمی دانیم توانسته شرایط را برای بقای خود فراهم کند یا نه.
ورود دوربین های تله ای معجزه بود
همچنین مدیر پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی گفت: صرف نظر از اینکه چه تعداد یوزپلنگ ماده در کشور داریم چه این عدد دو باشد و چه ۲۰، در بحرانی که یوزپلنگ ایرانی با آن روبهروست، چندان تفاوتی نخواهد کرد. هومن جوکار اعلام کرد: جمعیت یوزپلنگ ایرانی به اندازهای کوچک است که هر لحظه با چالش انقراض روبهرو شود. راه حل برخی از این چالشها را میدانیم و برخی را نمیدانیم، با این حال بحران همچنان باقی است و باید دید سازمان محیطزیست در این راستا چه کرده است. او اضافه کرد: درباره چالش اندازهگیری جمعیت باید بگوییم که ما از زمان آغاز به کار پروژه، ابزار، تکنیک و دانش مرتبط را به ایران وارد کردیم.
زمانی که هیچ روش درستی برای اندازهگیری نداشتیم، ورود دوربینهای تلهای به کشور یک معجزه بود. در گذشته برای تعیین جمعیت از رد پا و نمایه استفاده میکردیم که اصلا معلوم نبود این ردپاها مربوط به چند یوز است. او تصریح کرد: دوربینهای تلهای اطلاعات شگفتانگیزی را به ما ارائه دادند، اما هر چه بیشتر مطالعهها را دقیق کردیم، بیشتر فهمیدیم که دقت این روشها کم است و مشکل اساسی از همین امر ناشی میشود.
کاهش جمعیت یوز ایرانی در برخی مناطق
مدیر پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی با اشاره به مناقشات روزهای اخیر بر سر تعداد یوزپلنگهای ماده در کشور اظهار کرد: وقتی خودمان اطمینان کافی نداریم، باید کمی محتاطانهتر درباره نماد ملی صحبت کنیم. جوکار ادامه داد: امسال یک پروتکل توسط تیم ایرانی انجمن یوز ایرانی تهیه میکنیم تا مشخص شود بهترین روش شمارش چیست. روش تازه در دنیا، روش بررسی ردپای ژنتیکی است، یعنی از طریق بررسی DNA مدفوع یوز میتوانیم بفهمیم که چه اثری مربوط به کدام یوز است تا با این روش به طور موازی اطلاعات به دست آمده از دوربینهای تلهای را بررسی کنیم.
او تاکید کرد: میدانیم جمعیت یوز در کشور به ویژه جمعیت یوزهای ماده بسیار پایین است؛ البته مادهها اصولا کمتر در دوربینهای تلهای ثبت میشوند. با در نظر داشتن همه این مسائل یک سال در یک منطقه چهار یوز ماده ثبت شده و امسال در همان منطقه دو یوز ماده ثبت شده است، البته یوز ایرانی جمعیت مهاجری است و تمام دوربینگذاریها در هشت سال اخیر نشان میدهد تنها چهار یوز در منطقه ساکن بوده و بقیه دائم در رفت و آمد هستند و مهاجرت دارند و این نتیجه تلهگذاریها را بسیار نامطمئن میکند. مدیر پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی تصریح کرد: اما همه اینها منکر این نیست که یوز ایرانی در برخی مناطق کشور کاهش جمعیت شدید داشته است، اما در برخی مناطق هم افزایش داشته است.
عدمثبت یوز ماده از ۳سال پیش دریزد
مدیر پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی ابراز نگرانی کرد: از آنجا که سه سال است در زیستگاههای استان یزد، هیچ یوز مادهای را ثبت نکردهایم، خیلی نگرانیم و الان تیمی تشکیل شده تا مناطق آزاد بینابینی را پایش کنند. نتایج به ما نشان خواهد داد که امیدی برای حضور یوز ماده است یا نه. دو ماه پیش رئیس سازمان محیط زیست دستور بررسی ذخیرهگاه حیوانات بیابانی با محوریت «یوز» را صادر کرده است که البته معنی آن، نگهداری حیوانات در قفس نیست، بلکه یک حفاظت ویژه در محدوده بسیار وسیع محصوری است که حیوانات در آن زندگی طبیعی داشته باشند.
جوکار اعلام کرد: یکی از اقدامات لازم، ایمنسازی جاده بود و فنسکشی جاده عباسآباد در محور سمنان - مشهد که منجر به عبور یوزها از زیرگذر به جای عبور از جاده خواهد شد. به گزارش مهر، به گفته او دو محور دیگر داریم که برای حیاتوحش خطرناک است؛ یکی جاده گلستان که به پروژه یوز مرتبط نمیشود و دیگری جاده ساغند که اولویت بعدی ماست.
زیستگاههای گونههای نایاب در معرض تهدید
یک کارشناس محیط زیست در این باره به «آرمان امروز» میگوید: درباره جمعیت یوزهای نر و ماده در کشور نمیتوان اظهار نظر کرد، چون برای پایش آن با مشکلات جدی مواجه هستیم. هومان خاکپور میافزاید: زیستگاههای کشور برای یوز ایرانی، پلنگ ایرانی، خرس سیاه، خرس قهوهای و... به دلیل پروژههای عمرانی، حضور دام، جادهسازیها، سدسازیها و ... در معرض تخریب قرار گرفته است.
نظر کاربران
معمولا در تاریخ ایران،اختصاص روز،تمبر،نماد،تندیس و ... به معنی از بین رفتن و نابودی و مرگ بوده و است. تمام.
محیط زیست ایران که نمی تواند از یوزها محافظت کند بهتر است یک جفت از این یوزها به هندوستان داده شود تا مانند شیر ایرانی (آسیایی) از خطر انقراض نجات یابند.هندیها امکانات،دانش ،پول و انگیزه بیشتری برای نجات گونه های زنده را دارند بهتر است نجات یوز هم به آنها واگذار شود.