تحقق رؤیای سفر برای همه اقشار جامعه
«گردشگری برای همه و ارتقای دسترسی جهانی» شعار امسال روز جهانی جهانگردی (٢٠١٦) در مهرماه سال جاری است.
روزنامه شرق- حسن تقی‌زاده‌انصاری: «گردشگری برای همه و ارتقای دسترسی جهانی» شعار امسال روز جهانی جهانگردی (٢٠١٦) در مهرماه سال جاری است.
این نام‌گذاری بر آن است توجه کشورها و سازمان‌های متولی و مدیریت شهری را به این مهم معطوف کند که در این سال امکانات، زیرساخت‌ها و شرایط لازم را برای آسان‌کردن سفر و تفریح سالمندان، کودکان و معلولان فراهم کنند یا بهبود بخشند و تلاش کنند اقشار مختلف جامعه به یک اندازه از حق سفرکردن برخوردار شوند. بدون تردید گردشگری، فارغ از فعالیت‌های اقتصادی و مناسبت‌های توسعه اقتصادی و درآمدی که برای هر کشور و شهروندان آن به ارمغان می‌آورد، دارای رسالت فرهنگی و اجتماعی است و چه رسالتی بالاتر از اینکه شگفتی‌ها و زیبایی‌ها را در هر نوع به دیگران معرفی کند.
زیبایی گردشگری در این است که با تفاوت هر کشوری آن را از کشورهای دیگر متمایز می‌کند که این به‌تنهایی جذابیت بزرگ گردشگری به شمار می‌رود. اولویت گردشگری تمام دنیا در سال ٢٠١٦، توجه به سه محور مهم است؛ محورهایی که همه انسان‌ها با آن یا درگیر هستند یا در آینده با آن درگیر خواهند شد. همچنین «معلولان، سالمندان و کودکان» سه محور و سه رویکرد اصلی برای گردشگری همه کشورها در سال ٢٠١٦ خواهند بود. آنچه سازمان جهانی گردشگری را برای این انتخاب مسئولانه به تأمل واداشت، استفاده همگان از همه امکانات برای سفر، دیدن جاذبه‌ها، تعامل با دیگر اقوام و کسب دانش برای همه افراد یک جامعه بود، نه قشری خاص. معلولیت، حتی موقتی، خانواده‌های دارای فرزندان کوچک یا جمعیت سالمند، دیر یا زود می‌توانند در نقطه‌‌ای از زندگی‌مان باشند و بهتر از گذشته دیده شوند. هنگام سفر، به افراد، محل‌های جدید، عقاید و فرهنگ‌های متفاوت برمی‌خوریم. وقتی بیشتر می‌بینیم، اغلب ادراکمان از جهان تغییر می‌کند.
با این حال، نباید فراموش کنیم که برای بسیاری، سفر می‌تواند فرایندی کاملا دشوار باشد.
طبق اعلام سازمان ملل حدود ٦٥٠ میلیون نفر در جهان با معلولیت زندگی می‌کنند که اگر خانواده‌هایشان را نیز محاسبه کنیم، حدود دو میلیارد نفر به‌طور مستقیم تحت‌تأثیر معلولیت قرار دارند که این تقریبا یک‌سوم از جمعیت جهان را شامل می‌شود. رشد بازار گردشگری معلولان و سالمندان به‌عنوان یکی از پربازده‌ترین بازارهای اقتصادی، دولت‌ها را بر آن داشته تا با برنامه‌ریزی و ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز توسعه گردشگری معلولان و سالمندان، سهمی از این بازار بکر چندصد میلیارد دلاری برای خود کسب کنند.
تشویق معلولان و سالمندان به سفر، طراحی، ساخت و تولید انواع ابزارهای سفر معلولان، افزایش با سرعت زیاد مقاصد دسترس‌پذیر برای گردشگران معلول و سالمند، بهبود وضعیت حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری، هوایی، دریایی و... همگی حکایت از آن دارد که صنعت گردشگری معلولان و سالمندان بازده اقتصادی مناسبی برای اقتصاد گردشگری کشورهای جهان داشته و دارد.
طبق بررسی مؤسسه مرسر در سال ٢٠١٥، وین پایتخت اتریش، برای ششمین‌بار رتبه یک در سطح رفاه اجتماعی را در بین ٢٣٠ کلان‌شهر جهان از آن خود کرد. رده‌بندی شهرهای جهان بر مبنای مقایسه و امتیازبندی شهرهای جهان در آموزش، امنیت، حمل‌ونقل، تأمین اجتماعی، درآمد سرانه، سلامت و درمان، آب‌وهوا، اوقات فراغت، توانایی خرید و ۲۹ شاخص دیگر است که توسط مؤسسه منابع انسانی مرسر (Mercer Human Resource Consulting)
برای ٢٣٠ شهر جهان ارائه شده است. همچنین در رده‌بندی سال ٢٠١٥، پس از شهر وین اتریش، شهرهای زوریخ سوئیس، اوکلند نیوزیلند، مونیخ آلمان، ونکوور کانادا، دوسلدرف آلمان، فرانکفورت آلمان، جنوای سوئیس، کپنهاگ دانمارک و سیدنی استرالیا قرار گرفته‌اند. طبق این مطالعه در زمینه امنیت شخصی، شهرهای لوکزامبورگ، برن، هلسینکی و زوریخ در صدر قرار می‌گیرند و نکته جالب‌توجه برتری شهرهای آلمانی‌زبان در این رتبه‌بندی است که حاکی از وجود نظام قانون‌پذیری، فرهنگ بالای شهرنشینی و کارایی بسیار بالای مدیریت‌های امنیت شهروندی در این شهرهاست.
طبق پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد در سال ٢٠١٤، جمعیت سالمند جهان حدود ٦٠٠ میلیون نفر بوده است که در سال ٢٠٢٥ به دو برابر یعنی ٢/١ میلیارد نفر و در سال ٢٠٥٠ به حدود دو میلیارد نفر خواهد رسید. این میزان از جمعیت جهان توجه به نیازهای سالمندان را در فضا‌های شهری از جنبه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تفریحی می‌طلبد. در سال ٢٠٠٦ سازمان بهداشت جهانی با همکاری مؤسسه تحقیقاتی سالمندان در دانشگاه ایالت پورتلند (Portland) آمریکا راهنمای شهرهای دوستدار سالمند را در هفت شاخص تعیین کردند.
همچنین سازمان بهداشت جهانی شهر نیوهیون (واقع در ایالت کنتیکت آمریکا) را به‌عنوان شهر محرک (نماینده) توسعه شهرهای دوستدار سالمند انتخاب کرد و مسئولان و مدیران شهری نیوهیون مسئولیت بزرگی را برای مناسبسازی محیط شهری و همچنین ایجاد و اصلاح ساختارهای اداری، قوانین و مصوبات به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برعهده گرفتند نیز تلاش‌های قابل‌‌تقدیری را در راستای مناسبسازی محیط اجتماعی برای ایجاد شهر دوستدار سالمند به اجرا گذاشتند. درحال‌حاضر از شهر نیوهیون به‌عنوان شهری موفق در ایجاد فضای شهری دوستدار سالمند یاد می‌شود و الگوی شهرهای جهان در این زمینه است.
براساس رویکرد این سازمان، شهرهای دوستدار سالمند، شامل آن دسته از شهرهایی هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که دارای حداکثر تناسب با نیازها و محدودیت‌های افراد سالمند باشد. خدمات حمل‌ونقل، امور اداری، شبکه‌های ارتباطی و رسانه‌ای، ساخت‌وساز اماکن، طراحی و معماری شهری، خدمات فرهنگی و بهداشتی به شکلی ارائه می‌شود که افراد سالمند، بدون وابستگی یا با دریافت حداقل کمک از سوی دیگران، بتوانند از آنها بهره‌مند شوند. براساس گزارش سازمان ملل ٨٠ درصد افراد سالمند در کشورهای درحال‌‌توسعه زندگی خواهند کرد؛ کشورهایی که آمادگی لازم برای رویارویی با پدیده سالمندی و معلولیت و پیامدهای بهداشتی و اجتماعی و اقتصادی آن را ندارند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست.
اگرچه در ایران تمامی تلاش‌ها بر این بوده که به معلولان و سالمندان مانند سایر افراد نگریسته شود اما هنوز راه زیادی تا فراهم‌کردن شرایط بهره‌مندی این قشر از جامعه هست و به دلیل نبود زیرساخت‌های کافی در مراکز فرهنگی، تاریخی، تفریحی، ورزشی، پذیرایی و حمل‌ونقل و سایر نیازهای عمومی در حوزه خدمات شهری به یک اندازه این قشر از حق سفر برخوردار نیستند. از آنجایی که سازمان جهانی جهانگردی با هدف پرداختن به این موضوع مهم و نیازمند توجه در یک سال ابعاد مختلف آن را مطرح و اهداف بلندمدتی را محقق خواهد کرد، بنابراین سازمان‌های متولی و مدیریت شهری کشورمان فرصتی مناسب خواهند داشت تا با تلاش در راستای شعار گردشگری برای همه، امکانات، نیازمندی‌ها و شرایط لازم را برای معلولان، سالمندان و کودکان فراهم کنند.
این نام‌گذاری بر آن است توجه کشورها و سازمان‌های متولی و مدیریت شهری را به این مهم معطوف کند که در این سال امکانات، زیرساخت‌ها و شرایط لازم را برای آسان‌کردن سفر و تفریح سالمندان، کودکان و معلولان فراهم کنند یا بهبود بخشند و تلاش کنند اقشار مختلف جامعه به یک اندازه از حق سفرکردن برخوردار شوند. بدون تردید گردشگری، فارغ از فعالیت‌های اقتصادی و مناسبت‌های توسعه اقتصادی و درآمدی که برای هر کشور و شهروندان آن به ارمغان می‌آورد، دارای رسالت فرهنگی و اجتماعی است و چه رسالتی بالاتر از اینکه شگفتی‌ها و زیبایی‌ها را در هر نوع به دیگران معرفی کند.
زیبایی گردشگری در این است که با تفاوت هر کشوری آن را از کشورهای دیگر متمایز می‌کند که این به‌تنهایی جذابیت بزرگ گردشگری به شمار می‌رود. اولویت گردشگری تمام دنیا در سال ٢٠١٦، توجه به سه محور مهم است؛ محورهایی که همه انسان‌ها با آن یا درگیر هستند یا در آینده با آن درگیر خواهند شد. همچنین «معلولان، سالمندان و کودکان» سه محور و سه رویکرد اصلی برای گردشگری همه کشورها در سال ٢٠١٦ خواهند بود. آنچه سازمان جهانی گردشگری را برای این انتخاب مسئولانه به تأمل واداشت، استفاده همگان از همه امکانات برای سفر، دیدن جاذبه‌ها، تعامل با دیگر اقوام و کسب دانش برای همه افراد یک جامعه بود، نه قشری خاص. معلولیت، حتی موقتی، خانواده‌های دارای فرزندان کوچک یا جمعیت سالمند، دیر یا زود می‌توانند در نقطه‌‌ای از زندگی‌مان باشند و بهتر از گذشته دیده شوند. هنگام سفر، به افراد، محل‌های جدید، عقاید و فرهنگ‌های متفاوت برمی‌خوریم. وقتی بیشتر می‌بینیم، اغلب ادراکمان از جهان تغییر می‌کند.
با این حال، نباید فراموش کنیم که برای بسیاری، سفر می‌تواند فرایندی کاملا دشوار باشد.
طبق اعلام سازمان ملل حدود ٦٥٠ میلیون نفر در جهان با معلولیت زندگی می‌کنند که اگر خانواده‌هایشان را نیز محاسبه کنیم، حدود دو میلیارد نفر به‌طور مستقیم تحت‌تأثیر معلولیت قرار دارند که این تقریبا یک‌سوم از جمعیت جهان را شامل می‌شود. رشد بازار گردشگری معلولان و سالمندان به‌عنوان یکی از پربازده‌ترین بازارهای اقتصادی، دولت‌ها را بر آن داشته تا با برنامه‌ریزی و ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز توسعه گردشگری معلولان و سالمندان، سهمی از این بازار بکر چندصد میلیارد دلاری برای خود کسب کنند.
تشویق معلولان و سالمندان به سفر، طراحی، ساخت و تولید انواع ابزارهای سفر معلولان، افزایش با سرعت زیاد مقاصد دسترس‌پذیر برای گردشگران معلول و سالمند، بهبود وضعیت حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری، هوایی، دریایی و... همگی حکایت از آن دارد که صنعت گردشگری معلولان و سالمندان بازده اقتصادی مناسبی برای اقتصاد گردشگری کشورهای جهان داشته و دارد.
طبق بررسی مؤسسه مرسر در سال ٢٠١٥، وین پایتخت اتریش، برای ششمین‌بار رتبه یک در سطح رفاه اجتماعی را در بین ٢٣٠ کلان‌شهر جهان از آن خود کرد. رده‌بندی شهرهای جهان بر مبنای مقایسه و امتیازبندی شهرهای جهان در آموزش، امنیت، حمل‌ونقل، تأمین اجتماعی، درآمد سرانه، سلامت و درمان، آب‌وهوا، اوقات فراغت، توانایی خرید و ۲۹ شاخص دیگر است که توسط مؤسسه منابع انسانی مرسر (Mercer Human Resource Consulting)
برای ٢٣٠ شهر جهان ارائه شده است. همچنین در رده‌بندی سال ٢٠١٥، پس از شهر وین اتریش، شهرهای زوریخ سوئیس، اوکلند نیوزیلند، مونیخ آلمان، ونکوور کانادا، دوسلدرف آلمان، فرانکفورت آلمان، جنوای سوئیس، کپنهاگ دانمارک و سیدنی استرالیا قرار گرفته‌اند. طبق این مطالعه در زمینه امنیت شخصی، شهرهای لوکزامبورگ، برن، هلسینکی و زوریخ در صدر قرار می‌گیرند و نکته جالب‌توجه برتری شهرهای آلمانی‌زبان در این رتبه‌بندی است که حاکی از وجود نظام قانون‌پذیری، فرهنگ بالای شهرنشینی و کارایی بسیار بالای مدیریت‌های امنیت شهروندی در این شهرهاست.
طبق پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد در سال ٢٠١٤، جمعیت سالمند جهان حدود ٦٠٠ میلیون نفر بوده است که در سال ٢٠٢٥ به دو برابر یعنی ٢/١ میلیارد نفر و در سال ٢٠٥٠ به حدود دو میلیارد نفر خواهد رسید. این میزان از جمعیت جهان توجه به نیازهای سالمندان را در فضا‌های شهری از جنبه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تفریحی می‌طلبد. در سال ٢٠٠٦ سازمان بهداشت جهانی با همکاری مؤسسه تحقیقاتی سالمندان در دانشگاه ایالت پورتلند (Portland) آمریکا راهنمای شهرهای دوستدار سالمند را در هفت شاخص تعیین کردند.
همچنین سازمان بهداشت جهانی شهر نیوهیون (واقع در ایالت کنتیکت آمریکا) را به‌عنوان شهر محرک (نماینده) توسعه شهرهای دوستدار سالمند انتخاب کرد و مسئولان و مدیران شهری نیوهیون مسئولیت بزرگی را برای مناسبسازی محیط شهری و همچنین ایجاد و اصلاح ساختارهای اداری، قوانین و مصوبات به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برعهده گرفتند نیز تلاش‌های قابل‌‌تقدیری را در راستای مناسبسازی محیط اجتماعی برای ایجاد شهر دوستدار سالمند به اجرا گذاشتند. درحال‌حاضر از شهر نیوهیون به‌عنوان شهری موفق در ایجاد فضای شهری دوستدار سالمند یاد می‌شود و الگوی شهرهای جهان در این زمینه است.
براساس رویکرد این سازمان، شهرهای دوستدار سالمند، شامل آن دسته از شهرهایی هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که دارای حداکثر تناسب با نیازها و محدودیت‌های افراد سالمند باشد. خدمات حمل‌ونقل، امور اداری، شبکه‌های ارتباطی و رسانه‌ای، ساخت‌وساز اماکن، طراحی و معماری شهری، خدمات فرهنگی و بهداشتی به شکلی ارائه می‌شود که افراد سالمند، بدون وابستگی یا با دریافت حداقل کمک از سوی دیگران، بتوانند از آنها بهره‌مند شوند. براساس گزارش سازمان ملل ٨٠ درصد افراد سالمند در کشورهای درحال‌‌توسعه زندگی خواهند کرد؛ کشورهایی که آمادگی لازم برای رویارویی با پدیده سالمندی و معلولیت و پیامدهای بهداشتی و اجتماعی و اقتصادی آن را ندارند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست.
اگرچه در ایران تمامی تلاش‌ها بر این بوده که به معلولان و سالمندان مانند سایر افراد نگریسته شود اما هنوز راه زیادی تا فراهم‌کردن شرایط بهره‌مندی این قشر از جامعه هست و به دلیل نبود زیرساخت‌های کافی در مراکز فرهنگی، تاریخی، تفریحی، ورزشی، پذیرایی و حمل‌ونقل و سایر نیازهای عمومی در حوزه خدمات شهری به یک اندازه این قشر از حق سفر برخوردار نیستند. از آنجایی که سازمان جهانی جهانگردی با هدف پرداختن به این موضوع مهم و نیازمند توجه در یک سال ابعاد مختلف آن را مطرح و اهداف بلندمدتی را محقق خواهد کرد، بنابراین سازمان‌های متولی و مدیریت شهری کشورمان فرصتی مناسب خواهند داشت تا با تلاش در راستای شعار گردشگری برای همه، امکانات، نیازمندی‌ها و شرایط لازم را برای معلولان، سالمندان و کودکان فراهم کنند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر