پاسخ ايران به پيشنهاد مذاکره با آمريكا

دنیای اقتصاد: سه روز پس از اعلام آمادگی وزیر خارجه آمریکا برای انجام مذاکرات دوجانبه با ایران، علی اکبر صالحی در واکنش به اظهارات هیلاری کلینتون گفت: مذاکره موضوعی ایران با آمریکا تاکنون در چند مرحله انجام شده است و منعی برای تکرار آن وجود ندارد.

وزیر خارجه ایران در عین حال اضافه کرد: اما اگر در اذهان عمومی، مذاکره فراگیر سیاسی مطرح شده باشد، این مساله در حدود اختیارات رهبر معظم انقلاب است و معظم له تشخیص می‌دهند که مثلا چنین اقدامی بشود یا نشود.

مذاکره موضوعی با آمریکا انجام شده و منعی برای تکرار آن وجود ندارد؛ این روشن‌ترین و صریح‌ترین پاسخ ایران و وزیر امور خارجه به پیشنهاد همتای آمریکایی خود یعنی هیلاری کلینتون است. کلینتون روز جمعه به ایران پیشنهاد مذاکره دوجانبه داد و ایران هم روز دوشنبه پاسخ داد که مذاکره موضوعی منعی ندارد اما مذاکره فراگیر سیاسی از اختیارات مقام معظم رهبری است.

مقصود صالحی از «مذاکره موضوعی»، به‌طور مشخص مذاکره پیرامون یک موضوع خاص است مثل آنچه درباره عراق و افغانستان رخ داد و منظور از مذاکره فراگیر هم مذاکره بر سر مسائل بین دو کشور از زمان قطع ارتباط است. از اظهارات صالحی چنین برداشت مي‌شود که امکان مذاکره دو کشور بر سرپرونده هسته‌اي ایران محتمل به نظر مي‌رسد. هرچند که صالحی خاطر نشان کرد از آنجا که آمریکا یکی از اعضای گروه ۱+۵ است طبیعتا در جریان مذاکرات هسته‌اي ایران قرار داشته است.

ایران و آمریکا تاکنون دوبار بر سر موضوعات منطقه خاورمیانه با یکدیگر پای میز مذاکره نشستند. نخستین بار مذاکرات در اثنای حمله آمریکا به افغانستان و در دومین دولت اصلاحات بود. هرچند این مذاکرات علنی نشد اما دو کشور برای براندازی طالبان با یکدیگر گفت‌وگو کردند.

موضوعی که شاید به علت تابو بودن آن تا آن زمان، هرگز رسانه‌اي نشد و بعدها از لابه‌لای برخی ناگفته‌هايي که منتشر شد این رویداد علنی شد. در دولت اول احمدی‌نژاد اما این بار هیات‌هاي دو کشور به طور رسمی بر سر موضوع عراق و نحوه تامین امنیت آن پای میز مذاکرات نشستند و چندین دور جلسه را با یکدیگر برگزار کردند. نفس این موضوع شکستن تابوی مذاکره با آمریکا بود البته با چاشنی عراق. پس از آن اگرچه تماسی در این سطح بین دو کشور برقرار نشد اما مورد تبدیل به سوژه‌اي شد که همواره در رسانه‌ها و محافل سیاسی مورد بحث قرار گرفت.

بر همین اساس این ابرازنظر مستقیم صالحی از آنجا مهم به نظر مي‌رسد که در این دو روز گذشته تاکنون مقامات رسمی ایران درباره پیشنهاد کلینتون واکنشی نشان نداده و سکوت کرده بودند. هیلاری کلینتون روز جمعه گفته بود که دولت اوباما آماده گفت‌وگوی دو جانبه با ایران است.

وی گفته بود که ما با ۱+۵ کار می‌کنیم و تمایلمان را نشان داده‌ایم مبنی بر اینکه ‌آماده‌ایم در صورتی که آنها (ایران) زمانی آماده تعامل باشند، مذاکرات دو جانبه داشته باشیم. او حتی از ماه مارس سال آینده میلادی به عنوان فرصتی که مي‌تواند به نوعی در شروع مذاکرات ایران مورد توجه قرار بگیرد نیز نام برده بود و البته تاکید کرده بود که درباره تصمیم مقام عالی ایران برای شروع مذاکرات گزارش‌هاي متفاوتی به گوش مي‌رسد اما ما مي‌خواهیم این احتمال را آزمون کنیم.

پیشنهاد کلینتون رسمی ترین پیشنهاد برای گفت‌وگوی دو جانبه بین دو کشور از زمان دولت اوباما بوده است و پیش از آن بحث بر سر مذاکره تنها در متن اخبار و گزارش‌هاي رسانه‌هاي خارجی منتشر مي‌شد و طبیعتا پاسخ دیپلماتیکی هم در پی نداشت. جز تنها یک مورد که آن انتشار خبر مذاکره بر سر موضوع هسته‌اي بین دو کشور بود که هم ایران و هم آمریکا به طور رسمی آن را تکذیب کردند.

اما رییس جمهور اوباما در اولین نطق پیروزی خود از گفت و گوهای دو جانبه بین دو کشور البته در آینده‌اي که نزدیک نخواهد بود استقبال کرد. گفت‌وگوهایی که احتمالا همه موضوعات بین دو کشور را در بر مي‌گرفت. اوباما اما تاکید کرده بود که ظرف چند ماه آینده راهی دیپلماتیک را برای حل موضوع هسته‌اي به کار خواهد بست تا هم ایران منافع هسته‌اي صلح‌آمیز داشته باشد و هم به معاهدات بین‌المللی پایبند باشد. از در کنار هم گذاشتن این ادبیات اوباما، کلینتون و البته وزیر امور خارجه ایران این نکته به ذهن متبادر مي‌شود که حصول توافق بر سر موضوع هسته‌اي دست کم تابو نیست و امکان‌پذیر است. به ویژه آنکه احمدی‌نژاد در سفر خود به نیویورک بارها بر حصول توافق بین دو کشور بر سر پرونده هسته‌اي تاکید کرده بود.

در همین راستا علی اکبر صالحی که در سفر به سیستان و بلوچستان به سر مي‌برد در واکنش به اظهارات هیلاری کلینتون همتای آمریکایی خود گفت که مذاکره موضوعی جمهوری اسلامی ایران با آمریکا تاکنون انجام شده است و منعی برای تکرار آن وجود ندارد، اما مذاکره فراگیر سیاسی از اختیارات رهبر معظم انقلاب است.او در گفت وگو با ایرنا افزود: مذاکره موضوعی در موارد خاص تاکنون با آمریکا شده که از آن جمله مذاکره در مورد افغانستان و عراق است.

وی افزود: همچنین مذاکره درباره پرونده هسته‌اي نیز در قالب مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ که آمریکا نیز در آن حضور دارد، انجام مي‌شود، اما اگر در اذهان عمومی مذاکره فراگیر سیاسی مطرح شده باشد، این مساله در حدود اختیارات رهبر معظم انقلاب است و معظم له تشخیص مي‌دهند که مثلا چنین اقدامی بشود، یا نشود.

وزیر امور خارجه یادآور شد مذاکره موضوعی تاکنون در چند مرحله شده است و اکنون نیز آمریکا در مذاکرات گروه ۱+۵ حضور دارد که در این زمینه منعی نیز وجود ندارد و مذاکره مي‌شود.صالحی در عین حال اظهار کرد: نمی دانم منظور دقیق وزیر امور خارجه آمریکا از مذاکره مستقیم چیست؟ اگر منظور وی مذاکره سیاسی است که موضوعی جداگانه است و تصمیم گیرنده آن نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی هستند؛ اما اگر منظور، مذاکره موضوعی در باره پرونده هسته‌اي است، این امر در حال انجام است و مساله خیلی مهمی هم نیست و طبق روال پیش مي‌رود.

تفاوت نظر لاریجانی و صالحی

در کنار علی‌اکبر صالحی، اما علی لاریجانی رییس مجلس در کنفرانس مطبوعاتی خود مذاکره در قالب گروه ۱+۵ را به جای مذاکره مستقیم تلویحا ترجیح داد و در خصوص اعلام آمادگی آمریکا برای مذاکره با ایران تصریح کرد: اگر آنها در بیانشان پیگیر هدف باشند می‌توانند موضوع را در ۱+۵ دنبال کنند؛ اگر آنها صداقت دارند مسیر مذاکرات ۱+۵ باز است و جمهوری اسلامی هم پیشنهاد خوبی در این گروه ارائه کرده که متاسفانه آنها موضوع را به نحو درستی پیگیری نکردند و به سمت تحریم‌های دیگری رفتند، اما آنها می‌توانند در مذاکرات آ‌ینده با پیشنهادهاي خودشان مسیر را عوض کنند.

تا به اینجا تنها نظر وزیر امور خارجه و رییس مجلس در این باره بیان شده است و علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل از پاسخ به این سوال خودداری کرده و دربرابر آن سکوت کرده است. تنها علی سعیدی نماینده ولی فقیه در سپاه موضعی را که مقام‌هاي نظامی تاکنون از ابتدای طرح شدن موضوع امکان مذاکرات مطرح کرده‌اند را مورد تاکید قرار داده است.

او در این باره تاکید کرده بود که پیشنهاد آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران به منظور ایجاد تزلزل در اراده ایرانیان است و در مذاکره‌ای که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند، هیچ توفیقی برای ایران حاصل نمی‌شود، زیرا مسائل ایران و آمریکا در مقوله استراتژیکی آنقدر گسترده است که به هیچ عنوان قابل مذاکره نیست.او گفته بود که دشمن در حرکت دومینوی خود به دنبال سقوط نظام است، این آقایانی که بحث مذاکره را مطرح می‌کنند، بدانند این‌گونه نیست که بر سر میز مذاکره بنشینند و بر مباحث سطحی مذاکره شود. پیش‌تر هم اعلام شده بود که هرگاه نشانه‌اي از تغییرو پشیمانی در رفتار آمریکا مشاهده شود، موضوع مذاکره شدنی است هرچند که این تغییر تاکنون مشاهده نشده است. به هر روی تازه چندی روزی از طرح موضوع توسط کلینتون گذشته و زمان برای ابراز نظر همچنان وجود دارد.

جلیلی: منطق آمریکایی‌ها ضعیف است

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در دیدار منصف بن سالم، وزیر آموزش عالی و پژوهش‌های علمی تونس، توسل آمریکا به راهبرد فشار در کنار گفت‌وگو را نشانه ضعف منطق آن دولت و به‌کارگیری زور به جای استدلال دانست.

به گزارش ایسنا، سعید جلیلی افزود: پس از گفت‌وگوهای ایران و ۱+۵ در مسکو و ارائه پیشنهادهای منطقی جمهوری اسلامی ایران، انتظار جامعه جهانی آن است که این کشورها بتوانند با پاسخ منطقی به این پیشنهادها به میز مذاکره بازگردند. وی تاکید کرد: آمریکا باید به افکار عمومی درباره این تاخیر ۶ ماهه پاسخ دهد.