بریگزیت مشکلات بانکی ایران را عمیق‌تر می‌کند؟

ایسنا: رویترز در گزارشی به تاثیر رای انگلیس برای خروج از عضویت اتحادیه اروپا (بریگزیت) و نامزدی دونالد ترامپ برای ریاست جمهوری آمریکا بر پیچیده‌تر شدن تلاش‌های دولت‌های غربی برای تشویق بانک‌های بین‌المللی برای همکاری با ایران پرداخت.

ابهام درباره آینده سیاسی و اقتصادی انگلیس در دوران پس از بریگزیت و احتمال اینکه ترامپ در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا توافق هسته‌ای را لغو کند، تلاش ایران برای سرمایه‌گذاری خارجی به منظور تقویت رشد اقتصادی در دوران پساتحریم را پیچیده کرده است. اجرایی شدن برجام در ژانویه سال میلادی جاری به تحریم‌های مالی بین‌المللی علیه تهران پایان داد، با این همه ایران تنها با شمار محدودی از موسسات خارجی کوچک‌تر روابط بانکی برقرار کرده است.

یک مقام بلندپایه ایرانی در گفت‌وگو با رویترز اظهار کرد: تهران در حال بررسی گزینه‌ها بوده و تا زمانی که بانک‌های اروپایی بزرگ برای بازگشت به ایران تمایل پیدا کنند، با بانک‌ها و موسسات کوچک به همکاری ادامه خواهد داد.

وی در ادامه افزود: برآورد ما این است که این ابهام به مدت چند سال ادامه خواهد داشت. ما سرگرم مذاکره با بسیاری از کشورها به ویژه چین، روسیه و کشورهای آفریقایی برای توسعه همکاری بانکی به منظور حل مشکلات مالی و بانکی کنونی هستیم.

بانک‌های آمریکایی تحت تحریم‌های آمریکا که همچنان به قوت خود باقی هستند اجازه همکاری با ایران را ندارند. وام‌دهندگان اروپایی هم با مشکلات عمده‌ای مواجه هستند به ویژه در خصوص مقرراتی که معاملات با ایران به دلار آمریکا که ارز اصلی مورد استفاده در جهان است و از طریق سیستم مالی آمریکا انجام می‌شود را ممنوع کرده‌اند.

بانک‌های بین‌المللی پس از مجموعه مجازات‌های سنگین آمریکا از جمله جریمه ۹ میلیارد دلاری که برای بانک ""بی ان پی پاریبای فرانسه به دلیل نقض تحریم‌های مالی آمریکا در سال ۲۰۱۴ صادر کرد، محتاط مانده‌اند.

واکنش دولتهای غربی

انگلیس می‌گوید برای رفع نگرانی‌های بانک‌ها همچنان متعهد مانده است، در حالی که وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده مانع همکاری قانونی با ایران نخواهد شد. با این همه مقامات ایرانی و بانکداران خارجی براین باورند که آشفتگی سیاسی انگلیس پس از همه پرسی ماه گذشته حواس دولت‌ در لندن و سایر پایتخت‌های اروپایی را به خود معطوف کرده و از طرف دیگر، این احتمال که شوک بریگزیت، اقتصاد انگلیس را دچار رکود خواهد کرد احتیاط بانک‌ها را دو چندان کرده است.

به گفته یک مقام ایرانی، نگرانی‌ها نسبت به تبعات مالی بریگزیت، انگلیس و سایر کشورهای اروپایی را در خصوص تعامل‌شان با ایران محتاط‌تر کرده است. بیشتر آنها سیاست دست‌ نگه داشتن و منتظر ماندن را اختیار کرده‌اند.

مقامات و بانک‌های انگلیسی پس از بریگزیت با مشکل بزرگتری روبرو هستند و از زمان همه پرسی ژوئن، اشتیاق چندانی نسبت به ایران نشان نمی‌دهند و می‌توان گفت که در واقع علاقه‌ای ندارند. البته ایران همچنان براین باور است که می‌تواند با بانک‌های انگلیسی همکاری کند و چنین مسئله ای را به آنها گفته است. بانک‌های اروپایی معمولا به انتخابات آمریکا به عنوان یک ریسک سیاسی اشاره می‌کند، در حالی که در مورد تاثیری که پیروزی ترامپ نامزد جمهوری‌خواه بر فعالیت آنها خواهد داشت اظهارنظر کاملی نمی‌کنند.

یک مقام ایرانی دیگر که مایل نبود نامش فاش شود به رویترز گفت: انتخابات آمریکا و وعده ترامپ برای لغو توافق هسته‌ای ایران در صورت پیروزی در انتخابات، تلاش‌های ایران را پیچیده‌تر کرده است.

بانک‌های اروپایی بزرگ نسبت به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نگران هستند. مدیر یک بانک آلمان اخیرا به ایران اعلام کرده این بانک نمی‌تواند برای همکاری با ایران ریسک کند به ویژه زمانی که ترامپ نامزد ریاست جمهوری آمریکا است.

هراس بانکها

بسیاری از بانک‌های بزرگ هم نگران نقض محدودیت‌هایی هستند که آمریکا علیه ایران همچنان حفظ کرده است.

به گفته مدیر یک بانک انگلیسی، بانک‌ها در حال حاضر برای همکاری با ایران به میزان فزاینده‌ای رغبت نشان نمی‌دهند و نگران نقض تحریم‌های آمریکا در صورت همکاری با موسسات و بانک‌های وابسته به نهادهای ایرانی تحت تحریم هستند. یک گروه جهانی متشکل از آژانس‌های ضد پولشویی جهانی (FATF) در ماه ژوئن تصمیم گرفت ایران را در لیست سیاه کشورهای پرریسک حفظ کند. این گروه از تلاشهای ایران برای بهبود شفافیت استقبال کرد و با تعلیق یک ساله برخی از محدودیت‌ها موافقت نمود اما چنین اقدامی تاثیر چندانی در کاهش نگرانی‌های بانک‌ها نداشته است.

برآورد میزان فاینانسی که ایران از زمان برداشته‌ شدن تحریم‌ها در ژانویه دریافت کرده دشوار است، اما این رقم بر اساس استانداردهای بین‌المللی کوچک بوده است.

به گفته یک مقام ایران، نخستین نشانه‌های بهبود اقتصادی واقعی ایران پیش از سال ۲۰۱۹ دیده نخواهد شد و این مساله اقتصاد را در تنگنا قرار داده و مانع طرح‌های اقتصادی دولت می‌شود به همین دلیل دولت به سختی تلاش می‌کند این مشکل را حل کند.

رویال بانک اسکاتلند درباره‌ همکاری با ایران اظهارنظر نکرده است، اما بانک لویدز انگلیس اعلام کرده نسبت به این که همکاری با ایران همچنان ریسک بالاتری دارد، نگران است.

بانک استاندارد چارترز هم اعلام کرده هیچ معاملات جدیدی که مربوط به ایران یا اشخاص مستقر در ایران باشد را انجام نخواهد داد، در حالی که HSBC تکرار کرده است هیچ تمایلی برای انجام همکاری جدید که مربوط به ایران باشد ندارد.

یک منبع آگاه به بارکلیز اعلام کرد: شمار قابل توجهی از شهروندان آمریکایی سمت‌های عالی در این بانک دارند و این بانک از طریق شعب آمریکایی خود خدمات بانکی عرضه می‌کند و با توجه به ریسک‌های بالایی که در ارتباط با همکاری با ایران وجود دارد این بانک همچنان فعالیت در این کشور را محدود نگه می‌دارد.

شهروندان آمریکایی که در بارکلیز حضور دارند شامل جس استالی مدیر عامل این بانک هستند.

مدیر ارشد یک بانک آلمانی هم تاکید کرده با وجود نظرات دولت آلمان این بانک علاقه‌ای به همکاری با ایران ندارد.

سخنگوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در این باره گفت: مقامات خزانه‌داری بر سر راه فعالیت‌های مجاز با ایران قرار نگرفتند. آنها به سراسر جهان سفر کرده‌اند تا دستورالعمل لازم را در اختیار دولت‌ها، شرکت‌ها و موسسات مالی قرار دهند.

دفتر وزارت خارجه انگلیس در ۱۲ ژوییه اعلام کرده بود نشست میان مقامات بانک مرکزی ایران، خزانه‌داری آمریکا، مقامات انگلیس و بانک‌های بین‌المللی در لندن به تعویق افتاده است.

استعفای دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس که به دنبال رای به خروج از اتحادیه اروپا صورت گرفت و تغییر و تحولاتی که پس از روی کار آمدن ترزا می جانشین وی در کابینه روی داد، اوضاع را پیچیده کرده است.

به گفته یک منبع غربی، دولت جدید اولویت‌های مهم‌تری در ارتباط با بریگزیت دارد و عزم دولت برای حل مسائل بانکی تا حدودی فوریتش را از دست داده است. روابط با ایران هم در پی جابه‌جایی مقامات به دلیل بریگزیت، تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

یک سخنگوی دفتر امور خارجه انگلیس اظهار کرد: به نفع دو کشور است که فعالیت‌های مشروع حمایت شوند. بعضی از چالش‌ها به قوت خود باقی مانده اما ما متعهد هستیم با شرکای بین‌المللی، ایران و جامعه بانکی در این زمینه همکاری کنیم.

سفر هیات تجاری انگلیس به ایران که برای ماه می برنامه‌ریزی شده بود به تعویق افتاده است. منابع بانکی اظهار کردند: علت تعویق این سفر به دلیل عدم تمایل بانکداران برای پیوستن به‌ این هیات بوده است.

یک مقام انگلیسی اظهار کرد: دولت جدید مایل است که این دیدار در سال جاری انجام بگیرد، اما مدیران که بر امور تحریم‌ها نظارت دارند در این باره بدبین هستند و می‌گویند اگر بانک‌های انگلیسی به ایران بروند تعجب‌ برانگیز خواهد بود.