شرط و شروط اصولگراها برای روحانی

خبرآنلاین: حسن روحانی خاستگاه اصولگرایی دارد اما در انتخابات پیش رو همچون سال ۹۲، جریان اصولگرا برای حمایت از «شیخ» و قرار گرفتن پشت او اما و اگرهایی دارند.

مرد «میانه» است و سعی می‌کند جامع الاطراف باشد و همین خصیصه‌ باعث شده که هر دو جریان حاکم بر سپهر سیاسی کشور او را از خود بدانند،‌ اگرچه هر دو گروه هم اما و اگرهایی دارند،‌ یکی کمتر و یکی بیشتر.

اصلاح‌طلبان که حسن روحانی،‌ رئیس جمهور شدنش را تا حد زیادی مدیون ائتلاف با آنهاست، گلایه کمتری دارند و دست‌کم در مجامع عمومی سیاست حمایت از دولت حاکم را پیش گرفته‌اند اما اصولگرایان که فکر می‌کنند سهم کمتری از قدرت قوه مجریه نصیب آنها شده، برای حمایت از روحانی در سال ۹۶ شرط و شروط می‌گذارند.

البته اکثریت قریب به اتفاق اصولگرایان در همه این چندسال ریاست جمهوری روحانی همچنان او را از جرگه اصولگرایی دانسته اند و او را مردی برخاسته از جامعه روحانیت مبارز می‌دانند. ریشه اندیشه سیاسی این جریان را شاید بتوان به سخنی از مرحوم حبیب الله عسگراولادی مرتبط دانست، وقتی پس از پیروزی او در سال ۹۲ تاکید کرد: «اصولگرایان در انتخابات شکست نخوردند چرا که حجت الاسلام روحانی اصولگرای با سابقه است... در حال حاضر در رابطه با حجت الاسلام و المسلمین روحانی نیز، او را "خیر الموجودین" می‌دانم و خداوند به ملت ما در این جشن ملی کمک شایانی کرد که روحانی رای آورد».

گرچه آن زمان هیچکدام از گروه‌های شناخته شده اصولگرایی از روحانی حمایت نکرده بودند و اگر حمایتی بود اشخاص اصولگرا خود شخصا پرچم حمایت از او را بلند کرده بودند، اما حال با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم زمزمه‌هایی از سوی تشکل‌های اصولگرایی در راستای حمایت از روحانی شنیده می‌شود گرچه با آوایی پایین‌تر. مرکز اصلی زمزمه ها، جامعه روحانیت مبارز است که روحانی عضوی دیرین از آن است، همین زمزمه هاست که این احتمال را مطرح می کند که شاید این تشکل روحانی در سال ۹۶ مشی متفاوتی با سال ۹۲ پی بگیرد و دوباره برای حمایت از عضو باسابقه خود سیاست سکوت را پیشه نکند.

غلامرضا مصباحی مقدم از اعضای سرشناس جامعه روحانیت مبارز ماجرا را کلید زده و گفته که احتمال دارد مجموعه اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری آینده از حسن روحانی حمایت کنند. او بیان می‌کند: «اينطور نيست که شرايط آقاي روحاني شرايطي باشد که مورد اقبال اصولگرايان قرار نگيرد و محتمل است مجموعه اصولگرايان در انتخابات رياست جمهوري از ايشان حمايت کند و اگر گزينه بهتري نداشته باشيم حتما وارد گفتگو با ايشان خواهيم شد.» محمدرضا باهنر نیز همین موضع را پی گرفته اما با شرط و شروط. او که در جریان دیگری در مجموعه اصولگرایی فعال است و دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری و دبیرکل جامعه مهندسین است،‌ گفته که روحانی یکی از ۳۰ گزینه‌ای است که اصولگراها در حال بررسی او هستند.

درست است که این روند، یک گام مثبت به نفع روحانی در انتخابات ریاست جمهوری آینده تلقی می‌شود اما تمام جریان اصولگرا را شامل نمی‌شود، چه آنکه برخی از طیف‌های اصولگرا که عموما در جریان تندروتر جای می‌گیرند اقبالی به روحانی ندارند و روی یک دوره‌ای شدن دولت روحانی تاکید می‌کنند. به عنوان مثال نبی حبیبی،‌ دبیرکل حزب موتلفه اسلامی می گوید «قحط الرجال در اصولگراها نیست که بخواهند از روحانی حمایت کنند.» طیف روبروی منتقدان روحانی هم گرچه از تمایل به حمایت از او سخن می گویند اما برای قرار گرفتن پشت روحانی شرط و شروطی دارند. شرط هایی که گرچه هنوز از آنها رونمایی نشده است اما مروری بر مواضع اصولگرایان در ۳ سال گذشته تا حد زیادی از آنها رمزگشایی می کند.

«مذاکرات هسته‌ای» را باید نقطه مهم اختلافی بین روحانی با دوستان قدیم اصولگرایش دانست، مذاکراتی که گرچه به سرانجام رسید ولی ان قلت‌های اصولگرایانه بر سر همان نتایج زیاد بوده و هست. اگرچه مقام معظم رهبری از تیم مذاکره کننده حمایت و دفاع کردند و حتی آنها را فرزندان انقلاب نامیدند اما طیفی از جریان اصولگرا همچنان نقدهای جدی به سیاست‌های خارجی دولت حسن روحانی دارند. این جریان در مجلس قبلی نماینده‌های زیادی داشتند که یکی از آنها یعنی روح الله حسینیان می‌خواست روی صالحی سیمان بریزد و او را دفن کند،‌ دیگری یعنی بهرام بیرانوند ظریف را با جوجه خروس مقایسه کرده بود و حالا یکی از آنها که مواضعش معتدل‌تر است یعنی سردار محمد کوثری می‌گوید روحانی در عرصه سیاست خارجی خوش‌بین است. نماینده مجلس نهم درباره اینکه چرا حاضر نیستند از روحانی در سال ۹۶ حمایت کنند، اظهار می‌کند: «آقای روحانی خوش‌بین است و چون خوش‌بین است، نمی‌آید این مسئله را برای خودش جای بیندازد که این دشمن بارها علیه ما دشمنی کرده است، بیاییم این را ملاک قرار دهیم که این دشمن درست شدنی نیست، یعنی دلش برای ما که هیچ، دلش برای آنهایی که می‌خواهند مستقل باشند، هم نمی‌سوزد.» این طیف از اصولگرایان از روحانی انتظار دارند در عرصه سیاست خارجی تندتر و تهاجی عمل کند.

رکود اقتصادی؛ پاشنه آشیل دولت روحانی می‌شود؟

حل مشکلات داخلی به ویژه رکود در یک سال باقیمانده از دولت موضوع مهمی است که از چپ و راست سیاسی به آن اذعان دارند.دراین میان اگرچه اصلاح طلبان مشکلات دولت در حوزه رکود را مرتبط با شرایط برجای مانده از گذشته می‌دانند و معتقدند حل آن نیازمند گذر زمان است، اما اصولگرایان توقعاتی بیشتر از دولت دارند. آنچنان که باهنر می‌گوید: «توقع نداریم یک ساله انقلاب شود اما باید در افکار عمومی،‌ ‌روزنه‌های امیدی برای حل رکود ایجاد شود. آن هم نه با سخنرانی و مذاکره،‌ بلکه باید احساس شود. بعضی پارامترها با احساس‌شان فرق دارد. مثلا امنیت و احساس امنیت با هم فرق دارد. دولت‌ها باید هر دو را حل کنند. چند روز پیش مزاح کردم و گفتم دولت از رکود عبور کرده وقتش است ملت هم عبور کند. من فکر می‌کنم دولت انشاءالله می‌تواند این کار را بکند».

محسن کوهکن‌، نایب رییس جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز درباره احتمال حمایت اصولگرایان از کاندیداتوری روحانی برای انتخابات سال ۹۶ می‌گوید: «من فکر می‌کنم به هر میزان که دولت در پیاده کردن اقتصاد مقاومتی موفق شود و در این مدت کوتاه، کشور را از رکود خارج کرده و نرخ بیکاری را پایین بیاورد، توجه اصولگرایان به سمت روحانی جلب خواهد شد... من با دوستانم که صحبت می‌کنم برداشتم این است که اگر دولت در بخش اقتصادی به خصوص اقتصاد مقاومتی گام محسوسی برای مردم بردارد نقطه ای خواهد بود که گرایشات به سمت او بیشتر می‌شود».

موسی قربانی دیگر چهره اصولگرا نیز در مورد وضعیت روحانی در دوره بعدی انتخابات مجلس می‌گوید: «روحانی اگر در یک سال باقی مانده بتواند شعارهای خود را محقق کند به ویژه در زمینه اقتصادی می‌تواند امید داشته باشد که برای بار دوم راهی پاستور شود و حتی اگر این شرایط به وجود بیاید احتمال حمایت اصول‌گرایان از روحانی نیز وجود دارد».

سهم خواهی اصولگرایان از کابینه دوم روحانی

از همان زمانی که حسن روحانی اعضای کابینه‌اش را معرفی کرد تا امروز که ۳ سال از آن زمان می‌گذرد، اصولگراها تاکید و گلایه دارند که کابینه میل به چپ دارد و سهم آنها از دولت محقق نشده است. رای اعتماد وزرا با حاشیه‌های زیادی همراه بود. فراکسیون اصولگرایان بیانیه داد و گفت به این وزرا رای نمی‌دهد و در مرحله اول سه وزیر نتوانستند رای اعتماد بگیرند. پس از آن هم مدام شایعاتی درباره تغییر وزرا به گوش می‌رسید.کوهکن در این زمینه می‌گوید: همه فرصت‌ها و مسئولیت‌ها در اختیار اصلاح طلبان و کارگزاران بوده است. اصولگرایان برای خدمت محلی از اعراب نداشتند.

اصولگرایان صدای اعتراض خود را حضورا هم به گوش روحانی نیز رسانده‌اند. حدود ۱۰ روز پیش شش چهره اصولگرا به دیدن او رفته بودند و به گفته احمد کریمی اصفهانی دبیر کل جامعه اسلامی اصناف و بازار و عضو شورای مرکزی جبهه پیروان خط امام و رهبری،‌ در آن نشست اصولگرایان از برخی انتصابات دولتی به روحانی انتقاد کردند.

در این شرایط احتمالا روحانی باید وعده‌های پیدا و پنهانی به اصولگرایان برای افزایش سهم‌شان از کابینه بدهد و حتی در این ماه‌های پایانی کفه این جریان را در دولت یازدهم سنگین‌تر کند تا در این شرایط دل آنها هم نرم‌تر شود.

انتظارات فرهنگی اصولگرایان از رییس جمهور

از زمانی که دولت یازدهم روی کار آمده، فضای فرهنگی و اجتماعی نسبت به گذشته با تغییراتی همراه شده است. تعداد کنسرت‌هایی که مجوز می‌گیرند بیشتر شده و تعداد آنهایی که لغو مجوز می‌شوند، کمتر. تعدادی از ممنوع‌التصویرها به عرصه تئاتر و سینما برگشتند و سینماها رونق گرفته‌اند. فعالیت گشت ارشاد کمی کمرنگ‌تر شده و روحانی همزمان با کار این گشت‌ها گفته که حجاب و عفاف با هم متفاوت است. شخص رئیس‌جمهور در برابر گشت نامحسوس موضع گرفته و حتی او دستیاری برای رسیدگی به امور اقلیت‌ها دارد، جایگاهی که در دولت‌های قبلی سابقه‌ای نداشته است.

این مواضع روحانی گرچه تاحدی خوشایند اصلاح طلبان است، در مقابل اصولگرایان را گاها ناراضی کرده است. آنچنان که حدود یک ماه پیش اعضای جامعه مدرسین با ارسال نامه محرمانه‌ای به رئیس‌جمهور از برخی رویکردهای فرهنگی و سیاسی دولت انتقاد کردند.انتقاداتی که مشابه آن در ۳ سال گذشته از سوی برخی دیگر از اصولگرایان هم نسبت به دولت مطرح شده است و پربیراه نیست اگه بتوان محور یکی از اماواگرهای اصولگرایان برای حمایت از روحانی را در همین حوزه جستجو کرد. هرچند نباید فراموش کرد دولت روحانی در عمر ۳ ساله خود توانست رابطه خوبی را با علما و مراجع قم برقرار کند، روابطی که در دولت گذشته خدشه‌دار شده بود.

اصولگرایان کاندیدایی برای قرار دادن مقابل روحانی ندارند

یکی از دلایلی که احتمال حمایت جریان راست از حسن روحانی را پررنگ‌تر می‌کند، این است که اکثر چهره‌های اصولگراها برای رئیس جمهور شدن، پیش‌تر آزمون پس داده‌اند و تنها رقیب جدی روحانی در سال آینده با کمی اغماض محمود احمدی نژاد خواهد بود که مورد وثوق جریان معتدل راست نیست، کما اینکه محسن کوهکن آرزو می‌کند روزی نرسد که مجبور شوند از احمدی نژاد حمایت کنند. غلامرضا مصباحی مقدم نیز شرایط برای حمایت از رقیب روحانی را خیلی سخت تصویر می‌کند: من اين موضوع را نفي نمي‌کنم اما اگر شرايط اقتضا کند و کسي به ميدان رقابت با آقاي روحاني بيايد، حتما بايد به‌گونه‌اي باشد که همه اصولگرايان پشت او باشند که اگر اين اتفاق بيفتد برنده انتخابات خواهيم بود.

اما هنوز این جریان هیچ کاندیدای جدی برای مقابله با روحانی ندارد.آنچنان که محمدرضا باهنر برای بررسی و جمع بندی کاندیداهای اصولگراها می‌گوید که زودتر از زمستان نباید منتظر بود. همچنین غلامعلی حداد عادل می‌گوید: هنوز برای معرفی یک فرد مشخص در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ به اجماع نرسیده‌اند. و جهانبخش محبی‌نیا نماینده مجلس دهم که صراحت بیشتری دارد می‌گوید که اساسا اصولگرایان کاندیدایی در مقابل روحانی ندارند مگر اینکه یک کاندیدا خودش را به این جریان تحمیل کند،‌ کاری که مسبوق به سابقه هم بوده است.