خواب بیش از اندازه مضر است

برای مدت‌های طولانی تصور می‌شد که مقدار زمان صرف شده در مراحل مختلف خواب با عملکرد افراد در توانایی یادآوری پدیده‌ها ارتباط دارد اما شاید ما در این میان از برخی جزییات غافل بوده باشیم.

zoomit.ir - بابک قهرمانی: برای مدت‌های طولانی تصور می‌شد که مقدار زمان صرف شده در مراحل مختلف خواب با عملکرد افراد در توانایی یادآوری پدیده‌ها ارتباط دارد. اما یک مطالعه‌ی جدید توسط گروهی از محققان در دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه پادوا انجام شده که نشان می‌دهد، شاید ما در این میان از برخی جزییات غافل بوده باشیم.

به نظر می‌رسد که سیستم عصبی خودکار (ANS) ایفا کننده‌ی یک نقش کلیدی در توانایی مغز برای انجام فرایند تثبیت حافظه در هنگام خواب باشد. ANS از سه قسمت تشکیل شده است. سیستم سمپاتیک مسئول واکنش "مبارزه یا پرواز" در بدن است؛ سیستم پاراسمپاتیک عملکردهایی مانند ضربان قلب و درجه حرارت بدن را در طی استراحت تنظیم می‌کنم و سیستم روده چگونگی کارکرد روده فرد را کنترل می‌کند.

این مطالعه‌ی جدید که در نوع خود اولین مطالعه است، نشان می‌دهد که سیستم عصبی مرکزی و ANS با یکدیگر ارتباط دارند. آنها همچنین فکر می‌کنند که پویایی REM( به حرکت‌های سریع چشم در هنگام خواب هنگام رخ دادن رویاها گفته می‌شود.) در ترکیب با افزایش فعالیت پاراسمپاتیک باعث ارتقا عملکرد پردازش خلاق حافظه‌ی پیوندی می‌شود.

محققان از تغییرات ضربان قلب در طی REM برای پیش‌بینی عملکرد حافظه استفاده کردند و متوجه شدند که هیچ نوع افزایش عملکرد حافظه‌ای در حالت بیدار اتفاق نیفتاده است. این بدان معنی است که اثرات خاص ANS با پابرجایی مرتبط با خواب در حافظه در ارتباط است.

ANS به عنوان شاخص مهمی از پردازش پیوندی در مغز شناخته می‌شود. این بررسی نشان داد که یک تفکیک بین زمان صرف شده برای خواب REM با فعالیت مغز وجود دارد و محققان سرپرست این پژوهش بر این باور هستند که ممکن است REM وابسته به دوز باشد و به عبارتی مقدار بیش از حد از آن می‌تواند عملکرد حافظه را مختل کند.

تصویر زیر نیز عملکرد مغز را در دوحالت REM و غیرREM نشان می‌دهد. اما آنها به طرز کاملا ناسازگار با شهودی پی بردند که آن دسته از افراد با سطوح بالاتری از REM در حین خواب، دارای نرخ فراموشی بالاتری نیز بودند.

اما هنوز هم روی این موضوع اتفاق نظر وجود دارد که REM به عنوان یک عامل مهم در تثبیت حافظه و خلاقیت مطرح است. REM باعث تسهیل فروپاشی تئوری‌ها می‌شود، به این معنی که افراد آزمایش شده توانستند پیوند‌های کلماتی که قبلا در موردش فکر کرده بودند را بشکنند و به ترکیب‌های جدیدی برسند.

REM به افراد اجازه می‌دهد تا بین ایده‌های مختلف ایجاد ارتباط کنند که این امر در واقع تعریف ما از خلاقیت است. این موضوع به همراه با فعالیت وابسته به عصب دهم مغز (واگ) (vagal activity) (وابسته به تحریک یک عصب جمجمه) ممکن است به حالت مطلوب مغزی منجر شود و انعطاف پذیری (سازگاری مغز) را افزایش دهد، که این مقدار نیز توسط تغییرات ضربان قلب اندازه گیری می‌شود. آنها همچنین دریافتند که وجود یک دیالوگ ثابت بین ساختارهای قلبی و مرکزی مغز از طریق تحریک عصب واگ به عنوان مسئول پردازش شناختی و عاطفی شناخته می‌شود.

معلوم شده است که افزایش فعالیت کلی ANS و خواب REM به عنوان دو جزء اصلی تثبیت حافظه در هنگام خواب هستند. آنگونه که از روند فعلی مشخص است، حافظه نیز همانند بسیاری از عملکردهای بدن، بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که پیشتر انتظارش را داشتیم.