زیر و بم فرودگاه های کشور

روزنامه هفت صبح - مصطفی مسجدی آرانی: ۱۰۸ سال از روزی می گذرد که نخستین فرودگاه ایران در شهر مسجدسلیمان افتتاح شد. این تاریخ حدودا مطابق تاریخی است که فرودگاه «کالج پارک» در آریزونای آمریکا افتتاح شده است؛ فرودگاهی که با لقب قدیمی ترین فرودگاه فعال جهان شناخته می شود.

چیزی که باعث شد ایران اینقدر زود صاحب فرودگاه شود، نفت بود. انگلیسی هایی که برای اکتشاف طلای سیاه به جنوب ایران آمده بودند؛ برای سهولت رفت و آمد، فرودگاهی به نام مسجد سلیمان افتتاح کردند که البته به یادبود شهید سید نصرالله آسیایی، فرمانده پایگاه هوانیروز مسجدسلیمان که در دی ماه ۱۳۶۵ به وسیله موشک هوا به زمین در دفتر کار خود به همراه مدیران و معاونان، فرماندهان و نیروهای مستقر در پایگاه به شهادت رسیدند، به نام این فرمانده شهید نامگذاری شده است. در گزارش این هفته صفحه آماری نگاهی داریم به آمارهای فرودگاه های کشورمان.


۱- چند فرودگاه داریم

به روایت سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، آن طور که در سایت (CIAFact) آمده، ایران ۳۱۹ فرودگاه دارد. این میزان بیش از آمار کشوری مثل ژاپن، عربستان سعودی و سوئد است و کمتر از کشوری مثل کلمبیا و آفریقای جنوبی. البته آمارهای داخلی کاملا با این آمار متفاوت است چرا که وزارت راه و شهرسازی در گزارشی که بهمن ماه ۱۳۹۴ منتشر کرده نوشته: «در حال حاضر ۵۹ فرودگاه کشور تحت مالکیت شرکت فرودگاه های کشور است.» اما همان ۵۴ فرودگاه هم مشکلات بسیار زیادی برای کشور ایجاد کرده اند. آن طور که رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت فرودگاه های کشور در دی ماه ۱۳۹۲ گفته بود، از میان ۵۴ فرودگاه فعالی که در کشور وجود دارد، تنها چهار فرودگاه هستند که درآمدزایی می کنند و بقیه فرودگاه ها صرفا یک بار هزینه ای برای کشور است.

حالا بیاید از زاویه آماری نگاهی به وضعیت کارکردی فرودگاه های کشور در فروردین ۱۳۹۵ داشته باشیم. ماهی که ماه پیک صنعت هوایی است چون فصل سفرهای نوروزی مردم به اقصا نقاط کشور و البته مقصدهای خارجی است. آماری که از این پس در این گزارش ارائه خواهد شد، آماری است که از شماره ۷۷ ماهنامه آمار عملکرد فرودگاه های کشور منتشر شده توسط شرکت مادر تخصصی فرودگاه های کشور برداشت شده است.

۲- رشد ۱۵ درصدی مسافران در فروردین ماه

همه فرودگاه های کشور که در ماهنامه فوق الذکر، تعداد آنها ۵۰ فرودگاه است؛ در ماه فروردین، ۳۸ هزار و ۲۹۰ پرواز داشته اند. این فرودگاه ها، به میزان چهار میلیون و ۵۳۲ هزار نفر اعزام و پذیرش مسافر داشتند. از این آمار می توان این طور برداشت کرد که حدود دو میلیون و ۲۵۰ هزار نفر از هواپیما برای سفرهای نوروزی (و پسانوروزی!) خود استفاده کردند و در هر پرواز حدود ۱۲۰ نفر مسافر وجود داشته است.

همچنین، میزان ارسال و پذیرش بار این فرودگاه ها در ماه فروردین ۴۹ هزار تن بوده است. آمار امسال نسبت به سال گذشته در همین ماه رشد را نشان می دهد. تعداد پروازها ۱۲ درصد، تعداد مسافران ۱۵ درصد و میزان ارسال و پذیرش بار ۹ درصد افزایش داشته است.

۳- یک میلیون و ۱۰۶ هزار مسافر بین المللی در یک ماه

اگر قرار باشد پروازهای داخلی و خارجی را به طور مجزا مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم که در ماه فروردین، فرودگاه های کشور شاهد ۳۰ هزار و ۵۳۱ پرواز داخلی برای جابجایی سه میلیون و ۴۰۰ هزار مسافر و ۲۹ هزار تن بار بوده است. کشور شاهد هفت هزار و ۷۶۹ پرواز بین المللی برای انتقال یک میلیون و ۱۰۶ هزار مسافر و ۲۰ هزار تن بار است.

نکته جالب توجه در این زمینه این است که اگرچه میزان پروازها و مسافرها در پروازهای داخلی و خارجی با هم متفاوت است اما میزان انتقال بار در پروازهای خارجی به نوعی تنه به تنه پروازهای داخلی می زند.

۴- هاشمی نژاد مشهد، دومین فرودگاه کشور

بعد از فرودگاه مهرآباد، فرودگاه مشهد بهترین عملکرد را در میان فرودگاه های کشور برای پروازهای داخلی و بین المللی داشته است. پنج هزار و ۱۳۹ پرواز از باند فرودگاه شهید هاشمی نژاد برخاسته اند یا روی آن فرود آمده اند تا در نهایت ۷۲۱ هزار نفر مسافر و شش میلیون و ۶۲۶ هزار کیلو بار جابجا شود.

این آمار یک نکته جالب را فارغ از معادلات هوانوردی و فرودگاهی برای ما معلوم می کند. در حالی که گفته شده تا ششم فروردین امسال، حدود چهار میلیون نفر به مشهد سفر کرده بودند؛ استفاده حدود ۷۰۰ هزار نفر از فرودگاه مشهد در کل طول ماه فروردین نشان می دهد که مسئولان شهر مشهد تا چه میزان باید نسبت به تامین رفاه برای زائران طبقه متوسط و حتی ضعیف جامعه بیندیشند.

در مورد مشهد یک نکته جالب دیگر هم وجود دارد. بعد از فرودگاه امام خمینی که فرودگاه بین المللی پایتخت است؛ این فرودگاه بیشترین میزان پروازهای خارجی در کشور را هم در اختیار داشته است. ۸۵۱ پرواز از مجموع پروازهای این فرودگاه و ۱۲۰ هزار مسافر از مجموع ۷۲۰ هزار مسافر اعزام و پذیرش شده در این فرودگاه، مربوط به پروازهای بین المللی بودند. پروازهایی که معمولا از مبدا یا به مقصد کشورهای عربی چون عراق و قطر صورت می گیرد.

۵- ۱۱۵ پرواز داخلی در فرودگاه امام خمینی (ره)!

سومین فرودگاه پر کار در کشور، فرودگاه امام خمینی (ره) است. پنج هزار و ۱۱۰ پرواز برای جابجا کردن ۴۶۰ هزار مسافر و حدود ۱۴ میلیون کیلوگرم بار، در کارنامه عملکرد این فرودگاه در ماه فروردین وجود دارد. میزان پروازها، مسافران جابجا شده و بارهای منتقل شده نسبت به فروردین سال قبل، به ترتیب ۱۰۴ و ۱۱ درصد رشد را نشان می دهد.

جالب است بدانید که میزان بارهای منتقل شده از این فرودگاه نزدیک به یک سوم کل بارهای منتقل شده از فرودگاه های کل کشو راست و در زمینه، فرودگاه امام رتبه اول را در اختیار دارد. نکته جالب تر در خصوص فرودگاه امام خمینی (ره) اینکه در ماه فروردین ۱۱۵ پرواز داخلی هم برای جابجایی ۱۰۷۴ مسافر و حمل ۳۷ هزار کیلو بار در این فرودگاه صورت گرفته که طبق توضیح شرکت فرودگاه های کشور مربوط به پروازهای خالی (Free) و نیز بعضی پروازهای داخلی است که در حالت های غیرمعمول در این فرودگاه نشست و برخاست داشته اند. حالا اگر آمار سه فرودگاه برتر کشور را در نظر بگیریم متوجه می شویم که این سه فرودگاه، بیش از نیمی از کل پروازها و مسافران جابجا شده و حدود سه پنجم بار منتقل شده در فرودگاه های کشور را در اختیار داشتند.

۶- پرچم مهرآباد بالاست

فعال ترین فرودگاه کشور، فرودگاه مهرآباد است؛ فرودگاهی که دو سال دیگر، ۸۰ ساله می شود. این فرودگاه به تنهایی یک چهارم کل پروازها و کل مسافران جابجا شده در فرودگاه های کشور و یک پنجم کل بار منتقل شده از طریق فرودگاه های کشور را در اختیار دارد. اگر قرار باشد صرفا پروازهای داخلی را در نظر داشته باشیم، یک سوم از کل پروازهایی که درون مرزهای ایران صورت می گیرد، از مبدا یا به مقصد این فرودگاه است. مهرآباد نسبت به فروردین ۱۳۹۴، ۲۰ درصد افزایش تعداد پروازها و ۲۱ درصد افزایش تعداد مسافرانی که به آنها خدمت ارائه شده را تجربه کرده است.

۷- ۱۱۸ پرواز خارجی در لارستان!

در رده چهارم تا دهم رده بندی کلی فرودگاه ها، فرودگاه های شیراز، اصفهان، اهواز، تبریز، بندرعباس، آبادان و یزد قرار دارند. در رده بندی فرودگاه ها برای پروازهای داخلی، صرفا به جای فرودگاه امام خمینی، فرودگاه کرمانشاه وارد ۱۰ فرودگاه اول می شود. در میان پروازهای خارجی هم، فرودگاه های اصفهان، شیراز، تبریز، لارستان، اهواز، کرمان، بندرعباس و ارومیه در جایگاه های سوم تا دهم قرار دارند که در این میان برخاستن و نشستن حدود ۱۱۸ پرواز در فرودگاه لارستان برای جابجایی ۱۳ هزار و ۴۷۶ نفر، بسیار جالب توجه است.

۸- جایگاه ویژه فرودگاه کیش

البته باید در نظر داشته باشید که اگر فرودگاه های اختصاصی مناطق آزاد را هم در آمارهای کشوری لحاظ کنیم، فرودگاه جزیره کیش در مجموع با انجام دو هزار و ۷۰۸ پرواز برای اعزام و پذیرش ۳۱۷ هزار نفر مسافر، در جایگاه چهارم کشور قرار می گیرد. در صورتی که صرفا پروازهای داخلی را مورد بررسی قرار دهیم این فرودگاه در رده سوم قرار می گیرد و در پروازهای خارجی هم مشترکا با شهرستان لارستان در رده ششم قرار می گیرد.

۹- مثبت و منفی درباره عملکرد فرودگاه ها

اما در میان آماری که شرکت فرودگاه های کشور ارائه کرده نکات جالب دیگری هم پیدا می شود. نکته اول اینکه در حالی که سال گذشته فرودگاه ابوموسی ۳۸ پرواز را در ماه فروردین تجربه کرده بود و سه هزار و ۷۰۰ نفر از مبدا یا به مقصد این فرودگاه پرواز کرده بودند، در فروردین امسال، این فرودگاه کاملا غیرفعال بوده است.

از آن سو هم در حالی که پارسال، فرودگاه شهرستان خوی در آذربایجان غربی فعالیتی نداشته، در فروردین امسال، ۱۶ پرواز برای جابجا کردن حدود ۹۰۰ مسافر در این فرودگاه صورت گرفته است. به غیر از این فرودگاه، فرودگاه سبزوار هم رشد جالب توجهی را امسال تجربه کرده چرا که میزان پروازهای آن ۱۰۰ درصد و میزان مسافران آن حدود ۶۰ درصد رشد داشته است. از آن سو هم شاهد کاهش قابل توجه پروازها در همدان بودیم چرا که آمار ۶۰ پرواز فروردین ۱۳۹۴ به ۱۲ پرواز در فروردین ۱۳۹۵ رسیده و میزان مسافران هم ۸۰ درصد کاهش داشته است.