غنایم احمدی نژاد از شکست اصولگرایان

روزنامه قانون: آن روز که احمدی‌نژاد با ردصلاحیت کاندیدا و مرشدش (اسفندیار رحیم مشایی) در خرداد ۹۲ روبه رو شد، كينه اصولگرايان را در دل نگه‌داشت تا انتقام اين ضربه را در موقعيتي مناسب از آنها بگيرد.

از شواهد مشخص بود كه در انتخابات ۹۲ او ظرفیت آرای خودش را به سبد هیچ اصولگرایی نمي‌ريزد و تنوع کاندیداهای اصولگرا و عدم اجماع (که ناشی از اختلافات شدید گفتمانی میان آن‌ها بود) شکست بزرگی را برای آنهارقم زد. اين جريان با درسي كه از انتخابات رياست‌جمهوري 92 گرفته بودند، تلاش كردندانتخابات 94 را با مدل نمايشي«وحدت» پيش ببرند ولي بازهم استفاده‌ از چهره‌هاي ناكارآمد در عالم سياست، آنها را از ميدان به در كرد و اينجا بود كه ياران احمدي‌نژاد دست به كار شدند و برطبل شادي كوبيدند و به مردم گفتند:«ديديد، اين افراد بدون ما هيچ هستند!»

آغاز نمايش

اما ماجرا از اينجا شروع شد كه در بحبوحه ثبت‌نام‌های انتخاباتی وقتی از احمدي‌نژاد در مراسم ختم سرلشكر سلیمی درباره نامزدهای انتخابات مجلس سوال کردند، گفت: «نامزد‌ها هم در دوره نامزدی همدیگر را دوست داشته باشند و هم پس از ازدواج!» او این سوال جدی را درباره مهم‌ترین واقعه سیاسی روز به عمد با طنز پاسخ داد تا نشانه‌ای باشد از اینکه به هیچ وجه نمی‌خواهد موضع گیری سیاسی داشته باشد.

اما سوال این بود که آیا احمدی‌نژاد برای همیشه قصد دارد ردای سیاست را‌‌ رها کرده و به «گفتمان سازی انقلاب اسلامی» بپردازد!؟ به طوركامل واضح بود که پاسخ این سوال منفی است و می‌توان گفت که او برای تبدیل شدن به گزینه اصلی محافظه‌كاران جناح‌راست در سال ۹۶ راه سختی را در پیش دارد. در مقاله‌هاي پيش از انتخابات اشاره كرده‌‌بوديم : «شکست حداکثری اصولگرایان در انتخابات پیش رو، خواسته قطعی احمدی‌نژاد است. تصور رئیس دولت‌های نهم و دهم این است که این مسئله سرمایه واقعی او برای بازگشت به قدرت است.» دو هفته بعد از آنکه بزرگان اصولگرایی در راهیابی به مجلس دهم ازحوزه انتخابیه تهران باز ماندند، او نيز موقعيت را مغتنم دانست و ورود به سیاست را با شیبی ملایم از ورامین آغاز کرد.

قدم‌هاي آهسته به سمت قدرت

سخنرانی روز هفته گذشته احمدی‌نژاد در گلزار شهدای ورامین، نقطه بازگشت او برای کاشتن بذر کاندیداتوری‌اش در زمینی است که فکر می‌کند براي او هموار شده است! به باور او حال و بعد از دو شکست انتخاباتی زمین آماده است تا اصولگرایان دوباره براي زنده‌ماندند در عرصه سياست دست به دامان او شوند.

البته برای بیان برخی مسائل هنوز زود است، اما به طور حتم اصولگرايان برای همه خواهند گفت نقش صادق محصولی در فرآیند بستن لیست ائتلاف موسوم به اصولگرایی در تهران چه بود و این «نقش» چگونه توانست لیست را نابود کند تا زمین محافظه‌كاران برای بازگشت احمدی‌نژاد شخم زده و هموار شود.

نقشه‌ها با بهار مي‌آيد

اما با ورود به سال جدید احمدی‌نژاد فضا را آماده‌تر خواهد کرد. در این زمینه افراد رسانه‌ای و سیاسیون خاصی پالس‌های بازگشت به او را صادر کرده و شاید صریح‌ترین موضع گیری را در این‌باره، روح ا... حسینیان داشته كه گفته است: «من فکر می‌کنم در ‌‌نهایت اگر در این معادله کسی به کس دیگر احتیاج داشته باشد، این اصولگرایان هستند که به احمدی‌نژاد نیاز دارند. هم از نظر سبد رای احمدی‌نژاد و هم از این نظر که بتواند به حرکت آن‌ها نظم دهد.» (دولت بهار، ١٨آذر ٩۴).

داوری از نزدیکان احمدی‌نژاد که امور رسانه‌ای او را ساماندهی می‌کند نیز قبل از انتخابات گفته بود: «فقط احمدی‌نژاد می‌تواند روحانی را در سال ۹۶ شکست بدهد. رای اصولگرایان ۱۲ درصد است و اصولگرایان هرگاه با احمدی‌نژاد همراه نشدند شکست خوردند.» (عصرایران، ۲۸/۱۱/۹۴) آخرین اظهارنظر را هم بعد از انتخابات اخیر اسماعیل کوثری داشت که خواهان بازگشت اصولگرایان به سوی احمدی‌نژاد شده بود. اما سوال این است که آیا او تنها گزینه محافظه‌كاران جناح‌راست در انتخابات آینده خواهد بود؟

برائت و دعوت از يك مهره

به نظر مي‌رسد چند ماه اولیه سال ۹۵ را با سروصدای احمدی نژادی‌ها براي بازگشت او به سیاست و ترمیم باخت‌های اصولگرایان روبه رو خواهیم بود، اما این روند تغیير خواهد كرد. اين نكته را فراموش نكنيم كه انتخابات سال ۹۶ از همین سال ۹۵کلید می‌خورد. هفت ماه اولیه سال آن‌ها که قصد ورود به انتخابات را دارند خود را عرضه می‌کنند.

ماه‌های پایانی سال رقابت‌ها برای حذف درونی شکل می‌گیرد و از اسفند سال آینده رقابت رسمی برای خرداد ۹۶، آغاز می‌شود. در این وضعیت دولت روحانی به هیچ وجه بی‌تمایل نیست که احمدی‌نژاد گزینه اصولگرایان باشد.‌اين نكته نيز به دو دليل اصلي قابل فهم است اول اينكه اگر احمدی‌نژاد کاندیدای مقابل روحانی باشد به طور حتم اصلاح‌طلبان یک‌بار دیگر همه ظرفیت خود را پشت سر روحانی جمع خواهند کرد و نكته دوم اينجاست كه روحانی باتوجه به حضور چهارساله در پاستور، پرونده‌های مناسبی برای مقابله با احمدی‌نژاد در اختیار دارد که از آن‌ها استفاده خواهد کرد و اصولگرایان هم این موضوع را به خوبی می‌دانند.همان‌طور كه زاکانی پیش از این گفته بود،«دوم خردادی‌ها علاقه‌مند هستند همه اصولگرایان را در چهره احمدی‌نژاد تعریف کنند و گذشته را تا قدری سیاه جلوه دهند که بتوانند آن را در پرونده اصولگرایان بنویسند».

تنفس مصنوعي به جرياني مرده

با این حال نباید فشارهایی که در درون اصولگرایان برای بازگشت به احمدی‌نژاد به جهت احياي جريان ورشكسته و مرده محافظه‌كار وجود دارد را نادیده گرفت. بدنه جریاني خاص كه خود را از قشر مذهبي جامعه مي‌دانند به شدت از آراي مردم و انتخابات‌هاي گذشته ناراحت و عصبانی است.

جریانی که در درون اصولگرایان بدنه اصلی رای است و در انتخابات ۹۲، ماجرای برجام، سفارت عربستان و انتخابات ۹۴ احساس می‌کند به سختی شکست خورده است. این طیف هنوز تصمیم‌ خود را برای بازگشت به احمدی‌نژاد نگرفته اما پتانسیل آن را دارد و تلاش مي‌كند رفته رفته ماجرای خانه نشینی و وقایع مربوط به مشایی را فراموش کرده يا بهتر بگوييم خود را به آن راه بزند.

بازگشت به اصلح پايداري‌ها

از میان سیاسیون جريان محافظه‌كار، عامل شکاف اصلی جای دیگری است. احمدی‌نژاد با دوگزینه اصلی در درون اصولگرایان باید رقابت کند که به طور حتم یکی از این دو گزینه سعید جلیلی خواهد بود. صادق محصولی نقش حلقه واسطه‌ای را بازی می‌کند که در پشت پرده میان احمدی‌نژاد و پایداری در تردد است.

اگر او در انتخابات اخیر با چسباندن پایداری‌ها به لیست موسوم به اصولگرایی، طیف رهروان و ياران لاریجانی را از بدنه محافظه‌كاران دور كرد، اما در پروژه نزديكي احمدي‌نژاد به پايداري موفق نخواهد بود چرا كه نگاه پدرخوانده به سمتي ديگر است.درهمين راستا شاهد بوديم كه بعد از جلسه‌خبرگان روز سه‌شنبه‌هفته گذشته آیت ا... مصباح که نتوانسته بود رای مردم تهران را برای ورود به اين مجلس در دوره پنجم کسب کند، به دیدار ‌سعيدجلیلی رفت. مریدان وي نیز درحالی که چهارزانو روی زمین نشستند به یکی از تند‌ترین سخنرانی‌های پدر معنوی جبهه پایداری گوش می‌کنند. اهمیت این دیدار را باید در جای دیگری جست‌و‌جو کنید. کاندیدای جبهه پایداری در انتخابات ۹۲ سعید جلیلی نبود.

آیت ا... مصباح در اظهارنظری اغراق آمیز باقری لنکرانی را «اصلح‌ترین فرد زیر آسمان خدا» معرفی کرده بود. اما این «اصلح‌ترین» فرد، بنا به برخي دلايل كنار زده شد تا آيت‌ا... ، روغن ریخته‌اش را نذر جلیلی کند. با این حال در اولین سفر جلیلی به قم (بعد از تایید صلاحیت) او به دیدار آیت‌ا... مصباح یزدی نرفت و این موضوع ساده‌ای نبود.البته علي باقری که مسئولیت ستاد انتخاباتی جلیلی را برعهده داشت در مورد چرایی عدم این دیدار گفته بود: «چون سفر جلیلی در روز سه شنبه انجام شد و آیت‌ا... مصباح یزدی در این روز دیداری ندارند، بنابراین برنامه دیدار هماهنگ نشد.» ولي بعدها ديدارهاي متفاوتي صورت گرفت و حال امروز ماشاهد آن هستيم كه پدرمعنوی جبهه پایداری خودش به دیدار گزينه مورد نظر می‌رود و اظهارات جديدي را درباره «صندلي» و «مقام» برزبان جاری می‌کند.

گزينه مارگزيده‌هاي‌سنتي

مصيبت‌نامه جريان محافظه‌كار به اينجا ختم نمي‌شود و جلیلی هم تنها فردی نیست که احتمال رقابتش‌ با احمدي‌نژاد وجود دارد. بخش‌هایی از اصولگرایان كه مارگزيده‌ شدند،نه از احمدی‌نژاد دل خوشی دارند و نه از جبهه پایداری بنابراين به دنبال مطرح کردن گزینه دیگری هستند كه اصولگرایان سنتی در اين چارچوب تعريف مي‌شوند. اگر بدنه مذهبي محافظه‌كار حاضر است از کف خیابان برای اصولگرایان رای جمع کند، این طيف سنتی آنهاست که هزینه آن را پرداخت می‌کند. به عبارت ساده‌تر، پول تبلیغات آن‌ها که «شورمندانه شعار می‌دهند» را همیشه اصولگرایان سنتی تامین کرده و این بار نیز پرداخت خواهندكرد.

از همین رو آن‌ها به دنبال گزینه خودشان هستند که فاکتورهای دیگری مانند، ساده زیستی، ولایتمداری و سابقه اجرایی را نیز با خود داشته باشد. گزینه‌ای که در حوزه «محرومان» کارکرده، از محبوبیت میان طبقه ضعیف جامعه برخوردار بوده تا بتواند راي ثابت برخي جريان‌ها را به حساب خود واريزكند. البته ناگفته نماند بايد در کنار این نكات و ويژگي‌ها حمایت برخي نهادهای قدرت را نیز (حتی به طور ضمنی) با خود همراه داشته باشد.با تمام اين توضيحات تنها یک فرد را می‌توان یافت که این فاکتور‌ها در او جمع شده باشد. کسی که با محرومان کار می‌کند، سابقه اجرایی دارد، به اصولگرایان سنتی نزدیک است و فاکتورهای به اصطلاح ساده زیستی احمدی‌نژاد را هم داراست.اين گزينه مي‌تواند پرویز فتاح،سرپرست فعلي کمیته امداد باشد كه نقطه اشتراك تمام سلايق محافظه‌كاران است.

احتمال حذف احمدي نژاد

گذشته از معضل‌هايي كه رقباي احتمالي احمدي‌نژاد براي او در عرصه رقابت ايجاد مي‌كنند، نكته مهم ديگري را بايد در نظر گرفت و آن حضور دستگاه‌هاي نظارتي است كه آيا اجازه ورود احمدی‌نژاد به عرصه را بدهند يا خير!؟ چرا كه اگر شورای نگهبان توانست مشایی و هاشمی‌رفسنجانی را در ۹۲ و سیدحسن خمینی را در ۹۴، از دور رقابت‌های انتخاباتی کنار بگذارد، به طور حتم در برخورد با احمدی‌نژاد نيز هیچ مشکلی نخواهد داشت.

نيت اصولگرايان و هدف احمدي‌نژاد

کلام آخر اینکه، اصولگرایان به دنبال گزینه دیگری بوده و بهترین نقشی که برای احمدی‌نژاد قائل هستند فرستادنش در پشت صحنه و استفاده از ظرفیت او در همکاری درونی است. نقشی که بلا تشبيه سیدمحمد خاتمی در درجه‌ای بالا‌تر برای اصلاح طلبان مشغول ایفا کردن آن است. آن‌ها احمدی‌نژاد را در گوشه‌ای از شورای راهبردی خود می‌خواهند. اما نکته اینجاست که او به هیچ ساختاری پایبند نیست و تنها نقش اول را طلب‌مي‌كند وبا تمام اين تفاسير مشخص است كه جريان اصولگرایی با مشکل بزرگی روبه رو خواهد بود.