معرفی ۲۵ شهر برتر در اقتصاد جهان
سهم غالب توليد ناخالص جهاني تا ۵ سال پيش در اختيار ابرشهرهاي متعلق به كشورهاي توسعهيافته بود اما حالا موتور اقتصادي دنيا به دست كشورهاي نوظهور افتاده است.
بنياد «مككينزي» در بررسي كه از همه شهرهاي موجود در دنيا انجام داده، ۶۰۰ شهر را تحت عنوان «گروه ۶۰۰» عامل ۶۰ درصد توليد ناخالص دنيا معرفي كرده است كه تعداد شهرهاي غولاقتصادي در آن قابل توجه است.
اما گروه ۶۰۰ ظرف چند سال آينده شهرهايي از جنوب و شرق جهان را به عنوان تازهوارد، در خود جاي ميدهد طوري كه ۱۳۶ شهر جديد فقط از چين وارد اين گروه خواهند شد.
مككينزي ضمن معرفي ۲۵ شهر برتر اقتصاد دنيا با لحاظ ۴ شاخص اقتصادي، تاكيد كرده است: در اين شهرها نرخ رشد اقتصادي به مراتب بيشتر از نرخ رشد جمعيت است.
براساس گزارش اين نهاد بينالمللي، نیمی از مردم جهان در شهرها ساکنند و بیش از ۸۰ درصد تولید دنیا را انجام میدهند. اما اقتصاد شهری حتی از این هم متمرکزتر و فشردهتر است.
تنها ۶۰۰ منطقه شهری، ۶۰ درصد توليد ناخالص دنیا - جیدیپی - را تولید میکنند. در این ۶۰۰ شهر برتر به لحاظ سهمشان در جیدیپی دنیا که گروه «۶۰۰ شهر» خوانده میشوند، امروزه ۵/۱ میلیارد نفر یا ۲۲ درصد جمعیت دنیا زندگی میکنند، یعنی از هر ۵ نفر در دنيا يك نفر در يكي از اين ۶۰۰ كشور ساكن است.
این گروه در سال ۲۰۰۷ رقمي معادل سی تریلیون دلار تولید ناخالص داشت که بیش از نصف جیدیپی دنیا در آن زمان بود. «۶۰۰ شهر» همچنین ۴۸۵ میلیون خانوار با جیدیپی متوسط سرانه ۲۰ هزار دلار را در خود جا داده است. ۱۰۰ شهر نخست این گروه نیز که آنها را «۱۰۰ شهر» خطاب ميكنند، در سال ۲۰۰۷ نزدیک به ۲۱ تریلیون دلار (۳۸ درصد جیدیپی کل دنیا) را تولید میکردند.
مناطق بزرگ شهری در کشورهای توسعهیافته بیتردید غولهای اقتصادی محسوب ميشوند. در سال ۲۰۰۷ نیمی از جیدیپی دنیا را ۳۸۰ شهر در این کشورها تولید میکردند و بیش از ۲۰ درصد کل جیدیپی جهان تنها در ۱۹۰ شهر آمریکای شمالی تولید میشد. ۲۲۰ شهر بزرگ مناطق در حال توسعه نیز ۱۰ درصد دیگر جیدیپی دنیا را تولید میکردند (۴ درصد توسط شهرهای چین و ۴ درصد توسط شهرهای آمریکای لاتین).
نقش اقتصادی شهرهای بزرگ امروزه در میان مناطق مختلف بسیار متفاوت است. رشد سریع چین را رونق پیوسته ابرشهرهای آن و ظهور ابرشهرهای جدید تغذیه میکند. شهرنشینی در هند نسبتا در مراحل آغازین خود قرار دارد، در حالی که بزرگترین شهرهای آمریکای لاتین جای خود را به شهرهای «میانوزن» (شهرهای دارای جمعیت بین ۱۵۰ هزار تا ۱۰ میلیون نفر) میدهند که به تندی در حال رشد هستند.
تاکنون استراتژیهای شرکتها با تمرکز بر اقتصادهای توسعهیافته و همراه با آن و همچنين ابرشهرهای داراي بازار نوظهور (شهرهای دارای جمعیت ده میلیون نفر یا بیشتر) معنادار بوده است، چون این ترکیب بیش از ۷۰ درصد جیدیپی دنیا را تولید میکند. اما برآورد میشود که این مناطق تا سال ۲۰۲۵ تنها یکسوم رشد دنیا را از آن خود کنند و راهبردی که بر این ترکیب متمرکز باشد، برای شرکتهایی که در پی رشد هستند، کفایت نخواهد کرد.
سوءبرداشت رایج این است که ابرشهرها در ۱۵ سال گذشته چرخ اقتصاد دنیا را چرخاندهاند. اما در حقیقت، اکثر این شهرها با سرعتی بیشتر از اقتصاد کشورهای خود رشد نکردهاند و بنگاه مشاوره پرآوازه مککینزی برآورد کرده که این روند همچنان ادامه خواهد یافت. ۲۳ ابرشهر بزرگ امروز تا سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۱۰ درصد رشد دنیا را ایجاد خواهند کرد که کمتر از سهم ۱۴ درصدی کنونی آنها در جیدیپی دنیا است.
با همه این تفاسیر، شهرها در دنیا در حال تغییرند. برآوردها حکایت از آن میکند که در سال ۲۰۲۵ همچنان ۶۰۰ شهر، سهمی ۶۰ درصدی از جیدیپی دنیا را از آن خود خواهند کرد، اما اعضای این گروه ۶۰۰ تایی بسیار متفاوت از امروز خواهد بود. در دوره ۱۵ ساله بین ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۵ مرکز ثقل جهان شهری به سوی جنوب و به شکلی حتی آشکارتر به سوی شرق حرکت خواهد کرد و به این خاطر ترکیب این گروه تغییر ميكند.
تا آن هنگام در میان شهرهای کشورهای توسعهیافته، از هر سه تا یکی و در میان شهرهای بازار نوظهور، از هر ۲۰ تا یکی، دیگر جایی در باشگاه ۶۰۰ شهر نخواهند داشت. پیشبینی میشود که تا آن سال ۱۳۶ شهر جدید به این جمع بپیوندند که همهشان از کشورهای در حال توسعه خواهند بود و حیرت میکنید اگر بدانید که ۱۰۰ تا از تازهواردهاي این فهرست، متعلق به كشور چین خواهد بود. با این حال چین تنها اقتصادی نیست که در تغییر چشمانداز شهری دنیا اثرگذار خواهد بود. ۱۳ تازهوارد هندی و ۸ تا از آمریکای لاتین نیز به این فهرست پا خواهند گذاشت.
طبق پیشبینیها در پایان این دوره پانزده ساله، تعداد افراد ساکن در گروه «۶۰۰ شهر» به ۲ میلیارد نفر یا ۲۵ درصد جمعیت دنیا میرسد، یعنی از هر چهار تن، یکی. و این شهرها ۶۴ تریلیون دلار یا ۶۰ درصد جیدیپی دنیا در آن هنگام را تولید خواهند کرد. تعداد خانوارهای ساکن آنها به ۷۳۵ میلیون خانوار با جیدیپی متوسط سرانه ۳۲ هزار دلار میرسد و ۲۳۵ میلیون خانوار از آنها در شهرهای کشورهای در حال توسعه با درآمدی بالاتر از ۲۰ هزار دلار در سال سکونت خواهند داشت.
در مقابل، ۵۷۷ شهر «میانوزن» تا سال ۲۰۲۵ بیش از نیمی از رشد دنیا را ایجاد خواهند کرد و بخشی از سهم ابرشهرهای امروزی را مال خود خواهند كرد. تا آن سال احتمالا ۱۳ شهر میانوزن به ابرشهر تبدیل شدهاند که ۱۲ تا از آنها (منهای شیکاگو) در بازارهای نوظهور و هفت تا نیز تنها در چین قرار دارند.
ابرشهرها و شهرهای میانوزن بازار نوظهور که ۴۲۳ تا از آنها در گروه «۶۰۰ شهر» جا خوش کردهاند، در این دوره پانزده ساله احتمالا بیش از ۴۵ درصد رشد جهانی را به خود اختصاص خواهند داد. بر پایه گزارش مککینزی، ۴۰۷ شهر میانوزن در اقتصادهای نوظهور دنیا وجود دارند که از سهمی تقریبا ۴۰ درصدی در رشد اقتصاد دنیا برخوردارند؛ رقمی بیش از مجموع سهم کل ابرشهرها در اقتصادهای توسعهیافته و نوظهور.
موتور رونق اقتصادی اعضای گروه «۶۰۰ شهر»، رشد سریع جیدیپی سرانه است که سرعتی حتی بیشتر از رشد جمعیت دارد. ۲۱۶ شهر چینی در فهرست «۶۰۰ شهر» احتمالا به تنهایی نزدیک به ۳۰ درصد رشد دنیا را در این دوره پدید خواهند آورد، در حالی که سهم شهرهای هندی در این میان ۳ درصد خواهد بود. با این همه، اشتباه است که بپنداریم قصه رشد منحصرا به بازارهای نوظهور بازمیگردد، چون ۹۸ شهر آمریکالی شمالی با سرعت بالای رشد، تقریبا ۱۰ درصد رشد جهانی را در این دوره ایجاد خواهند کرد.
همچنین تا سال ۲۰۲۵ شهرهای کشورهای در حال توسعه در گروه «۶۰۰ شهر» نزدیک به ۲۳۵ میلیون خانواده از طبقه متوسط با درآمدی بیش از ۲۰ هزار دلار در سال (بر پایه معیار برابری قدرت خرید) را در خود جای خواهند داد. این رقم را با بیش از ۲۱۰ میلیون خانوار این چنینی مقایسه کنید که انتظار میرود در شهرهای کشورهای توسعهیافته زندگی کنند. از این رو حتی در بخش بالایی طبقه متوسط، خانوارهای بیشتری در شهرهای بازار نوظهور در قیاس با شهرهای کشورهای توسعهیافته ساکن خواهند بود.
مککینزی به این نتیجه رسیده که جمعیت «۶۰۰ شهر» با سرعتی ۶/۱ برابر بیشتر از جمعیت کل دنیا رشد خواهد کرد. در پایان این دوره این گروه نزدیک به ۳۱۰ میلیون نفر دیگر با سن کار را در خود جا خواهد داد و تقریبا ۳۵ درصد از رشد نیروی کار بالقوه جهانی را به خود اختصاص خواهد داد. احتمالا نزدیک به کل این افزایش در شهرهای بازار نوظهور و دوسوم آن در شهرهای بزرگ چین و هند رخ خواهد داد.
در سال ۲۰۲۵ تعداد کودکان دارای سن حداکثر ۱۵ سال در گروه «۶۰۰ شهر» احتمالا نزدیک به ۱۳ میلیون نفر بیش از تعداد آنها در سال ۲۰۰۷ خواهد بود، اما مناطق گوناگون، روندهایی بسیار متفاوت خواهند داشت. با وجود اینکه تعداد کودکان در چین رو به کاهش است، برآورد شده که تعداد آنها در شهرهای چینی این گروه در مقایسه با سال ۲۰۰۷، هفت میلیون نفر افزایش یابد.
در سراسر دنیا اندازه خانوادهها رو به کاهش است و این به افزایش تعداد آنها میانجامد.
پیشبینی مککینزی این است که تعداد خانوارها در شهرهای بزرگ با سرعتی ۳/۲ برابر بیشتر از جمعیت دنیا افزایش یابد. احتمالا «۶۰۰ شهر» به تنهایی شاهد تشکیل ۲۵۰ میلیون خانواده جدید خواهد بود. نزدیک به ۸۵ درصد این خانوادهها در شهرهای مناطق نوظهور شکل خواهند گرفت و نیمی از کل آنها تنها در شهرهای چین ایجاد خواهند شد. سه شهری از دنیا که شدیدترین رشد تقاضای مسکن را تجربه خواهند کرد، پکن، شانگهای و توکیو خواهند بود.
نکته مهمی که نباید از خاطر برد، این است که پیشبینی روند دگرگونیهای اقتصادی و مردمشناختی شهرها در این دوره ۱۵ ساله ذاتا با چند عامل نااطمینان دست به گریبان است و رشد و رونق شهرها بسیار به شیوه مدیریت چالشهایی که با آنها روبهرو هستند، وابسته است.
ارسال نظر