چه چیز گران می شود، چه چیز ارزان؟

خبرآنلاین: نتایج مذاکرات بغداد بر اقتصاد ایران بهانه ای به دست هفته نامه آسمان داده است تا در گفت و گو با فعالان اقتصادی این موضوع را مورد بررسی قرار دهد.تولیدکنندگان، بازرگانان و کارشناسان اقتصادی، دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به نتایج مذاکرات بغداد بر اقتصاد ایران دارند.

برخی خوشبینانه و برخی نیز که نارسایی‌های اقتصادی کشور را کمتر، متاثر از تنگناهای بین‌المللی می‌دانند بر مشکلات ساختاری اقتصاد ایران انگشت می‌گذارند.

این گروه براین عقیده‌اند که آثار روانی مثبت، پایداری چندانی در بازارها ندارند و این بهبودی مقطعی، اندکی بعد مغلوب سیاست‌های غیر منطقی می‌شود. گروهی دیگر اما برای دوری از هرگونه قضاوت، اقتصاد ایران را پس از دور بعدی مذاکرات در سوم خرداد ماه، غیرقابل پیش‌بینی توصیف می‌کنند.

چیزی مشخص نیست

۱.ابوالحسن خلیلی: بازار ایران اگرچه، پس از مذاکرات ۱+۵ نوساناتی را در نرخ برخی کالاها تجربه کرد اما این تغییرات ناشی از آثار روانی این نشست بود. براساس آنچه که درخبرها وگزارش‌ها آمده بود، نتایج نشست استانبول سازنده توصیف شد و اینکه طرفین در جهت رفع کدورت‌ها گام برداشته‌اند. اما مشخص نیست، نشست ایران و گروه ۱+۵ در بغداد چه سمت و سویی را در پیش خواهد گرفت؛ از این رو آثار این مذاکرات نیز بر روند صعود یا سقوط نمودار قیمت‌ها قابل پیش‌بینی نیست. به نظر می‌رسد، چنانچه شرایط فعلی حاکم بر اقتصاد کشور حفظ شود، آسیب‌های کمتری متوجه فعالان اقتصادی باشد.

آثار روانی کم رنگ

۲. محسن بهرامی ارض اقدس: اثرات روانی، معمولا پایداری چندانی در بازار ندارند. درواقع به محض کمرنگ شدن این آثار، شاخص‌های اقتصادی به مسیر گذشته خود باز می‌گردند. اگر در این مذاکرات، غربی‌ها منصفانه رو در روی ایران بنشینند، در نخستین گام، باید نسبت به رفع تحریم‌های بانک مرکزی اقدام کنند. درصورت لغو این تحریم، نقل وانتقال ارز به آسانی ممکن خواهد شد و نرخ ارز نیز روندی نیمه‌کاهنده را طی خواهد کرد. در صورت افزایش قدرت خرید دلار، نرخ برابری آن در برابر یورو افزایش می‌یابد و دلار ارزان می‌شود و نرخ طلا وسکه نیز بالا می‌کشد. اما نرخ ارز تحت تاثیر این سناریو نیست و به سیاست‌های دولت وابسته است. به عبارت دیگر ممکن است که تصمیمات دولتمردان آثار مثبت این مذاکرات را خنثی کنند. بازار سهام نیز تحت تاثیر رونق صادرات شرکت‌های بورسی در بلندمدت با افزایش ارزش سهام این شرکت‌ها مواجه خواهد شد.

دلار ارزان می شود

۳.جمشید پژویان: به هرحال اگر در مذاکرات بغداد گام‌های مثبتی برداشته شود، علائم خود را در اقتصاد نشان خواهد داد. اما نباید فراموش کرد که افزایش یا کاهش نرخ کالاها و خدمات از میزان عرضه و تقاضا نیز تاثیر می‌پذیرد. قیمت نفت نیزدر سال ۲۰۱۲ با تبعیت از این قاعده افزایش نخواهد یافت. چرا که پیش‌بینی شده است در این سال، رشد اقتصادی در کشور‌های توسعه یافته و اروپا، دچار کاهش شود. بنابراین قیمت نفت نیز در بازار‌های جهانی، سقوط خواهد کرد. اما یکی ازعلائم مثبت مذاکرات می‌تواند در گسترش بازار‌های نفت ایران ظهور کند. در این میان، نرخ ارز نیزبه دنبال تسهیل فرآیند نقل و انتقالات کاهش خواهد یافت.

سکه ارزان می شود

۴.احمد وفادار: من به نتایج گفت وگوها خوشبین هستم. در صورت تعامل طرفین انتظار می‌رود از گستره تحریم‌ها کاسته شود. اما با توجه به اینکه، نرخ ارز، طلا و سکه از هفته‌های گذشته کاهش قیمت را آغاز کرده است، این روند را در روز‌های آینده نیز طی کند. ضمن آنکه نرخ تعادلی ارز که هم به نفع تولیدکنندگان و هم منافع وارد کنندگان را تامین می‌کند، یک هزارو ۴۰۰ تومان برآورد شده است. نرخ سکه نیز که اکنون روی نرخ ۶۱۰ تا ۶۲۰ تومان در نوسان است، همچنان دارای حباب است و نرخ واقعی سکه بیش از ۵۴۰ تومان نیست.

نمی توان پیش بینی کرد

۵.ابراهیم جمیلی: طرفین در مذاکرات استانبول، تمایل خود را نسبت به حل مناقشات نشان داده‌اند. دراین میان، برخی از کشورهای عربی که منافع خود را در خطر می‌بینند، ممکن است برای رفع این خطر، دست به کارشکنی بزنند. اما در نهایت، هیات مذاکره‌کننده ایرانی تشخیص می‌دهد که انتظارات و خواسته‌های گروه ۱+۵ تا چه حد با منافع ملی ایرانیان سازگار است. در چنین شرایطی، نمی‌توان با قاطعیت در مورد آثار این مذاکرات براقتصاد کشور پیش‌بینی کرد. پیش‌بینی اینکه محدودیت‌های اقتصادی چه زمانی از سوی غرب لغو شود. البته آثار روانی نشست می‌تواند بار دیگر منجر به کاهش نرخ دلار، طلا و سکه شود. اما بازار مسکن، بی‌تردید در کوتاه مدت از این نوسان مصون خواهد بود.

بازار نفت تکان می خورد

۶. محمدعلی خطیبی: بازار نفت، تحت تاثیر عوامل مختلفی است. البته نتایج مذاکرات بغداد نیز می‌تواند یکی از این عوامل باشد. موقعیت ژئوپلتیکی، میزان عرضه و تقاضا نیز از دیگر عوامل تعیین‌کننده قیمت نفت است. اما به فاصله یک روز از مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در استانبول، بازار با کاهش بهای نفت مواجه شد. این افت قیمت را اگرچه می‌توان به نتایج مثبت این نشست نسبت داد، اما در همان روز، سازمان اوپک نیز میزان تولید خود را اعلام کرد. انتخابات ریاست جمهوری فرانسه برگزار شد، مشکلات سیاسی یونان به اوج رسید و البته مجموعه‌ای از عوامل که هریک می‌توانست افزایش قیمت نفت را تقویت کند و یا به تضعیف آن بینجامد.

نتیجه نا مملوس خواهد بود

۷.حسین راغفر: بعید می‌دانم، مذاکرات بغداد با توجه به موضع‌گیری اخیر غرب به نتیجه ملموسی منتهی شود. البته آنچه موجب تغییر نرخ ارز و طلا می‌شود، «انتظارات» جامعه از مذاکرات سیاسی نیست؛ چراکه عوامل متعددی بر بازار تاثیر می‌گذارد. از سوی دیگر، مشکلات ساختاری اقتصاد ایران با افزایش یا کاهش نرخ ارز یا سکه برطرف نمی‌شود. در این شرایط ارز و سکه به طور موقت کاهش یافته است و دیر یا زود دچار افزایش خواهد شد. در بازار مسکن نیز حباب بزرگی مشاهده می‌شود. حبابی که قشر متوسط و فرودست جامعه را از بازار مسکن رانده است. اگرچه، سرمایه‌گذاری نسبی در این بخش صورت گرفته است اما عرضه مسکن بیشتر طبقات متوسط به بالا را هدف قرار می‌دهد. با این وجود قیمت مسکن در کوتاه‌مدت تغییری نخواهد کرد.

ارز و طلا ارزان می شود

۸. مسعود خوانساری: ویژگی نشست سوم خرداد به سایرنشست‌ها این است که در جامعه، نوعی جو روانی ایجاد کرده است. احساس مردم این است که جنگ سرد دو طرف خاتمه می‌یابد و مشکلات اقتصادی نیز تاحدودی رنگ می‌بازد. اما از دیدگاه من، مشکلات اقتصادی به قوت خود باقی خواهد ماند. چراکه منشا التهابات بازار ارز یا طلا، حجمی از نقدینگی است که بدون پشتوانه به بازار تزریق شده است. بنابراین حتی با وجود نتایج مطلوب در نشست بغداد، اگرچه ممکن است، نرخ ارز و طلا دچار کاهش شود؛ اما رشد نقدینگی، همچنان پابرجاست. البته پیش‌بینی می‌شود، نقدینگی سرگردان این بار از بازار مسکن سربرآورد و قیمت‌ها در این بخش افزایش یابد. اما نتایج نشست ایران و گروه ۱+۵ به طور مستقیم بر قیمت نفت تاثیر خواهد گذاشت و آن را افزایش خواهد داد.

تورم افزایش می یابد

۹. علی شمس اردکانی: حرکت نرخ ارز روی منحنی صعودی در ماه‌های گذشته به این دلیل بود که بازار ارز دچار انباشت پس‌انداز شده بود. ویژگی طلا و ارز در این است که قابلیت نقد شوندگی این دو کالا بالاست. بنابراین گروهی که نقدینگی متوسطی را در بانک‌ها پس‌انداز کرده بودند این نقدینگی را از بانک‌ها خارج کرده و به سرمایه‌گذاری در این بازار پرداختند. اما پس از مدتی به دنبال عرضه کوتاه‌مدت یا نقطه‌ای، قیمت‌ها کاهش یافت. از سوی دیگر فشار تورمی یکی از مشکلات ساختاری اقتصاد ایران است که دولت اقدام به خلق نقدینگی برای تامین تقاضای موثر کالاهای مصرفی می‌کند و در این صورت، فشار تورمی به صورت افسارگسیخته افزایش می‌یابد. با این وجود اگر در نشست سوم خرداد مشخص شود ایران، قربانی توطئه صهیونیستی است و توافقی میان دوطرف حاصل شود، به دنبال ورود سپرده‌های ارزی کوچک، سپرده‌های بزرگ‌تر نیز وارد بازار می‌شود و ارز به نرخ تعادلی هزار و۴۵۰ تومان می‌رسد، نرخ طلا و سکه نیز کاهش می‌یابد اما قیمت نفت تغییری نمی‌کند.

ارز گران می شود

۱۰. فریال مستوفی: هنگامی که التهاب بازار را فرا می‌گیرد، قیمت‌ها هم نوسانات غیر معمولی را به نمایش می‌گذارند. آنچه در ماه‌های اخیر در بازار واقعی می‌نمود، افزایش یا کاهش کاذب قیمت‌ها وکاهش ارزش پول ملی بود. البته نتیجه مثبت مذاکرات از شدت التهاب بازار خواهد کاست. اما مشکلات عمده اقتصاد ایران، مانند افزایش روز افزون تورم،کاهش ارزش رالا در برابر سایر ارز‌ها و آسیبی که فضای کسب و کار متحمل شده است در کوتاه‌مدت قابل حل نیست. دولت باید سیاست‌های اقتصادی خود را مورد بازنگری قرار دهد تا علاوه بر تشویق سرمایه‌گذاران داخلی، سرمایه‌گذاران خارجی را نیز جذب کند. اما اگر نشست بغداد از نتایج مثبتی برخوردار باشد، پیش‌بینی من این است نرخ ارز در مقطعی کاهش پیدا کند و دوباره به وضعیت گذشته خود بازگردد.

تعلیق برخی تحریم ها

۱۱. پدرام سلطانی: پیش‌بینی می‌شود که در مذاکرات گروه ۱+۵ در بغداد، طرفین بتوانند نقشه راهی را برای توافقات بیشتر ترسیم کنند و از این رو تغییرات ناشی از این توافقات به تدریج در اقتصاد، خود را نشان خواهد داد. آثار نگرانی از چهره جامعه پاک می‌شود و انتظارات هیجانی از بازار رخت بر می‌بندد. در چنین شرایطی، هجوم به بازارهای با نقد شوندگی بالاتر مانند دلار و سکه وطلا کاهش می‌یابد وموضوع «سرمایه‌گذاری» به صورت جدی در اقتصاد کشور مورد توجه قرار خواهد گرفت. با انتخاب این مسیر، تحریم‌های نفتی ایران نیز به حالت تعلیق درمی‌آید وتحریم بانک مرکزی نیز متوقف خواهد شد.

مسکن گران می شود

۱۲. بیت‌الله ستاریان: دوسناریو در مورد روند مذاکرات ایران و۱+۵ در بغداد وجود دارد. اینکه درسوم خرداد نیز مانند مذاکرات استانبول توافقاتی حاصل شود یا طرفین به نتیجه نرسند. اگرچه ممکن است، قیمت طلا و سکه تحت تاثیر آثار روانی مثبت این نشست سیاسی، کاهش یابد و پس از مدتی تثبیت شود، اما نقدینگی این بار به بازارمسکن سرازیر خواهد شد؛ چرا که سرمایه‌گذاری دراین بخش از امنیت بیشتری برخوردار خواهد بود. به گونه‌ای که انتظار می‌رود با بازگشت یکباره سرمایه به این بخش، قیمت مسکن حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ درصد افزایش یابد. اما وقوع این تحول، تصویری شفاف از تقاضای انبوه مسکن در کشور را به نمایش خواهد گذاشت؛ به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود قیمت مسکن در سال جاری و سال آینده افزایش شدیدی را تجربه کند.