دشواری های برگزار کردن کنسرت در تهران

«برگزار کردن کنسرت خیلی انرژی می‌گیرد». این جمله‌ای است که آن را از زبان اغلب کنسرت‌گزاران شنیده‌ایم، اما شاید خیلی‌ها با این روند طولانی آشنا نباشند. واقعیت این است که برای برگزاری کنسرت در شهر تهران باید «هفت‌خوان» طی شود!

ایسنا: «برگزار کردن کنسرت خیلی انرژی می‌گیرد». این جمله‌ای است که آن را از زبان اغلب کنسرت‌گزاران شنیده‌ایم، اما شاید خیلی‌ها با این روند طولانی آشنا نباشند. واقعیت این است که برای برگزاری کنسرت در شهر تهران باید «هفت‌خوان» طی شود!

با وجود روند طولانی مورد نیاز برای صدور مجوز کنسرت، مدت کوتاهی است که مجوز اجراهای صحنه‌ای در سالن‌های زیر 500 نفر به جای دفتر موسیقی در معاونت هنری سینمایی استان تهران صادر می‌شود و از این پس سالن‌های زیر 500 نفر باید نامه‌ی درخواست اجرای خود را برای این بخش واقع در خیابان ویلای شمالی ارسال کنند.

خوان اول؛ گروه‌های موسیقی تهرانی باید در دفتر موسیقی وزارت ارشاد پرونده تشکیل دهند، فرم اعضای گروه و درخواست ثبت گروه را ارائه و نمونه‌ای تصویری از یک قطعه‌ی موسیقی اجراشده توسط گروه را ضمیمه‌ی درخواست‌شان کنند تا توسط شورای موسیقی بررسی شود و کیفیت هنری، سطح نوازندگی و خوانندگی اعضای گروه مورد ارزشیابی قرار گیرد.

نام گروه نباید فرنگی انتخاب شود و بار معنایی‌اش باید درخور شأن باشد و قطعا نباید با گروه‌های دیگر تشابه اسمی داشته باشد. از طرفی سرپرست گروه حتما باید از نوازندگان یا خوانندگان گروه باشد و در تمام طول کنسرت روی صحنه حضور داشته باشد.

پس از بررسی نمونه‌ی تصویری در شورای موسیقی و بررسی سطح کیفی نوازندگی اعضا، گروه اجازه پیدا می‌کند، به فعالیت در زمینه‌ی اجرای صحنه‌ای بپردازد و مراحل بعدی گرفتن مجوز را بگذراند. البته گروه‌ها، نوازندگان و خوانندگانی هم هستند که آلبوم صوتی‌شان با مجوز همین شورا منتشر می‌شود، اما با بررسی نمونه‌ی تصویری مشخص می‌شود سطح کیفی لازم را برای برگزاری کنسرت ندارند. به هر حال، وزارت ارشاد هم متولی صیانت از حقوق خریداران بلیت کنسرت است و نباید اجازه دهد، موسیقی بی‌کیفیت به گوش مخاطب برسد.

بد نیست بدانید، شورای موسیقی در اصل به سه شاخه‌ی موسیقی ایرانی، موسیقی پاپ و تلفیقی و موسیقی کلاسیک تقسیم می‌شود و هرکدام ممیزی جداگانه‌ای دارد. نام گروه نیز فقط یک‌بار می‌تواند تغییر کند و گروه‌ها پس از ثبت، طبیعتا دیگر نیازی به طی کردن دوباره این مرحله نخواهند داشت.

خوان دوم؛ گروهی که اجازه‌ی فعالیت رسمی و گسترده پیدا می‌کند، در این مرحله باید همه‌ی قطعات مورد نظرش را که می‌خواهد در کنسرت روی صحنه ببرد، به‌صورت تصویری ضبط کند و همراه چند فرم جدید دوباره به شورای موسیقی ارائه دهد. در این مرحله، شورا دوباره به بررسی محتوایی قطعات خواهد پرداخت و همان موضوعات مانند کوک، هماهنگی و کیفیت صدادهی (سونوریته) را خواهد سنجید. همچنین پارتیتور آثار آهنگسازان جوان ایرانی (بخصوص آهنگسازان کلاسیک) باید به شورا ارائه شود.

اما اگر در این میان، گروه‌هایی قصد اجرای قطعات آوازی را داشته باشند، باید متن آواز را به‌صورت اینترنتی به شورای شعر و ترانه ارائه دهند تا مورد بررسی و تأیید قرار گیرد و برای آن شماره صادر شود. در صورتی که متون به زبانی غیر از فارسی (مثلا سانسکریت کهن) باشد، باید توسط دارالترجمه‌ی رسمی ترجمه و مهر و سپس به شورا ارائه شود. البته زبان‌های بومی ایرانی از ترجمه‌ی رسمی معاف‌اند.

اگر کلام از نظر شورا از غنای کافی برخوردار نبود یا اشکال‌های ادبی یا محتوایی بر آن وارد بود، متن رد می‌شود. این در حالی است که هنرمند می‌تواند به نظر شورا اعتراض کند یا مواردی را که شورا تعیین می‌کند اصلاح کند.

تا اینجا یعنی مراحل اول و دوم، کار در ساختمان کوچک دفتر موسیقی در همسایگی مجموعه‌ی تالار وحدت پیگیری و انجام می‌شود.

خوان سوم؛ پس از گرفتن مجوز رپرتوار یا همان قطعات، شماره‌ی پرونده‌ی مربوط به گروه داده خواهد شد. گروه که پیش از این احتمالا سالنی را برای اجاره رزرو کرده است، شماره‌ی مربوط را به سالن کنسرت ارائه می‌کند. مسوولان سالن هم براساس این شماره‌، نامه‌ای را مبنی بر درخواست برگزاری کنسرت تنظیم و به دفتر موسیقی ارسال خواهند کرد.

در این مرحله، مجوز اجرای صحنه‌ای سالن‌های زیر 500 نفر (البته به غیر از سالن رودکی) را بخشی دیگر یعنی معاونت هنری سینمایی استان تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌کند. این، یک قانون جدید است و امور مربوط به سالن‌های بالای 500 نفر از مجرای دفتر موسیقی واقع در خیابان حافظ دنبال خواهد شد.

کنسرت‌های زیر ۵۰۰ نفر عمدتا توسط گروه‌هایی روی صحنه می‌رود که ژانری خاص را در موسیقی دنبال می‌کنند و مخاطبان کمتری دارند.

خوان چهارم؛ درباره سالن‌های کوچک، معاونت هنری سینمای استان تهران در نامه‌ای صلاحیت گروه را از حراست ارشاد استان تهران واقع در سعادت‌آباد استعلام می‌کند. در این مرحله نیز گروه، مدارکی را به اداره‌ی حراست ارشاد استان تهران ارائه خواهد داد که شامل کپی تمام صفحات شناسنامه، کارت ملی و کارت پایان خدمت تمام اعضای گروه همراه سه قطعه عکس است.

سپس در صورتی که سالن اجرا زیرمجموعه‌ی وزارت ارشاد نباشد، ولو این‌که دولتی باشد و حراست آن توسط نهاد ریاست جمهوری انجام شود، اداره‌ی حراست استان تهران مراتب اجرای کنسرت را به اطلاع اداره‌ی اماکن نیروی انتظامی تهران خواهد رساند.

در اداره‌ی اماکن پس از وصول نامه، گروه دوباره مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. به این ترتیب که همه‌ی مدارک اعضای گروه مطالبه می‌شود. آن‌گاه گروه از سوی اداره‌ی اماکن که واقع در خیابان معلم است، برای پیگیری بقیه امور، به اداره‌ی دیگری واقع در خیابان انقلاب فرستاده خواهد شد. پس از تأیید لازم از سوی اداره‌ی دوم و بازگشت به اداره‌ی اول، اداره‌ی اماکن واقع در خیابان معلم، نامه‌ای را به اداره‌ی حراست ارشاد استان تهران (سعادت‌آباد) مبنی بر بی‌اشکال بودن کنسرت ابلاغ می‌کند. سپس اداره‌ی حراست طی نامه‌ای مراتب تأیید را به اطلاع اداره‌ی هنری سینمایی استان تهران (خیابان ویلا) خواهد رساند.

البته اگر سالن، زیرمجموعه‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد باشد، گروه از طی کردن پروسه‌ی تأیید اماکن ناجا معاف است.

خوان پنجم؛ مجوز کنسرت گروه صادر و به سالن کنسرت ارسال خواهد شد. گروه می‌تواند از این زمان تبلیغات رسمی خود را آغاز و اقدام به بلیت‌فروشی کند. قیمت بلیت نباید از حدی معین بیشتر شود.

خوان ششم؛ پوستر و اعلانات تبلیغاتی باید به تأیید برسند و سپس منتشر و توزیع شوند. در صورتی که گروه قصد فیلمبرداری از کنسرت را داشته باشد، باید مجوز آن دریافت شود و پس از برگزاری کنسرت، یک نسخه از فیلم به اداره‌ی مربوطه ارائه شود.

خوان هفتم؛ تعدادی بلیت کنسرت باید جهت ارزیابی اجرا توسط ناظران کیفی، به دفتر موسیقی ارائه شود.

به گزارش ایسنا، پیش از این در دفتر موسیقی وزارت ارشاد سمتی به‌عنوان معاون وجود داشت که بر اغلب امور اداری و بروکراتیک مربوط به صدور مجوزها نظارت و در صورت صلاحدید، از طرف مدیرکل دفتر موسیقی، نامه‌ها را امضا می‌کرد. همچنین بخشی از گفت‌وگوها و مذاکرات حضوری مراجعه‌کنندگان با معاون این دفتر انجام می‌شود.

این سمت در اواخر دوران مدیرکلی سیدمحمد میرزمانی حذف شد و پس از آن نیز به‌طور واقعی احیا نشد. از آن پس، رسم این است که همه‌ی تصمیم‌گیری‌ها، امضاها و گفت‌وگو با مراجعه‌کنندگان توسط مدیر دفتر موسیقی انجام شود.