از فحش هایتان متشکریم!

هفته نامه زندگی مثبت - لیلا افشار: این روزها در فضای مجازی اظهارنظرهایی در حال رد و بدل شدن است که رنگ جنگ و خون گرفته. چرا چنین شده ایم؟ کجا داریم می رویم؟

این روزها در فضای مجازی بین افراد عادی و چهره های معروف شبکه ها دیالوگ های رد و بدل می شود که نخواندنی است. درست خواندید «نخواندنی» چون خواندنشان سخت است و پذیرفتنشان سخت تر. اینکه چطور بعضی حتی در همان قالب فرد ناشناس می توانند حرف هایی را به زبان بیاورند و اظهارنظرهایی بکنند که در تصور نمی گنجد و در قالب بی ادبیاتی هم حساب کنید و نه ادبیات، نوعی پرده دری به حساب می آید. جالب اینکه تنها افرادی که ناشناس هستند و به قولی fake (شخصیت غیرحقیقی) در این گروه اظهارنظرکنندگان قرار نمی گیرند و برخی با نام و نشان های شناخته شده آنچنان هتاکی هایی به دیگران- و البته به شخصیت خودشان اگر خوب نگاه کنند- می کنند که غیر قابل باور است.

چرا این اتفاق می افتد؟ آیا در این بستر هم فرهنگ ما و فرهنگ سازی ما از تکنولوژی عقب افتاده؟ آیا این نوع رفتار نشانی از همان جامعه ای دارد که آدم های عصبانی اش نه از درز چشم ها که از فضای بین دندان هایشان به هم نگاه می کنند و برای هم، سر کوچک ترین اختلاف و خطایی مشت گره می کنند و قفل فرمان بیرون می کشند؟ همان افرادی که حریم ها برایشان دیگر معنایی ندارد و سپیدی موها ارزشی؟ چه اتفاقی افتاده؟ فقط اینجا که ما هستیم و بین ما چنین فضایی جریان دارد یا نه درد مشترکی است که بین دیگرانی با زبان و فرهنگ های دیگر هم جریان دارد؟


از بَسکی کامنت های فحش خوندم هنوز خوابم نبرده!

بعد از شکست تیم ملی فوتبال مقابل بوسنی و حذف شدن ما از جام جهانی، تعداد زیادی از کاربران به معنای واقعی کلمه به صفحه علیرضا حقیقی حمله کردند. می گوییم حمله چون در میان نظرهایی که نوشته می شد صد تا در میان هم نمی شد یک نظر صرفه درباره بازی او پیدا کرد. اکثر کسانی که سراغ حقیقی آمده بودند، تنها از زبان بد و بیراه استفاده کرده بودند و حتی این بد و بیراه ها را منوط به خودش نکرده بودند و متاسفانه به خانواده او هم رحم نکرده بودند. کار تا جایی کشید که علیرضا حقیقی مطلبی- دردنامه ای بهتر است بگوییم- روی صفحه خود گذاشت با این مضمون که به دلیل اهانت هایی که به او شده از فضای مجزی خداحافظی می کند. حقیقی نوشته بود:

سلام دوستان. یکمی باهاتون حرف دارم!

اول: ما همه تلاشمون رو کردیم، ولی نشد! دوم: مری از اونایی که ما رو حمایت کردن، واقعا دمشون گرم. سوم: الان اینجا ۴ صبح، از بسکی کامنت های فحش خوندم هنوز خوابم نبرده! واسه همین موضوع دیگه تصمیم گرفتم اینجا نیام و این پیج رو به یکی از هوادارانم (دوست صمیمی) خواهم داد و از این به بعد به جز یک پروفایل شخصی هیچ پیجی در فیس بوک ندارم... مرسی از فحش هایی که به پدر و مادر بی گناهم دادین...

هرچند حقیقی بعد از مدتی دوباره در فضای مجازی پیدا شد و البته هنوز که سری به صفحه او می زنی و زیر هر عکس و پستی که گذاشته و خواسته مهربان باشد و از در دوستی در بیاید باز هم می توانی مواردی از این قبیل بخوانی. مثلا زیر یکی از پست های حقیقی که عکسی از خودش گذشته و نوشته:

سلام، امیدوارم که حال همتون خوب باشه و سالم و سلامت باشید... یا حق می خوانیم:

+خداییش احمق ترین هوادارتم فکر نمی کرد تو دروازه بان فیکس تیم ملی بشی. تو انگشت کوچیکه رحمتی هم نیستی... بزرگ ترین ظلم تاریخ رو کی روش در حق رحمتی کرد... تو ملخ آسیایی...


این جوری می خواهی بگی تکی؟

البته همیشه هم وضع در دنیای ورزش بد نیست و کافی است کمی توپ بچرخد به روی برنده بودن تا بد و بیراه ها جایشان را بدهند به تعریف و تمجید و قربان صدقه رفتن. چیزی که این روزها در صفحه های والیبالیست ها اتفاق می افتد. مثلا بعد از مسابقه رفت والیبال بین ایران و آمریکا و برد ایران در صفحه سعید معروف و زیر پستی از او می خوانیم:

+خیلی دوست داریم. خدا حفظت کنه. داشتن می کشیدنت تو حاشیه. حواست باشه مواظب خودت باش!

+کاپیتان دلبره

+بهتون تبریک می گم آفرین مثل همیشه درخشیدید ولی برای من این برد شیرینی همیشگی رو نداشت. حتی بازیتونو از TV هم ندیدم تنها از کف و سوت شادی مردهای همسایه شنیدم که برنده شدید... بده غریبه باشی تو وطن خودت خیلی حس بدی داره خیلی.

+دمت گرم مشتی

+یه حمایتی از خانوم ها می کردین بد نبود.

+آقای معروف می شه الاقل فلسفه گذاشتن ریش را بگی؟ خداییش این همه بازیکن دیدیم. کشورهای آمریکایی اروپایی. آخه یک نفر شبیه تو بود؟ مثلا اینجوری می خوای بگی تکی؟ وا... ما بازیتو خیلی قبول داریم. ولی این قیافه و کری کری خوندن برای تیم های مقابل را قبول نداریم.


گند زدی با شوهرکردنت

برنده و بازنده بودن های ورزشی و تب های فصلی یک طرف به صفحه های چهره های معروف دیگر در دنیای سینما هم که سر بزنیم، می توانیم نمونه های زیادی از انواع و اقسام اظهارنظرها را پیدا کنیم که هم به خنده می اندازدمان و هم به گریه و هم به تاسف و هم تعجب و البته بی انصاف هم نباشیم گاهی به تامل اظهارنظرهایی که فصل و ماه نمی شناسد و همیشگی است. مثلا چند نمونه از کامنت های صفحه یکی از بازیگرهای خانم که به تازگی همسر پسر یکی از سیاسیون دولت قبل شده:

+برای زندگی کردن و زنده ماندن به هر طریقی، سرکار خانم داشتن چهره زیبا و پاسپورت آمریکایی و شوهر پولدار دوامی نداره ای کاش مانند لیلا حاتمی فقط در قواره یک عکس و در یک کادر نبودید و ای کاش این فرصت بودن با لیلا حاتمی رو مغتنم می شمردین تا هم از هنرش بهره ای ببرین و هم از انسانیت

+ گند زدی با این شوهرکردنت!

+ چهره دوگانه

+ ازت متنفرم

+ کمی نگرانم به خاطر عدم محبوبیت خانواده همسرتان و تاثیر آن بر محبوبیت شما

+ خلاصشو بگم اصلا «خاص» نیستی

+ نه که الان پسر فلان آقا بیاد خواستگار ماها درو روش می بندیم می گیم پیف پیف بوو می دی. نه که هممون بدمون میاد بچمون آمریکا دنیا بیاد!!! واسه همینه می گیم ااااه... خیلی بی شعوری بابا!

تازه اینها کامنت های مودبانه و قابل انتشار ماجراست.

نادر ما یا نادر آنها؟

اما فقط صفحه اهالی ورزش و سینما و سیاست نیست که کامنت های عجیب و غریب و اظهارنظرهای تند و تیز در آن زیاد است.خیلی از افراد هم هستند که در دنیاهای مجازی برای خودشان اسم و رسمی بهم زده اند و در صفحه آنها هم که به نوعی خود را آسیب شناس اجتماعی می دانند پر است از این اظهارنظرها البته با این تفاوت که رنگ و لعاب ادبی دارند.

مساله این است: چگونه نظر بدهیم؟

اینکه چگونه برای دیگران نظرمان را بیان کنیم تا مودبانه هم باشد کار خیلی سختی نیست. فهمیدن اینکه چگونه به قول معروف کامنت بگذاریم تا دیگران از ما نرنجند هم. مگر اینکه قصدمان این باشد که کسی را برنجانیم و سبب آزاری شویم اما می توان مثبت بود و حتی در عصبانی ترین لحظه ها هم عملکرد بهتری داشت. نگاهی به این چند پیشنهاد بیندازید:

۱- اگر از موضوعی عصبانی هستید یا احساساتی، بدانید در موقعیت مناسبی برای نظر دادن نیستید. کمی به خودتان وقت دهید و زمانی که آرام شدید نظرتان را بنویسید.

۲- اگر از اظهارنظری ناراحت هستید لازم نیست حتما به او جواب دهید یا ناسزایی بگویید. شبکه های اجتماعی برای شما این امکان را به وجود آورده اند که نظر داده شده را حذف یا حتی درباره فردی که به شما هتاکی کرده به مدیر شبکه اطلاع رسانی کنید.

۳- بدانید که شما نمی توانید با همه نظرها موافق باشید و بدانید همه ظرفیت قرار گرفتن در دایره شخصی شما را ندارند. اگر از این قضیه آزرده می شوید حتما دایره دوستانتان را محدود کنید.

۴- هرچند پاک کردن کامنت و حذف برخی از افراد توصیه می شود ولی این موقعیت می تواند فرصتی باشد برای شما برای دیدن آدم های اطرافتان. خواندن اظهارنظرها و نقدها و عکس العمل های تکانه ای نشان ندادن یقینا می تواند شما را آگاه تر و محکم تر کند.

۵- بدانید اگر هتاکی به کسی کنید حی اگر آن فرد به نظر شما و خیلی از افراد دیگر حقش این باشد اما در آخرش ما وجهه تان را به خطر انداخته اید و یقینا می شود با ادبیات بهتری به اظهارنظر دادن پرداخت. پس مراقب وجه خودتان باشید.


۶- گاهی برای پاسخ دادن به نظری، بد نیست با کسی مشورت کنید. خصوصا در مواقع حساس و در فضاهایی که بسیاری شاهد شما هستند، پس بد نیست شما هم مثل افراد معروف مدیر برنامه و رفتاری داشته باشید و بی گدار به آبی نزنید که موج هایش بند نمی آید.

۷- هرچقدر هم عصبانی هستید فرد مورد نظر را با لفظی مودبانه خطاب قرار دهید و بدانید در بیشتر موارد می توانید با کمی نوازش در گفتار افرادی که تیغ با خودشان آورده اند برای زدن نرم کنید و شرمنده.

۸- بدانید در دروازه های مجازی را نمی توان بست. می توان محدود کرد اما بستنش کار سختی است. پس یا قواعد این فضا را بپذیرید یا جنگ اعصاب و روانی که نیاز دارید را برای خودتان جور نکنید.

آخه چرا؟

حمله و فحاشی به چهره ها و اغلب غریبه ها که زمانی یک اتفاق محسوب می شد و با هر بار تکرار موجی از تاسف را بر می انگیخت حالا چنان عادی و رایج شده که کسی به آن حساس نمی شود و حتی بعضا حساسیتی نیز ایجاد نمی کند. در سال های اخیر لیونل مسی بارها مورد عنایت کاربران ایرانی قرار گرفته است. این که او بعد از زدن گل به ایران در جام جهانی آماج فحش و ناسزا قرار بگیرد، چنان عجیب و غیرعادی بود که حتی توجه محافل و رسانه های خارجی را هم جلب کرد. رسانه هایی که می پرسیدند زدن یک گل منصفانه در جریان طبعیی بازی چرا باید این همه خشونت کلامی و بی اخلاقی را به دنبال داشته باشد.

این اتفاقی بود که قبل از آن مجری برزیلی هم طعم اش را چشید. زنی که در زمان قرعه کشی جام جهانی روی سن حاضر بود و به دلیل پوشش خاص اش موجب قطع مداوم تصویر تلویزیون ایران شد. اما عصبانیت بینندگان ایرانی انگار یک راه حل سریع و روشن داشت: حمله به صفحه شخصی خانم برزیلی و ابراز خشم با رکیک ترین ادبیات ممکن. این لحن شنیع را در ماه های گذشته بارها تجربه کرده ایم. از هر ابراز نظری از سوی یک چهره ایرانی که باعث ایجاد نظرات مخالف شود و کار را به تهدید و فحاشی بکشد، تا داور استرالیایی که با یک سوت اشتباه موجب حذف تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت های آسیا شد و حتی تا حادثه مرگ یک دخترجوان بر اثر تصادف پورشه اش در تهران فحش و فحش و فحش.

برای همین شاید دیگر جای تعجب نداشت اگر در هفته گذشته، صفحه شخصی والیبالیست های آمریکایی حاضر در ایران با زشت ترین کلمات آلوده شد. بعد از باخت اول این تیم در تهران، ایرانی ها به پیج والیبالیست هایی که بازی معمولی شان را کرده بودند و تازه شکست هم خورده بودند حمله ور شدند و آنچه در چنته داشتند نثار آنها کردند. دلیل؟ هیچ. شاید حق با ورزشکار غریبه بود که تنها دو کلمه در زیر خرواری از فحش های ایرانی نوشته و پرسیده بود: «چی شده؟» واقعا کسی به این سوال پاسخی نداشت. آخه چرا؟