توضیح درباره جزییات توافق هسته ای

خبرآنلاین: همزمان با مذاکرات فشرده در وین که دو روز دیگر تمدید شد، تیم معاونان آژانس بین المللی انرژی اتمی و معاونان سازمان انرژی اتمی ایران در حال مذاکره هستند تا به راهکارهای مرضی الطرفین برای حل مشکل هسته ای ایران دست پیدا کنند.

حسین رنجبران سردبیر گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما، در برنامه امشب خود، ۳ مهمان تلفنی داشت و همکار او علی علوی از وین نیز به صورت تصویری روی خط آمد تا گفتگوهای سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده درباره دلیل تمدید دو روزه مذاکرات را پخش کند.

ولی در ابتدای این برنامه، علاالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به صورت تلفنی از شهر مشهد روی خط برنامه آمد تا تحلیل خود را از تمدید دو روزه مذاکرات بیان کند.

بروجردی در این باره توضیح داد: شاید تعبیر بهتر این است که بگوییم اراده سیاسی موجود در غرب، آمریکا و همپیامانانش و مجموعه گروه ۱+ ۵ به این تعلق گرفته که روند طولانی مذاکرات بالاخره در این دور به نتیجه برسد. اگر این عزم طرفها را بپذیریم تصویر تمدیدهای مکرر خیلی ساده می شود. آنها همه ظرفیت خود را به میدان آورده اند. حضور بیش از ۱۰ روزه وزیر خارجه آمریکا در وین، نشان دهنده این است که آنها همه ظرفیت و حیثیت خود را به کار گرفته اند تا مسئله را حل کنند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه گفت: این نکته اول است که در فرمایشات مقام معظم رهبری هم عنوان شده بود که آنها علاقمندند و مصرند به این توافق برسند. نکته دوم عزم عزیزان ما در این جهاد دیپلماتیک است که از خطوط قرمز ترسیم شده و دستورالعمل های شورای عالی امنیت ملی به خوبی دفاع کنند. این مسایل باعث شده مذاکرات به درازا بکشد و نکته سوم نیز زیاده خواهی های آمریکاست که از همه ظرفیت خود استفاده می کنند و علاقمندند به نتیجه برسند برای همین از همه ظرفیت خود استفاده می کنند که در آخرین ساعات مذاکرات حداکثر امتیاز را بگیرند و کمترین امتیاز را بدهند.

در ادامه برنامه، علی علوی، خبرنگار واحد مرکزی خبر که ۱۵ سال است در فرانسه در حال ماموریت به سر می برد از حیاط هتل کوبورگ با ارتباط تصویری روی خط برنامه آمد تا فضای کلی فعلی حاکم بر مذاکرات را بیان کند.

او در این باره گفت: اطلاع دارید که قرار بود امروز بر اساس برنامه ریزی های ۱+۵ با ایران موضوع مذاکرات جمع بندی شود. از امروز صبح خبرنگاران رسانه های مختلف که در وین آمده بودند، منتظر جلسه سوم وزرای خارجه ۱+۵ با ایران بودند که این جلسه تشکیل نشد و وزرای ۱+۵ با خود وارد شور و جلسه شدند. اختلافات داخلی ۱+۵ و نرسیدن به اجماع درباره پرونده هسته ای، یکی از دلایل تداوم مذاکرات است. خانم موگرینی در مقابل دوربینها قرار گرفت و اعلام کرد با توجه به اینکه روزهای پایانی و مطالب باقی مانده سخت است، تصمیم گرفته شد مذاکرات برای ۲ روز دیگر تمدید شود. در این مدت دستور کار هیات ها و معاونان ۱+۵ قرار است روی موارد اختلافی و پرانتزهای برجا مانده در متن توافق کار کنند. لابروف هنگام ترک وین گفت موارد اختلافی میان طرفهای مذاکره کننده در حال حل شدن است.

خبرنگار واحد مرکزی خبر در ادامه، گزارش تصویری از آخرین مصاحبه سید عباس عراقچی را پخش کرد که در آن عراقچی اعلام کرد: هیچ ضرب الاجلی برای ما مقدس نیست و طرف مقابل باید از تحریم دل بکند.

پس از پخش این مصاحبه تصویری، محمد سعیدی عضو اسبق مذاکره کننده هسته ای به صورت تلفنی روی خط برنامه آمد تا به سئوالات مجری برنامه، رنجبران پاسخ گویند.

مجری از او پرسید: آقای عراقچی اشاره کردند طرف مقابل دل از تحریمها نمی کند و خیلی از موارد تمام شده و تصمیم در این باره باقی مانده، چرا تصمیم اینقدر برای این کشورها سخت است؟

سعید در پاسخ گفت: بحث عمده ای از مذاکرات به لطف خداوند به خوبی جلو رفته. فقط دو مسئله مهم باقی مانده. یکی تحریمهای تسلیحاتی است. این تحریمها در سال ۲۰۰۶ به خاطر موضوع هسته ای توسط شورای امنیت وضع شد. چون قرار است توافق در کلان موضوع حل شود، طبیعتا منطقی نیست این تحریمها همچنان باقی بماند. طرفهای مقابل دارند خارج از منطق و عقل برخورد می کنند و منطق تیم ما کاملا درست است. علت تحریمها، بحث هسته ای بوده و الان با رفع همه تحریمها، باید محدودیتها در بحث ابزارها و تسلیحات دوگانه و چه در بحث موشکها برداشته شود.

او در ادامه گفت: مسئله دوم که بسیار مهم بود ولی در روزهای اخیر به آن کمتر توجه شد، توافق خوبی است که سازمان انرژی اتمی با مقامات آژانس در تهران داشتند که این توافق طی بازدیدی که آقای آمانو از تهران داشت و همچنین پس از آن معاونان آژانس به ایران آمدند حاصل شد. این تفاهم به تیم مذاکره کننده هسته ای کمک می کند تا با قدرت و موضع منطقی مذاکرات را به یک توافق جامع نزدیک کنند.

مجری از او پرسید: بحث تمدیدها پیش آمده و طرف مقابل دنبال تمدید زمان است، چطور می شود برداشت کرد آمریکا که نیاز به این توافق دارد، دنبال جنگ روانی تبلیغاتی هستند تا امتیاز بیشتری بگیرند یا سناریوی دیگری دارند؟

سعیدی در پاسخ گفت: معمولا در مذاکرات این دقایق و ساعات آخر بسیار مهم است. از لحاظ روانی فشار زیادی به طرفین وارد می شود. منطق تیم ما بسیار درست است که خود را درگیر زمان نمی کند و می گوید هر قدر زمان طول بکشد، آماده ادامه مذاکرات است چون محتوا برای ما مهم است و زمان مهم نیست. طرف مقابل می خواهد از فرم دیگر فشار روی مذاکره کنندگان ما استفاده می کند و می گوید اگر توافق تا جمعه نهایی شود، در کنگره می تواند تا ۵۲ روز بعد این را تصویب کند و اگر از جمعه بگذرد این زمان به ۶۰ روز می رسد. عملا می خواهد از این فشار استفاده کند. تیم مذاکره کننده ما به خوبی و عقلانی دارند این مسیر را پیش می برند و می گویند اسیر زمان نمی شوند.

در ادامه این گفتگوی ویژه، بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی به صورت تلفنی به سئوالات مجری پاسخ داد.

رنجبران از او پرسید: تفاهمات سفر آقای آمانو در این باره به صورت مکتوب بود یا به صورت شفاهی مذاکرات پیش رفت؟

کمالوندی گفت: چند روز پیش آقای آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اینجا بودند و با رئیس جمهور محترم دکتر روحانی و دکتر شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار داشتند. تیم همراه ایشان نیز مذاکراتی با بنده و همکاران دیگر داشتند. کلیاتی تفاهم شد و مذاکرات خوبی بود. مذاکرات دیروز نیز دنباله مذاکرات آقای آمانو بود. ما دیروز از ابتدای صبح تا ساعت ۱ بامداد جلساتی را داشتیم و تفاهمات کلی خوبی حاصل شد.

ولی فرصتی که اینها را مکتوب کنیم به دلیل ضیق وقت نداشتیم. این مذاکرات ادامه می یابد و تصور می کنم گفتگوها در مسیر درست قرار گرفته. این مذاکرات از مدتها قبل شروع شده، ولی چون ارتباط با مذاکرات وین دارد- گرچه هر کدام مستقل و جداست- ولی می توانند تاثیر روی همدیگر داشته باشند. پرداختن به موضوعات گذشته آژانس همواره در ۲ سال گذشته مورد اعتراض ما بوده. خوشبختانه آقای آمانور در گزارش اخیر آمد و اعلام کرد جریان گزارشات نمی تواند بی پایان باشد، این پیشرفت خوبی بود که اذعان به این موضوع کردند. در مذاکرات ما چهارچوب زمانی برای ارائه گزارش آژانس مطرح شد که مهمترین مسئله بود. آقای آمانو گفت تا پایان سال میلادی یعنی کمتر از ۶ ماه بتوانند این موضوع را به سرانجام برسانند.

مجری پرسید: آقای عراقچی گفت ضمایم هسته ای متن توافق نیز در حال تکمیل است. شما در این باره خبری از آقای صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی که الان در وین است دارید؟

کمالوندی گفت: ما به طور دائم در ارتباط با همکارمان در وین هستیم، امروز نیز با آقای دکتر صالحی در وین در ارتباط بودم. ایشان از روند مذاکرات راضی بودند، گرچه هنوز روند گفتگوها باید دنبال شود. ما راه زیادی آمدیم و وضعیت طوری است که جهت حل مسایل در حوزه بحثهای فنی قرار گرفته ایم. همه این موضوعات که با همدیگر مرتبط است مانند بحث تحریمها و نظارت، باید با هم بررسی شود.

مجری پرسید: آیا می شود گفت الان ذهنمان از موضوع تداوم تحقیق و توسعه هسته ای در کشور آرام شده؟

کمالوندی گفت: جایی که ما الان قرار داریم، اصلا جای نگرانی در این باره نیست. ما محدودیتی در تحقیق و توسعه نداریم. درباره ماشینهای جدید IR۴,۵,۶,۷,۸ بحث بر سر آنها بود. مدتها مذاکرات فشرده و ۵-۶ ساعته در جلسات مختلف درباره این ماشینها انجام شده بود. در جایی که اکنون قرار گرفته ایم می توان گفت قرار نیست هیچ یک طرح های تحقیق و توسعه کشور در مسئله هسته ای محدود شود. در پایان دوره محدودیتهای داوطلبانه نیز می شود اعلام کرد در ارتباط با غنی سازی، ظرفیت کشور را می توانیم به اندازه ای ایجاد کنیم که به رفع نیازمندی های کشور برسانیم.

مجری پرسید: در ارتباط با مسایلی که آژانس داشته، حالا شما ذهن تان درباره آژانس مثبت شده؟

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: ما چاره ای نداریم جز اینکه بنا را بر بدبینی در مذاکرات سیاسی، حقوقی و فنی بگذاریم. ولی در مذاکرات فنی، اگر نگاه نسبت به اینها منفی نباشد، ممکن است مشکل ساز شود. ما با دقت و نگاه بدبینانه با آژانس مذاکره می کنیم. بارها و بارها علت بدبینی ما و افکار عمومی را به آژانس گفتیم و خواستیم رفتار آژانس به گونه ای باشد که اعتبار خود را در سطح دنیا و کشور ما ایجاد و حفظ کند. قطعا در ادامه، به تذکرات بسنده نمی کنیم و به نحوی پیش می رویم که تعهداتی را نپذیریم که با خطوط قرمز ما ناسازگار نباشد و در چهارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری حرکت خواهیم کرد.