وقتی از «غواصان»، استفاده سیاسی شد

هفته نامه صدا: مراسم تشییع شهدای غواص برخلاف تصورات رنگ و بوی سیاسی گرفت. در حالی که این مراسم با حضور گسترده همه مردم، فارغ از جناح ها و گرایش های سیاسی مختلف برگزار می شد، عده ای با سر دادن شعارهایی علیه مذاکره کنندگاه هسته ای سعی کردند که این مراسم را به محلی برای بیان عقاید سیاسی خود تبدیل کنند. بنرهای دست نویس در این مراسم توزیع شد که روی آنها نوشته بودند: تیم مذاکره کننده هسته ای، ما با دست بسته شهید شدیم شما که دستتان باز است ذلت را نپذیرید.

علاوه بر این در مراسم بروشورهایی نیز با موضوع مذاکرات هسته ای توزیع شد. همین موضوع سبب شد تا چهرههای سیاسی نسبت به این جریان اعتراض کنند. حسین مرعشی در یک گفت و گو با اشاره به مطالب بیان شده در مراسم تشییع شهدای غواص و با تاکید بر اینکه چنین مراسی جای مطرح شدن مباحث و اهداف سیاسی گروه ها و حریان های مختلف نیست. سال ها است که مراسم مالی ما مانند راهپیمایی 22 بهمن و همچنین مراسم مربوط به شهیدان و ایثارگران که متعلق به تمامی افراد ملت است، مورد سوءاستفاده افراد تنگ نظر قرار می گیرد و جامعه ما کم کم به چنین سوءآستفاده هایی عادت کرده است. البته باید توجه داشته باشیم این حرکت ها اثری بر روال کلی انقلاب نخواهدگذاشت.

سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی از توهین به مسئولان و سران قوا به عنوان مصداقی برای بریدن بن یک شاخه سخن گفت و تصریح کرد: توهین به مسئولان عالی و سران قوا مانند وضعیتی است که در آن فردی بن شاخه را می برد، زیرا اگر مسئولان عالی رتبه نظام احترامی نداشته باشند قطعا افراد عادی جامعه نیز محترم شمرده نمی شوند.

از سوی دیگر احمد توکلی با انتقاد به نحوه برگزاری مراسم تشییع ۲۷۰ شهید دفاع مقدس، افزود: متاسفانه برنامه ریزی خوبی برای برگزاری این مراسم به نحو احسن صورت نگرفته بود و مردم بی جهت خسته شدند. اگر برنامه ریزی دقیق بود، می شد به نحوی عمل کرد که مردم آزار نبینند و در هوای گرم با وجود چادر و لباس های تیره دچار زحمت نشوند. وی ادامه داد: البته ممکن است بعضی از عقاید درست نباشد. به عنوان مثال من با وجود ایراداتی که به تیم مذاکره کننده هسته ای دارم و آنها را چه به صورت علنی و چه خصوصی اعلام کرده ام نه تنها آنها را خائن نمی دانم که خادم برمی شمرم. فرق است بین کسی که بی وقفه برای مذاکرات زحمت می کشد با یک خائن. من حتی با نمایندگانی هم ککه نسبت به تیم مذاکره کننده هسته ای تندی می کنند برخورد می کنم.

عبدالواحد موسوی لاری هم در حاشیه اولین نشست شورای عمومی فصلی حزبی حزب ندای ایرانیان ضمن انتقاد از اتفاقات صورت گرفته در تشییع جنازه غواصان شهید گفت: در حقیقت آمدند و از تشییع جنازه برای مقابله با مذاکرات استفاده کردند که خیلی بی انصافی است. تبدیل تشییع جنازه سربازانی که برای وطن شهید شدند و همه هم به آنها علاقه مند هستند به یک میتینگ سیاسی چیز بدی است. می گویند برای تشییع پیکر این شهدا بوده، این درست است ولی ما می گوییم اقلا راستگو باشید و میتینگ سیاسی برگزار نکنید.

این اول بار نیست که مراسمی ملی محل سوءاستفاده عده ای می شود که خود را بیش از همه مالک ایران و انقلاب اسلامی ایران می دانند. در میان جمع پرشور مردمی اتفاق ها و رویدادهایی هم وجود داشت که البته شایسته نبود. از نمونه این اتفاق ها، سعی گروه هایی برای استفاده از جمعیت پرشمار مردم در جهت تامین برخی منافع گروهی، سیاسی و حزبی بود. در مراسم تشییع شهدای غواص مردم حاضر در مراسم با سر دادن شعارهای ضدآمریکایی چون «نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا»، «این سند جنایت کدخداست» شهدا را تشییع نمودند.


همچنین پلاکاردهایی در دست مردم بود که نوشته هایی چون «آب خوردن ما وابسته به یاحسین است، نه تحریم»، «با دستان بسته مقاومت کردید، ما با دستان باز چه کردیم؟!!»، «سرداران فتح خرمشهرهای سیاسی، شهدا اگر منتظر کدخدا می ماندند، خرمشهر الان هم آزاد نشده بود» و... در آنها درج شده بود. دیگر همه می دانند که برخی سودجود که تعداد اندکی هستند برای خودنمایی بیشتر در این مراسم بر موج به راه افتاده از سوی مردم سوار می شوند و حرف های خود را می زنند که تعداد اندک شان را مخفی کنند.

مراسم تشییع شهدای غواص هم هرچند با حضور پرشور مردم برگزار شد اما سیاسی کردن این مراسم موجبات ناراحتی بسیاری را فراهم کرد. اظهارات تند و تیز سخنران مراسم نسبت به دولت و تیم مذاکره کننده هم به ناراحتی ها افزود. محسن رضایی با اشاره به شعار «مرگ بر آمریکا» از سوی برخی از شرکت کنندگان در این مراسم، گفت: «این صداها را مذاکره کنندگان ما که پشت میز روبروی آنها می نشینند باید به خوبی بشنوند و بفهمند، این صداها جدی و واقعی است».

محسن رضایی تاکید کرد: «همین غواصان دست بسته ما دارند به شما می گویند که اگر دست های ما بسته باشد و ما را تیرباران هم کنید ما تسلیم زور و زیاده خواهی نخواهیم شد». در ایران نباید علامت غلط و حرف های غیرواقعی به دنیا ارائه شود. نباید بگوییم ما آب خوردن نداریم و کشور محاصره شده است. سیاست خارجه قاجاری و پهلوی دیگر به ایران برنمی گردد».

سعید حدادیان، از مداحان مراسم تشییع جنازه غواصان ایرانی، در سخنان گفت «ما هم امروز خطاب به آنی که می گوید شما از جیب ملت خبر ندارید می گوییم که جیب ملت پر از عکس احمدی روشن است، پر از وصیت نامه شهداست. پر از سربند یازهرا و یا حسین است. این مردم ایستاده اند، شما کم نیاورید.» اینها باعث شد روز پس از تشییع جنازه واکنش های بسیاری به این سخنان وجود داشته باشد.


روایت هاشمی از لو رفتن کربلای چهارشنبه

بازگشت پیکر گروهی از شهیدان غواص عملیات کربلای ۴ سبب شد تا روایت های بسیاری درباره این عملیات مطرح شود. اما روایت جنجالی و جالب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که در سال ۶۵ فرماندهی جنگ را برعهده داشت، درباره آنچه در این عملیات رخ داده بیشتر از باقی روایت ها جالب توجه بود. آیت الله هاشمی درباره این عملیات گفته بود: «طبعا چون من فرمانده جنگ بودم، جمع بندی همه اطلاعات قبل و بعد از عملیات و در حین عملیات به من می رسید. یعنی من دائما از اینها دعوت می کردم و مسائل را می پرسیدم. پس همه چیز را خوب می دانم».

هاشمی با یادآوری اینکه بنا شد عملیاتی انجام دهیم که بتوانیم کاملا عراق را از دریا جدا کنیم این موضوع را هدف اصلی خود به عنوان فرمانده جنگ عنوان کرد و گفت: «اگر این کار انجام می شد، ما به هدفمان می رسیدیم و می گفتیم که الان قطعنامه را می پذیریم و شما هم بیایید حق و حقوق ما را بدهید تا آتش بس را بپذیریم.»

او با حساس خواندن عملیات کربلای ۴ و نیاز به نیرو توضیح داد: «ما چند ماه تبلیغات کردیم، جوانان جمع شدند و آموزش دیدند، به نهایت رازداری، همه چیز را در این طرف اروند آماده کردیم. حتی وقتی می خواستم به جبهه بروم، احتیاط کردم و به خوزستان نرفتم. دو سه روز قبل از عمیات به بوشهر رفتم و به شکل کاملا ناشناس، غروب شبی که قرار بود عملیات شود، زمینی به طرف خوزستان آمدم و از اهواز و سه راهی آبادان- خرمشهر به سوی امیدیه رفتم که آقایان رحیم صفوی و دکتر روحانی با من بودند. شب را در پایگاه امیدیه ماندم. آنجا بود که خبر لو رفتن علمیات را شنیدم.»

هاشمی درباره لو رفتن عملیات گفت: «برای ارتش و سپاه دو محور مشخص کردیم. باید دوباره از اروند عبور می کردیم؛ ما از فاو عبور کرده بودیم و این بار می خواستیم از پشت نیروهای عقب (جنوب بصره) وارد شویم. جایی را درنظر گرفته بودیم و آن نقطه حساسی بود که نزدیک ترین راه (یک جزیره) عبور بود. ما پس از عبور از این جزیره به آن طرف می رفتیم. اواخر شب (نزدیک صبح) بود که به من اطلاع دادند عملیات با مشکل برخورد کرده است. من گفتم: چه مشکلی؟ گفتند که به صورت تلفنی نمی توانیم بگوییم. معلوم شد آن نقطه اساسی که یم خواستیم از آن عبور کنیم، عراقی ها مطلع شدند. حال اینکه از کجا مطلع شدند، نمی دانستیم.»

او همچنین گفت: آن موقع فرض ما بر این بود که آمریکایی ها از طریق ماهواره هایشان و هواپیماهای آواکسی که در عربستان بود، با رادارهایشان ما را می بینند و اطلاعات لازم را به عراقی ها داده اند. من و آقای رضایی، تصمیم گرفتیم همین الان فلش دوم را عملیاتی کنیم و نگذاریم نیروها برگردند. به همین دلیل به گونه ای خبر را اعلام کردیم که این یک عملیات فریب بود.»


هاشمی هدف از ماجرای فریب خواندن عملیات را خنثی کردن تبلیغات دشمن خواند و ادامه داد: «به گونه ای در منطقه هور تحرک پیدا کردیم که عراق فکر کند عملیات اصلی را می خواهیم در آنجا انجام دهیم. همان عملیات خیبر را که نیمه کاره مانده بود، دوباره انجام دهیم و از آن طرف راه بصره را قطع کنیم.»

به گفته هاشمی در اینجا، دشمن فریب خورد؛ یعنی ما این دفعه توانستیم او را فریب دهیم. دشمن خیال کرد منطقه اصلی ما در عملیات بعدی آنجاست؛ بنابراین آنها خیلی از نیروهایشان را به این سمت بردند و تمام همت شان را بر این گذاشتند که کشف کنند ما می خواهیم چگونه عمل کنیم. همه بچه که آماده و پای کار بودند، یک استراحت کوتاه و یک تجدید قوا و تجدید روحیه کردند تا اینه عملیات کربلای ۵ شروع شد.

در روایت رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام آمریکا سبب بروز مشکل و لو رفتن عملیات شده اما برخی دیگر جناحهای سیاسی را مقصر می دانند. محمداسماعیل کوثری فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله(ص) در عملیات کربلای ۵، در مصاحبه ای مدعی شد نهضت آزادی در جمع آوری اطلاعات مربوط به عملیات کربلای ۴ و انتقال این اطلاعات به سرویس های جاسوسی و غرب و در نهایت دستگاه امنیتی عراق دست داشته است. او به نقش منافقین در لو رفتن عملیات والفجر مقدماتی اشاره و گفته بود: در این عملیات هم افرادی بودند که جزو غواص های منافقین بودند و اسناد و مدارک بردند و با طراحی باعث لو رفتن عملیات شدند؛ اکنون هم پناهنده هستند.

این در حالیست که دکتر ابراهیم یزدی دبیر کل نهضت آزادی ادعاها درباره نقش نصضت آزادی ایران در لو رفتن عملیات کربلای ۴ را «فرافکنی» خوانده و پرسیده است چرا چنین اتهامی اکنون و پس از گذشت ۲۹ سال از آن رخداد مطرح می شود، دبیر کل نهضت آزادی به این اظهارات پاسخ داده که «عملیات کربلای ۴ در دی ماه سال ۱۳۶۵، در زمان حیات بنیانگذار جمهوری اسلامی رخ داده است.

اما نه سردار کوثری و نه دکتر ولایتی و نه جانشین فرمانده کل قوا چنین اتهامات سنگینی را علیه نهضت آزادی ایران و رهبران آن، شادروانان مهندس بازرگان و دکتر سحابی و سایر همگامانشان مطرح نکردند. اما حالا بعد از ۲۹ سال مطرح می کنند. اما چرا؟ به نظر می رسد با انتشار خبر کشف گور دسته جمعی غواصان، پرسش درباره مسئولیت این شکست مطرح شده است و مسئول این عملیات به جای قبول مسئولیت، فرافکنی کرده است.»

سردار احمد سوداگر رییس سابق پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس و از بنیانگذاران اطلاعات عملیات سپاه نیز در مهرماه ۱۳۸۵ به سایت «بازتاب» گفته بود: «در عملیات کربلای ۴، فردی از قرارگاه به بالا اطلاعات را برده و به عراق داده است. بعدها هم که مشخص شد احتمالا افضلی، فرمانده نیروی دریایی که بعداد اعدام شد، جاسوس سیا بوده و اطلاعات را انتقال داده است.» اما دریادار افضلی، در اسفند ۱۳۶۲ به اتهام توطئه علیه امنیت ملی و جاسوسی برای کا.گ.ب اعدام شده بود.

سردار سوداگر در بهمن ۱۳۸۶ در گفت و گو با روزنامه «ایران»، اظهارات منتشر شده به نقل از وی در مصاحبه با سایت «بازتاب» را اصلاح کرد و گفت: «من در یک جایی صحبتی کردم درباره جاسوسی. من در عملیات کربلای ۵ کالکی را در سنگر عراقی ها به دست آوردم که مربوط می شد به منطقه کربلای ۴. کالکی که کپی کالک ایرانی خود ما بود. آن وقت در مصاحبه ای گفتم که امثال ناخدا افضلی و این ها، کلمه «امثال» را در بازتاب حذف کرده بودند و نوشته بودند ناخدا افضلی. یعنی همه بحث را هدر داده بودند.

بالاخره جاسوس ها هم بودند. اگر ما بگوییم هیچ جاسوسی نبوده و ستون پنجم وجود نداشته که ادعای پرتی است. این ها همه بسیج شدند و اطلاعات کامل را در اختیار عراق گذاشتند و کربلای ۴ به این سرنوشت دچار شد.» ادعاهای اخیر درحالیست که در آثار سپاه برای نخستین بار علت لو رفتن عملیات، استفاده عراق از اطلاعات ارسال شده از سوی آمریکا ذکر شده است. (فاو تا شلمچه، ۱۳۸۱، چاپ چهارم، ص۱۱۶-۱۱۵) اظهارات مقامات رسمی عراق پس از عملیات کربلای چهار، بیانگر هوشیاری کامل عراق از تاکیک ویژه عملیات کربلای چهار بود؛ روایتی شبیه به روایت آیت الله هاشمی.