سود بساز و بفروشی کمتر از سود بانکی!

روزنامه شهروند: با وجود کاهش قابل‌توجه قیمت مسکن در برخی مناطق تهران، ادامه رکود کم‌سابقه در این بازار موجب شده است تا بسیاری از تهرانی‌ها برای فروش خانه‌های خود دست به دامن پخش تراکت و نصب پرچ‌های عریض و طویل بر سر در خانه‌شان شوند.

این در شرایطی است که فعالان بازار مسکن می‌گویند حالا برخلاف گذشته مردم به‌دنبال فروش خانه‌های بزرگتر و خرید خانه‌های کوچکتر در مناطق ارزان‌تر هستند. آنها می‌گویند این دسته از فروشندگان برای‌ گذران زندگی ناچار به هزینه‌کردن از خانه‌شان شده‌اند. در این وضع برخی از بنگاه‌داران ناچار به تغییر شغل شده‌اند و تشکل‌های صنفی آنها تلاش می‌کنند با ارسال اخبار هیجانی به رسانه‌ها، مردم را به حضور در بازار مسکن تشویق کنند.

از آن‌سو بساز‌و‌بفروش‌ها نیز موضوع از دست رفتن توجیه اقتصادی ساخت مسکن را مطرح می‌کنند و می‌گویند سود ساخت هر متر خانه کمتر از سود حاصل از پس‌انداز سرمایه در بانک‌ها شده است. این گروه از دست‌اندرکاران بازار مسکن از ریزش سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌وساز خبر می‌دهند. البته گزارش‌های مرکز آمار نیز گفته‌های فعالان بخش ساخت‌وساز را تأیید می‌کند. براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، صدور پروانه‌های ساختمانی در ٣ ماهه نخست‌ سال‌جاری در تهران ٥٠,٥‌درصد و در کل کشور ٣٨.٤‌درصد کاهش داشته است.

موج تغییر شغل در بین بنگاه‌داران املاک

جوان افغانی روی چهارپایه ایستاده است و تلاش می‌کند با کاردک و دستمال خیس عنوان آژانس املاک را از روی درهای شیشه‌ای پاک کند. صاحب مغازه می‌گوید تا چند روز دیگر این بنگاه املاک به سالن غذاخوری تبدیل می‌شود. او که خود را «زنده‌دل» معرفی می‌کند به «شهروند» می‌گوید: امسال تعداد زیادی از همکارانش تغییر شغل داده‌اند، زیرا ادامه رکود سنگین در بازار مسکن موجب شده است که افراد دارای سرمایه کمتر نتوانند حتی از عهده هزینه‌های جاری و پرداخت حقوق پرسنل خود برآمده و به ناچار تغییر شغل می‌دهند. او ادامه می‌دهد: در ٦ ماه گذشته تنها یک قرارداد خرید و فروش مسکن، در این بنگاه املاک به امضا رسیده است. این در شرایطی است که منطقه فعالیت ما یعنی سعادت‌آباد تقریبا یک منطقه مرفه‌نشین است و ساکنان آن نسبت به سایر مناطق دغدغه مالی کمتری برای خرید خانه دارند.

او با اشاره به وضع قراردادهای خرید و فروش در سال‌های گذشته، ادامه می‌دهد: در ٣،٢ ‌سال گذشته این بنگاه املاک، ماهانه حداقل ٣ قرارداد خرید و فروش به امضا می‌رساند اما با تشدید و ادامه رکود در بازار، فعالان این صنف در وضع بسیار بدی به سر می‌برند و تعداد قراردادهای فروش به حداقل ممکن رسیده است.

پرچم‌های عریض، طویل و پخش تراکت برای جلب خریدار

ادامه رکود در بازار مسکن در شرایطی رخ می‌دهد که بسیاری از فروشندگان با فرا رسیدن روزهای پایانی‌ سال قیمت‌شکنی کرده‌اند. زنده‌دل، فعال بازار مسکن به «شهروند» می‌گوید: در مناطق شمال غربی تهران کاهش قیمت مسکن قابل‌توجه است. درحال حاضر املاکی که پیش از این با قیمت متری ١٢‌میلیون تومان برای فروش فایل شده بودند تا متری ٨‌میلیون تومان هم قیمت‌شکنی کرده‌اند اما گویا انتظار خریداران برای کاهش قیمت‌ها بیشتر از نرخ‌های شکسته شده حال حاضر است و بازار همچنان در وضع راکد به سر می‌برد.

«وزیری» دیگر فعال بازار مسکن در مناطق مرکزی تهران نیز با تأیید نرخ شکنی فروشندگان به «شهروند» می‌گوید: رکود در بازار مسکن به اندازه‌ای است که بسیاری از فروشندگان تهرانی با نصب پرچم‌های عریض و طویل بر سر در خانه‌های خود، به دنبال مشتری هستند. این پدیده پیش از این و با این وسعت در تهران سابقه نداشت و فروشندگان معمولا به سپردن املاک خود به بنگاه‌داران منطقه بسنده می‌کردند، اما درحال حاضر مشتریان درخواست آگهی شدن خانه‌شان در روزنامه را با بنگاه‌داران مطرح می‌کنند و علاوه‌بر این خودشان با نصب پرچم و پلاکارد و پخش تراکت به صرافت جست‌وجوی مشتری افتاده‌اند.

مشتری‌ها در جست‌وجوی خانه‌های کوچکتر

«علی‌اکبر باقربیگی» دیگر فعال مسکن است که از وضع این بازار به بن‌بست خورده، ابعاد متفاوتی را فاش می‌کند. او به «شهروند» می‌گوید: در سالیان گذشته بیشتر خریداران مسکن به دنبال ارتقای کیفیت سرپناه خود بودند. به‌عنوان مثال مشتریان زیادی خواهان این بودند که خانه ٦٠ متری خود را به ٨٠ متر و بزرگتر تبدیل کنند یا محله سکونت خود را با منطقه بهتری جایگزین کنند اما درحال حاضر مشتریان زیادی دارم که به دنبال آن هستند خانه ١٠٠ متری خود را با ٧٠ متری تعویض کنند یا در محلات پایین‌تر ساکن شوند. بیشتر آنها می‌خواهند با سرمایه به‌دست آمده از کاهش کیفیت سرپناه‌شان، کار و درآمد جداگانه‌ای برای خود ایجاد کنند.

این فعال بازار مسکن ادامه می‌دهد: عمده مشکل این بازار، کاهش قدرت خریداران و ابهام آنها درباره آینده این بازار است این در شرایطی است که بازار مسکن توجیه اقتصادی خود را برای بسیاری از بساز و بفروش‌ها نیز از دست داده به‌گونه‌ای که بسیاری از آنها خانه‌های ساخته شده خود را از فایل‌های فروش بنگاه‌داران خارج کرده‌اند و تا رسیدن بازار به وضع پیش‌بینی شده‌تر، از فروش املاک‌شان اعلام انصراف داده‌اند و برخی دیگر که با گرفتاری‌های مالی مواجه شده‌اند یکی، دو واحد خود را فدا کرده و با قیمت‌شکنی تلاش دارند تا به بخشی از سرمایه موردنیازشان دست پیدا کنند.

سود بساز و بفروشی کمتر از سود بانکی

«مسعود عامری»، پیمانکار ساختمانی نیز با اشاره به افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و تشدید رکود در بازار به «شهروند» می‌گوید: صرف‌نظر از افزایش قیمت مصالح ساختمانی، دستمزد کارگر حداقل ١٠ تا ١٥‌درصد نسبت به‌ سال‌گذشته افزایش داشته است. این موضوع سبب شده است تا قیمت تمام شده هر متر مربع از ٨٠٠ تا ٩٠٠‌هزار تومان در ‌سال گذشته به یک‌میلیون تا یک‌میلیون و ٢٠٠‌هزار تومان در‌ سال‌جاری برسد. این درحالی است که بازار در شرایط رکودی بدی به سر می‌برد و بسیاری از سرمایه‌گذاران با موضوع خواب سرمایه مواجه شده‌اند.

عامری ادامه می‌دهد: در وضع فعلی اگر خرید و فروشی هم انجام شود سود برگشتی به کمتر از سود بانکی رسیده است بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران این عرصه ترجیح داده‌اند دارایی خود را به جای ساخت‌وساز در بانک پس‌انداز کنند و سود پولشان را دریافت کنند. این فعال بخش ساخت‌وساز مسکن با اشاره به جزییات هزینه تمام شده، به «شهروند» می‌گوید: به‌عنوان مثال یک متر خانه کلنگی در خیابان فاطمی تهران متری ٩‌میلیون تومان قیمت دارد. به فرض خرید زمین یک خانه کلنگی ١٠٠ متری، ٩٠٠‌میلیون تومان می‌شود.

اگر پیمانکار این زمین را تبدیل به یک دستگاه آپارتمان ٤ واحدی کند به‌طوری که متراژ مفید هر واحد ٦٠ متر باشد قیمت تمام شده زمین هر واحد ٣‌میلیون و ٧٥٠‌هزار تومان می‌شود. اگر قیمت ساخت یک‌میلیون و ٢٠٠‌هزار تومانی را به این عدد اضافه کنید قیمت تمام شده یک مترمربع خانه نوساز در خیابان فاطمی حدود ٤‌میلیون و ٩٥٠‌هزار تومان می‌شود. این در شرایطی است که نرخ فروش در این منطقه حدودا متری ٦‌میلیون تومان است. با یک حساب ساده متوجه می‌شوید سود حاصل از فروش یک متر خانه برای بساز و بفروش حدود ١٧,٥‌درصد است. این درحالی است که برخی بانک‌های خصوصی تا ٢٧‌درصد سود به سپرده‌ها پرداخت می‌کنند.

خروج سرمایه‌گذاران کوچک از بخش ساخت‌وساز

«آرش موسوی» دیگر فعال بخش ساخت‌وساز مسکن به «شهروند» می‌گوید: در شرایط فعلی وضع به گونه‌ای است که تنها سرمایه‌داران بزرگ قدرت رقابت و ماندن در بازار مسکن را دارند و بسیاری از سرمایه‌گذاران کوچک از چرخه رقابت در این بازار خارج شده‌اند زیرا بسیاری از این سرمایه‌گذاران دارایی موردنیاز خود را از طریق وام تأمین کرده‌اند. آنها در این شرایط رکودی ناچارند سودهای گزاف وامی را بپردازند که برای آنها به صورت انباشت و خواب سرمایه درآمده است.

وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر اجاره واحد یا خالی نگهداشتن آن باعث افزایش عمر و استهلاک بنا می‌شود و سرمایه‌گذار از این طریق نیز دچار ضرر و زیان می‌شود. بنابراین بسیاری از سرمایه‌گذاران کوچک این حوزه، از جمع فعالان بخش خارج شده‌اند.

صدور پروانه‌های ساختمانی به نصف رسید

خروج سرمایه‌گذاران از بخش ساخت‌وساز درحالی رخ می‌دهد که بنا به گفته کارشناسان یکی از مهم‌ترین عوامل تورم در بازار مسکن، کمبود عرضه نسبت به تقاضاست. نگاه گذرا به آخرین گزارش مرکز آمار ایران نیز کاهش قابل توجه سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌وساز مسکن را تأیید می‌کند. بنا به اعلام این مرکز، شمار صدور پروانه‌های ساختمانی در بهار امسال، کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. براساس این گزارش صدور پروانه‌های ساختمانی در تهران به حدود نصف رسیده، این درحالی است که بررسی آمار شهرداری‌های کل کشور نیز حاکی از کاهش ٣٨,٤‌درصدی پروانه‌های ساختمانی است. بنا بر آخرین گزارش مرکز آمار ایران، ٣‌هزار و ٥٢٢ پروانه ساختمان در بهار امسال توسط شهرداری تهران صادر شده که این میزان نسبت به مدت مشابه‌سال قبل ٥٠.٥‌درصد کاهش نشان می‌دهد. گفتنی است، ساخت و سازهای تهران حدود یک‌چهارم کل ساخت‌وسازهای کشور را در بر می‌گیرد.