میزان درآمدهای نفتی در دولت های مختلف

خبرآنلاین - اسماعیل ابراهیمی: حتی حالا که دیگر خبری از نفت ۱۱۵ دلاری نیست اما باز هم این روزها نفت ۵۰ دلاری برای خودش اعتباری دارد. بر همین اساس می توان گفت که اگر دولتمردان محمود احمدی‌نژاد قدر نفت ۱۰۰ دلاری را ندانستند، اما امروز امثال زنگنه و طیب‌نیا خوب می‌دانند که باید قدر نفت ۵۰ دلاری را دانست؛ هر چند بعید به نظر می‌رسد که در دو ماه آینده نفت رنگ صعود به بالای ۵۰ دلار را به خود ببیند.

کشمکش‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه از یک‌سو و برنامه دولت آمریکا برای از سرگیری تولید نفت در راستای کاهش وابستگی نفتی خود به برخی کشورها از سوی دیگر، سبب شده تا روزهای خوش نفتی رو به پایان بگذارد.

تحولات جهانی قیمت طلا در شرایطی است که درآمد دولت‌ها در سال‌های مختلف از محل نفت متفاوت بود و بر همین اساس، خدمات آنها به مردم براساس درآمدهای نفتی متفاوت شد. یک دولت نفت ۹ دلاری فروخت و ۷ دلار آن را هزینه استخراج کرد و یک دولت ۱۱۵ دلار این محصول را به فروش رساند.

در ذیل جدولی ارائه شده که در آن، میزان درآمد نفتی دولت‌ها مشخص شده است. در این جدول، براساس نرخ تورم منطقه دلار در سال‌های گذشته، ‌برابری درآمد ارزی دولت‌ها به نرخ روز محاسبه شده و در ستون چهارم نوشته شده است تا مقایسه صحیح حاصل شود.


گزارش ها نشان می دهد که درآمد نفت در طی دولت سازندگی، مجموعا حدود ۱۴۱ میلیارد دلار بود. دولت سازندگی در دوره فعالیت خود با مشکل افزایش نقدینگی برای بازسازی کشور روبه‌رو بود. در این دوران تورم تا ۴۹.۵ درصد نیز افزایش یافت و این عامل سبب شد تا نرخ برابری ریال در برابر دلار تضعیف شده و در نتیجه دولت برای پیشبرد برنامه‌های خود از ریال بیشتری بهره‌مند شد.

دولت هفتم و هشتم به دلیل کاهش شدید قیمت نفت و عدم همکاری کشورهای عضو اوپک برای کاهش تولید نفت،‌ با مشکل نقدینگی روبه‌رو شد. در جریان سال‌های ۷۷ تا ۷۸ قیمت نفت برای مدت کوتاهی تک‌رقمی شد و سود استخراج آن بسیار اندک. در این دوره دولت برای مقابله با حوادث مشابه در سال‌های آتی حساب ذخیره ارزی را راه‌اندازی کرد که در دولت بعد حساب عملا بسته شد.

در دولت نهم و دهم درآمد نفتی ایران بی‌سابقه بود؛ تا جایی که برخی از فعالان اقتصادی درآمد هشت ساله این دو دولت را با درآمد کل تاریخ ایران از نفت برابر می‌دانستند. البته در این دوره تحریم‌های سنگینی علیه ایران وضع شد و حدود ۱۰۰ میلیارد دلار ایران در کشورهای دیگر بلوکه شد. دولت محمود احمدی‌نژاد ثروتمندترین دولت پس از انقلاب اسلامی بود.

دولت روحانی به دلیل مشکل صادرات نفت بر اثر تحریم‌ها،‌ از همان ابتدا با مشکل روبه‌رو شد. در حال حاضر میزان صادرات نفت افزایش داشته و براساس گزارش‌های غیررسمی به بیش از ۱.۲ میلیون بشکه در روز رسیده است.

بر این اساس چالش دولت یازدهم ترکیبی از چالش دولت های گذشته است چرا که علاوه بر تحریم‌ها،‌ افزایش تولید نفت توسط آمریکا سبب کاهش قیمت نفت تا مرز ۴۵ دلار شده است که این عامل در آینده نزدیک اقتصاد ایران را با چالش کمبود درآمد نفتی روبه‌رو خواهد کرد.