مصباح يزدی: امر به معروف با خواهش باشد
آيتالله مصباح با بيان اينكه نخستين راه امر به معروف رفتار محترمانه و مودبانه همراه با محبت است، گفت: كسي كه با ديگران الفت نگيرد و ديگران با وي مأنوس نشوند، خيري در او نيست؛ نميتوان با تحقير و بياحترامي ديگران را به راه خير دعوت كرد.
گزيده اظهارات رييس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در جمع تعدادي از خواهران فعال در عرصه امر به معروف و نهي از منكر به شرح زير است:
بر كسي پوشيده نيست كه مساله امر به معروف و نهي از منكر از فروع دين و ضروريات اسلام است؛ اما با وجود جايگاه والاي اين فريضه در معارف اسلامي، هنوز ابهاماتي درباره آن وجود دارد و گاه بد فهميها، سبب رفتارهاي نامناسب و مغاير با هدف امر به معروف و نهي از منكر ميشود.
امر به معروف و نهي از منكر در واقع نظارت عمومي براي كاهش تخلف است، امر به معروف و نهي از منكر داراي اقسام و انواع مختلفي است كه يكي از آنها همان است كه در رسالههاي عمليه با شرايط خاصي از جمله عدم احتمال ضرر و به صورت آمرانه و از موضع استعلاء ذكر شده است. اين نوع امر به معروف و نهي از منكر وظيفه مردم در شرايطي است كه حكومت اسلامي برقرار است و گناه علني مگر در موارد اندك و نادر صورت نميگيرد.
امر به معروف و نهي از منكر يكي از راههايي است كه ميتواند سبب احياي ارزشهاي الهي در جامعه شود. ما از هر راه صحيح شرعي و بدون ارتكاب گناه كه ميتوانيم بايد ديگران را به انجام وظايفشان ترغيب كنيم و از انجام گناه علني در جامعه باز بداريم؛ حتي اگر عنوان امر به معروف و نهي از منكر بر آن صدق نكند، يا از موضع استعلاء و آمرانه نباشد؛ بلكه با خواهش و تمنا و محبت همراه باشد.
امر و نهي نتيجه نميدهد، اما در همين مواقع نيز اگر جلوگيري از گناه در جامعه با انجام مقدماتي كه ايجاد تنش نكند، امكانپذير است، بايد همان روش را پيش گرفت؛ هر چند مصداق امر به معروف و نهي از منكر اصطلاحي نباشد. همچنانكه امروزه شايع شدن فرهنگ غربي در دنيا موجب شده آزادي عمل و رفتار مطابق دلخواه، يك حق تلقي ميشود و امر و نهي كمتر اثر گذار است.
بايد به دنبال راهكارهايي بود كه افراد بهتر آن را بپذيرند، نخستين راه، رفتار محترمانه و مودبانه همراه با محبت است. چون مخاطب زماني كه بفهمد شما او را دوست داريد و از سر دلسوزي مطلبي را به او ميگوييد، راحتتر ميپذيرد.
لازم نيست اجراي احكام دين در چارچوب امر به معروف و نهي از منكر اصطلاحي انجام شود؛ بلكه هر عمل مشروعي كه بتواند موجب پيادهشدن ارزشهاي الهي در جامعه شود و از گناه علني در جامعه جلوگيري كند، مورد رضايت خداوند است.
اگر امروز بخواهيم براي امر به معروف و نهي از منكر تمام شرايط آن را مثل آمرانه بودن، عدم احتمال ضرر و مانند آن را فراهم كنيم، ديگر جايي براي تاثيرپذيري مخاطب باقي نميماند؛ چون شرايطي كه در رسالههاي عمليه براي امر به معروف و نهي از منكر ذكر شده، مربوط به زماني است كه در جامعه اسلامي گناه كمتر اتفاق ميافتد و امر و نهي در افراد متخلف، اثرگذار است.
نحوه برخورد با شخص متخلف، بايد متناسب با شأن هر فرد و شرايط و محيط زندگي وي باشد و سبب تحقير وي نشود؛ چون هر چند آن فرد تخلف و گناهي انجام داده، اما او هم مسلمان و مومن است و نبايد به خاطر يك عمل اشتباه، مورد تحقير قرار گيرد.
اگر در شرايطي، برخي زمينهها به گونهيي است كه نميتوان امر به معروف و نهي از منكر را با شرايط مذكور در رسالههاي عمليه محقق كرد، بايد به دنبال راهكارهاي جايگزين و شيوههاي مناسب بود.
در اين صورت، تنشها و اختلافها كمترشده و محبت و احترام متقابل بيشتر ميشود؛ در حالي كه گاه برخي كجفهميها از امر به معروف و نهي از منكر سبب افزايش دشمنيها و اختلافات شود
ارسال نظر