آقای ازغدی! خود مارکس در انگلستان درس خواند و زندگی کرد و مُرد!

مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: جناب رحیم‌پور ازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و سخن‌ران ثابت ظهر جمعه‌های تلویزیون به راز مشکلات اقتصادی ایران پی برده و این کشف را با دیگران در میان نهاده‌اند.

اگر تصور می‌کنید او مشکل را در اقتصاد دولتی بر اساس اصل ۴۴ قبل از تفسیری که آن را وارونه کرد دانسته، نه این‌گونه نیست. اگر گمان می‌کنید گردن بانک‌های خصوصی انداخته هم در اشتباه‌اید. یا اگر به خاطر نقدینگی و نیاز ساختار سیاسی به چاپ پول به خاطر حجم بالای حقوق بگیران و هزینه‌ها می‌داند هم نه. چنین سخنی نگفته. یا به تحریم‌های فلج کننده که موجب کاهش عرضه ارز و افزایش تقاضا شده اشاره کرده نیز چنین نیست.

پس چه گفته جناب رحیم‌پور ازغدی که می‌کوشد تلفیقی از شریعتیِ دهه ۵۰ خورشیدی و سروشِ دهه ۶۰ و نه ۷۰ و ۸۰ و ۹۰ باشد و البته نه آن است و نه این؟ ایشان گفته: مشکل اقتصاد ما این است که۸۰ درصد مسئولین در انگلیس و فرانسه درس خوانده‌اند و وقتی نگاه غربی داشته باشیم مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود. 

چند نکته را می‌توان به این بهانه یادآور شد:

۱. احتمالا ایشان قبول دارند از مارکس، مارکسیست‌تر نداریم! اتفاقا جناب کارل مارکس سال‌ها در همان انگلستان زندگی و تحصیل کرد و قبل از آن نیز در کافه‌های پاریس با «انگلس» آشنا شد و «مانیفست کمونیست» را نوشتند و با این که دشمن سرمایه‌داری و معتقد بود این نظام را باید از طریق انقلاب خشونت‌بار برانداخت، در سال ۱۸۴۹ به لندن کوچید که قلب سرمایه‌داری جهان بود و  تا آخر عمر هم در لندن باقی ماند و همان جا درگذشت و به خاک سپرده شد. نه یک سال و ۱۰ سال و ۲۰ سال که ۳۴ سال  و طی این دوران طولانی در آزادی و امنیت کامل در پایتخت سرمایه‌داری جهان مشغول نوشتن علیه سرمایه‌داری بود! بنا بر این صرف زندگی و تحصیل در لندن و پاریس نگاه را غربی نمی‌کند!

۲. اولین رییس جمهوری ایران - ابوالحسن بنی‌صدر- که به تصور خود تئوریسین اقتصاد توحیدی بود و هیچ علاقه‌ای به سرمایه‌داری غربی نداشت هم نزدیک ۱۵ سال در فرانسه زندگی و تحصیل کرده بود و کراوات هم نمی‌بست و در مجلس خبرگان قانون اساسی در ردیف طالقانی و بهشتی و منتظری بود. اختلافات بعدی هم سیاسی بود وگرنه هیچ کس او را متمایل به غرب توصیف نکرد. کسی که در مقام وزیر اقتصاد بانک‌های خصوصی (‌البته بدهکار با صاحبان غالبا فراری) را ادغام و دو بانک تجارت و ملت را ایجاد کرد توهم اقتصاد توحیدی داشت و برای آن که ثابت کند می‌توان اجرا کرد سه ایده را در زمانی کوتاه به اجرا گذاشت. به هر حال بعد از مارکس می توان از بنی‌صدر به عنوان نقیض استدلال استاد نام برد.

۳. با گذشت ۴۶ سال از عمر جمهوری اسلامی مگر دست‌در کاران ما در همین دانشگاه‌های داخلی تحصیل نکرده‌اند؟ پاریس و لندن کجا بود؟ در دولت مرحوم رییسی که دو وزیر آن به افتخار دریافت حکم دو و یک سال زندان به خاطر پرونده چای دبش نایل آمدند وزارت اقتصاد بر عهده جناب خان‌دوزی بود که تحصیل کرده دانشگاه امام صادق‌اند نه لندن و پاریس. خوب این مدل اقتصاد اسلامی‌تان را نه طی ۴۶ سال که در همان سه سال اجرا می‌کردید.

۴. جناب ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی دولت مرحوم رییسی که ذکر خیرشان در بالا رفت و حکم دو سال حبس گرفته اند (‌به خاطر پرونده فساد چای دبش) نه در انگلستان تحصیل کرده بود نه در فرانسه بلکه دکتری آبخیزداری گرایش هیدرولوژی را از دانشگاه دولتی مسکو  دریافت کرده بود. پس چرا او دچار این سرنوشت شد؟

۵. تازه در همان فرانسه حزب کمونیست فعال است و این طور نیست که هر که در فرانسه درس بخواند و زندگی کند متمایل به سرمایه‌داری غربی شود و اتفاقا یکی از بزرگ‌ترین احزاب سیاسی فرانسه است و در دانشگاه ها هم نفوذ دارد. 

۶. بسیاری معتقدند ما چیزی به نام اقتصاد اسلامی نداریم. چون اقتصاد مبتنی بر کسب سود است و دین بر قناعت تأکید دارد. ادبیات اسلامی هم نداریم چون ادبیات مبتنی بر  عشق است و عشق با عرفان نسبت دارد نه با دین و به قول خواجه حرف عشق در دفتر نباشد.  یا روان‌شناسی اسلامی نداریم چون در روان‌شناسی بر اعتماد به نفس تأکید داریم در حالی که در دین بر اتکال به خدا. صد البته اقتصاددانِ مسلمان و ادیبِ مسلمان و روان‌شناسِ مسلمان داریم. به این معنی که دین با انسان سر و کار دارد و وقتی آموزه‌های دینی در او نهادینه شد بر اساس مسلمانی عمل می کند چه در تهران و چه در پاریس. با این نگاه این همه صرف وقت برای کشف معجونی به نام اقتصاد اسلامی بیهوده بوده نشان به این نشان که شورای نگهبان قانون کار را مبتنی بر شرع ندانست وگفتند ما در شرع اجیر و موجر داریم نه کارگر و کارفرما و ضلع سومی به نام دولت هم نداریم و در جدال عرف و شرع امام خمینی با تئوری مصلحت آن را نجات داد و قانون کار حاصل این نگاه است وگرنه چیزی به نام قانون کار در اسلام نداریم و به آیه قرآن هم استناد می‌کردند که در داستان موسی دختر شعیب به پدر پیشنهاد می‌کند چند سال در اجاره آنان باشد و خبری از قرارداد کار نیست.

۷. اگر این قدر از نگاه غربی به اقتصاد بیزارید این اقتصاد عریان سرمایه داری که مبتنی بر سرمایه و آن هم بورژوازی مستغلات است و بر سود فروش زمین که می‌گفتید قابل خرید و فروش نیست چه نامی دارد؟ چرا در مجلس‌تان که می تواند وزیر اقتصاد با نگاه به قول شما غربی را بعد از ۶ ماه به زیر کشد قوانین اقتصادی با نگاه خودتان تصویب نمی‌کنید؟ یا چرا بر دولت مهندس موسوی که این نگاه عدالت خواهانه حاکم بود اصول‌گرایی سنتی انگ گرایش کمونیستی وارد می کرد؟

۸. در دنیایی که رییس جمهوری آمریکا به پوتین گرایش بیشتری دارد تا به اروپا و حجم روابط تجاری چین و آمریکا بالای ۶۰۰ میلیارد دلار است شرقی غربی کردن حرف های کهنه ای است. دست کم در آن سه سال فرصت داشتید ایده های مشعشع را به اجرا گذارید. حاصل آن دولت شد تحویل ارز به نام واردات چای! آقای رحیم پور ازغدی!‌مشکل این نیست که فلان مقام سی سال قبل کجا درس خوانده یا همسر فلان کس چرا ۴۰ سال پیش در ینگه دنیا وضع حمل کرده. این است که ۴۶ سال است نتوانستید برای زمین که مهم ترین وسیله کسب درآمد در این مملکت است قانونی جامع بنویسید و شورای عالی انقلاب فرهنگی یی که عضو آن هستید مدت‌هاست درگیر این است که معدل پایه ۱۰ و ۱۱ در کنکور اثر داشته باشد یا نه!