فیلم‌ها و حواشی روز نهم جشنواره فجر چهل و سوم

عصر ایران: روز نهم جشنواره فیلم فجر دوره چهل و سوم در سینما رسانه (برج میلاد) با نمایش ۵ فیلم سینمایی شاه نقش (شاهد احمدلو)، ۱۹۶۸ (امیرمهدی پوروزیری)، فریاد (محمدرضا اردلان) ، ممنوع الخروجی (سیدجلال اشکذری) و سالن ۴ (حسین ترک‌جوش) همراه بود. بعد از نمایش هر فیلم عوامل و بازیگران آن در نشست خبری به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.

شاه نقش 

کارگردان: شاهد احمدلو

ترکیب بازیگران: بهرنگ علوی، هومن برق نورد، نسیم ادبی، مینا وحید، شهرام قائدی، سیروس میمنت و ...

شاهد احمدلو با اولین فیلمش با نام «چند میگیری گریه کنی» حضور در جشنواره فیلم فجر را تجربه کرد، اما بعد از آن دیگر موفق به حضور در این رویداد نشد . حالا بعد از گذشت ۱۸ سال او با فیلم جدیدش با نام «شاه نقش» به بخش مسابقه راه پیدا کرده است.

«شاه نقش» پیش از این «کتک خور» نام داشت. احمدلو در دوران جوانی و در در سال‌هایی که فیلم کوتاه می‌ساخت فیلم‌هایی با نام «سیاهی لشکر» و «چارلی غمگین» است را کارگردانی کرد. هر دو فیلم موضوعش مرتبط با هنروها بود و مورد توجه هم قرار گرفت. احمدلو در فیلم جدیدش بازهم سراغ این طیف رفته و داستانی پیرامون هنرورها را روایت کرده است.

داستان فیلم درباره ناصر و رضا دو سیاهی لشکر سینما برای رسیدن به ریاست انجمن صنف هنروران سینما با هم رقابت می‌کنند تا اینکه …

فیلم در واقع خواسته است که از طریق رقابت بین دو سیاهی لشکر سینمایی به شکل غیر مستقیم طعنه و نقد به اهالی سیاست بزند که در این قضیه هم تا حدودی موفق بوده است. اما مسئله این است که فیلم در بین یک کمدی معمولی سینمای ایران و یک کمدی سیاه تلخ و عمیق پا درهوا مانده است. ایکاش در فیلمنامه تکلیف خود را درباره این موضوع روشن می‌کردند، آن موقع می‌توانستیم در همان قالب مورد نظر درباه آن به بحث بپردازیم.

برای مثال حتی این قضیه به شکل و جتس بازی هومن برق‌نورد و بهرنگ علوی هم سرایت کرده است، بازی و نقشی که هومن برق‌نورد به ایفای آن می‌پردازد کاملا یک زمین خورده سینماست که حال می‌خواهد یک اتفاقی را برای کمک به هم‌صنفان خود انجام دهد اما نقش بهرنگ علوی در حد همان کمدی‌های معمولی سینمای ایران است و در سطح می‌ماند.

رضا رویگری علی رغم مشکلات ناشی از بیماری‌اش در این فیلم به ایفای نقش پرداخته و اتفاقا در یک دیالوگ جالب می‌گوید:سینما حق مشایخی را هم نداد چه برسد به بقیه...

دوگانگی ذکر شده در کارگردانی شاهد احمدلو هم وجود دارد و از اساس در تمام ارکان فیلم این قضیه مشهود است.

امتیاز: (۱.۵ از ۵) 

۱۹۶۸

کارگردان: امیرمهدی پوروزیری

ترکیب بازیگران: امیر نوروزی، امیر احمد قزوینی، لیندا کیانی، پادینا کیانی و ...

این فیلم نخستین تجربه کارگردانی امیرمهدی پوروزیری است که پیش از این سریال‌های «شاد آباد» و «مینو» را کارگردانی کرده بود. امیرمهدی پوروزیری بیشتر به واسطه ساخت آثار مستند شناخته می‌شود و کارنامه او نشان می‌دهد ساخت فیلم‌های مستند و فیلمبرداری در سینما را هم تجربه کرده است.

داستان فیلم ۱۹۶۸ یک قصه خیالی است که همزمان با بازی فوتبال ایران و اسرائیل در سال ۱۳۴۷ در فینال جام ملت‌های آسیا یک گروه ایرانی تصمیم به ربودن اعضای تیم ملی فوتبال اسرائیل می‌گیرند و ....

اولین نکته این است که طرح چنین موضوعات و فیلم‌هایی با اتکا بر یک داستان خیالی یک امر جالب توجه است و مرتبط کردن یک واقعه تاریخی به فیلمی که بر اساس تخیل نویسندگان شکل گرفته است، در سینمای جهان امری مسبوق به سابقه است، و حال در سینمای ایران هم چنین تحرکاتی صورت می‌گیرد.

مشکل فیلم این است که تکیه بر مسابقه فوتبال در شروع آن چنان زیاد است که در مخاطب یک فرضیه مربوط به آن مسابقه معروف را به شکل ورزشی، پرورش می‌دهد، اما ۱۹۶۸ یک فیلم درام-معمایی است که بیینده را به این سمت سوق می‌دهد که آیا ربودن فوتبالیست‌های اسرائیلی محقق خواهد شد یا خیر؟

کارگردان فیلم تسلط خوبی بر سینما دارد و بازی بازیگران فیلم هم در نقش‌هایی که دارند چشمگیر است، اما مشکل اصلی این است که تقریبا تمام شخصیت‌ها در حد تیپ می‌مانند که اطلاغات بسیار مختصری درباره هر کدام از آنها ارائه می‌شود.

فیلم به لحاظ فضاسازی و ایجاد کشش تا حدود زیادی موفق است و بازی در نقش اصلی مرد بسیار باورپذیر است.

امتیاز: (۱.۵ از ۵)

فریاد

کارگردان: محمدرضا اردلان

ترکیب بازیگران: بهزاد دورانی، مهرداد ضیایی، علیرضا مهران، یاسین طلوعی، امیر کبوتریان، حمید ابراهیمی و ...

محمدرضا اردلان دیگر کارگردان فیلم اولی است که با این فیلم در جشنواره چهل‌وسوم فجر حضور دارد. محمدرضا اردلان پس از ساخت چند فیلم کوتاه، نخستین فیلم بلند سینمایی خود را به تهیه‌کنندگی بهمن اردلان؛ صدابردار و صداگذار شهیر سینمای ایران جلوی دوربین برد. اردلان فیلمش را بدون پروانه ساخت سینمایی و با پروانه ویدیویی تولید کرده است.

قصه فیلم درباره پسری توجوان به اسم هاوار است که برای کار به یک مرغداری می‌رود و در آنجا شاهد اتفاقات عحیب و غریبی می‌شود که بین صاحب مرغداری و ۲ کارگر رخ می‌دهد و ...

اولین نکته این است که اسم فیلم ترجمه اسم شخصیت نوجوان فیلم است هاوار در زبان کردی به معنای فریاد است و با توجه به این که در خود فیلم به این نکته اشاره شده است این که سازندگان چرا اسم فیلم را همان هاوار نگذاشته جای پرسش دارد.

فیلم به لحاظ فضایی که می‌سازد و اتفاقاتی که در جریان داستان آن رخ می‌دهد کاملا آزار دهنده است و در سراسر فیلم و حتی شخصیت پردازی شخصیت‌ها بر نوعی از چرکی و کثیفی تاکید شده است که برای مخاطب به شدت پس زننده است.

فیلم از اساس برای مخاطب عام و یا اکران عمومی ساخته نشده است و حتی برای مخاطب خاص و یا اکران هنر و تجربه هم هیچ امیدی به آن نیست. بازیگران فیلم نقطه قوت آن هستند و فارغ از سیاهی سایه افکنده بر تمام فیلم قصه خئذ را به شکل کامل تعریف می‌کند.

نکته اساسی بعد از دیدن فیلم فریاد که ذهن مخاطب را درگیر خود می‌سازد این است که واقعا چنین فیلمی برای ارائه در کجا ساخته شده است؟ و آیا اگر بهمن اردلان پشت این فیلم نبود اصلا می‌توانست به جشنواره فجر راه پیدا کند؟

امتیاز: (۱ از۵)

ممنوع الخروجی (نمایش ویژه / خارج از مسابقه)

کارگردان: سیدجلال اشکذری

ترکیب بازیگران: سجاد بابایی، نیلوفر کوه‌خانی، ساقی حاجی‌پور، نگار نیکدل، روح‌الله زمانی، امین پابرجا، باحضور روشنک گرامی و سام درخشانی

به فیلم‌های نمایش ویژه بعد از جشنواره خواهیم پرداخت.

سالن چهار (نمایش ویژه / خارج از مسابقه)

کارکردان: حسین ترک‌جوش

ترکیب بازیگران: میلاد کی‌مرام، محسن قصابیان، سارا رسول‌زاده، ساغر قناعت، علی مردانه، سیدعلی صالحی و ...

به فیلم‌های نمایش ویژه بعد از جشنواره خواهیم پرداخت.

حاشیه‌های روز هشتم در سینما رسانه

* رائد فریدزاده شامگاه شنبه ۲۰ بهمن‌ماه در حاشیه گپ و گفت با اهالی رسانه در جشنواره فیلم فجر درباره اینکه آخرین وضعیت نمایش فیلم «قاتل ‌و وحشی» به دور از فضای جشنواره‌ای به کجا رسیده است، توضیح داد: این فیلم در طی هفت سال گذشته مشکلاتی داشته که کم و بیش در مورد آن گفته شده است و حالا ما باید به سمت و سویی برویم که ببینیم تا چه حد امکان رفع و رجوع شدن مشکلات وجود دارد. بعضی از این مشکلات می‌تواند در چهارچوب سازمان سینمایی محقق شود و بخشی فراتر از آن.

او همچنین درباره اینکه برخی فیلم‌های پرحاشیه بخش ویژه که در جشنواره با استقبال مواجه شدند مثل «غریزه» یا «پیر پسر» چه وضعیتی برای اکران دارند گفت: پروانه نمایش فیلم «غریزه» قبل‌تر صادر شده و مشکلی ندارد. فیلم «پیر پسر» هم ان شاءالله در شورای پروانه نمایش قرار می‌گیرد و بعد از اخذ مجوز به چرخه اکران می‌رود.

*بهرنگ علوی بازیگر فیلم «شاه نقش» درباره شباهت نقش‌اش به بهروز وثوقی در این فیلم گفت: من انگشت کوچک این هنرمند هم نمی‌شوم اما خوشحالم که به خاطر این مقایسه در این جشنواره نام استاد بهروز وثوقی مطرح می‌شود. 

شاهد احمدلو کارگردان فیلم «شاه نقش» نیز گفت: شخصیت اصلی فیلم «ناصر عشقی» یک هنرور و کتک خور سینماست که عشق بهروز وثوقی دارد. معمولاً شمایل فرهنگ و دیالوگ‌گویی آنها شبیه آن شخصیت محبوبشان است. خود من هم عشق فیلم هستم و ۵۰ درصد صحبت‌های عادی‌ام دیالوگ‌های فیلم‌هاست. پس طبیعتاً باید به لحاظ تیپ، استایل و رفتار و دیالوگ گویی به این شکل می‌ماند. 

قائم مقامی تهیه کننده فیلم در سوالی درباره بودجه فیلم و دلیل حضور همیشگی فیلم‌هایش در جشنواره گفت: من مثل تهیه کننده‌های دیگر فیلم خود را به جشنواره عرضه می‌کنم. شانس من این بوده که بیشتر فیلم‌هایم پذیرفته شده و اینکه چرا هیئت‌های انتخاب فیلم مرا می‌پسندند خودشان باید جواب دهند. 

او افزود : این فیلم کاملا در بخش خصوصی تولید شده و هیچ نهاد دولتی، ارگانی پولی به فیلم نداده است. در واقع ۸۰ درصد این فیلم متعلق به بنده است ۲۰ درصد متعلق به شاهد احمدلو و یکی از دوستان اوست که شاهد، بخشی از دستمزد کارگردانی خود را نگرفته و در فیلم شریک شده است. 

احمدلو در این زمینه توضیح داد: من شاهد امضای قولنامه فروش ماشین آقای قائم مقامی بودم تا بخشی از هزینه سینما را تامین کند.‌

*نشست خبری فیلم «۱۹۶۸» در حالی برگزار شد که برخی خبرنگاران معتقد بودند جریان این فیلم بیشتر به نفع اسراییل بود تا ایران اما امیرمهدی پوروزیری کارگردان فیلم این استدلال را نپذیرفت. پوروزیری گفت: «۱۹۶۸» به نفع اسراییل ساخته نشده است، مشکل ما با اسراییل تاریخی است و در این برهه ساختن این فیلم‌ نیاز بود و خوشحالم که فیلم‌ ما شبیه فیلم‌های دیگر نیست و ما به نفع اسراییل فیلم نساختیم.

ایرج محمدی تهیه کننده فیلم «۱۹۶۸» بیان کرد: موضوع امروز دنیا چیست، آیا به ما نمی‌گویند که از اسراییل دست بکشید و کلی امتیاز به شما می‌دهیم. ما دقیقا داریم تاریخی را نشان می‌دهیم که ما از چه زمانی با اسراییل درگیر بودیم و این فیلم‌ به نظرم جزو معدود فیلم‌های جسورانه چندساله گذشته است.

*نشست خبری فیلم‌ «فریاد» بدون پاسخ‌های صریح کارگردان این فیلم برگزار شد. محمدرضا اردلان کارگردان فیلم «فریاد» در ابتدای این نشست اظهار کرد: ما فیلمی نساختیم که فقط مخاطب لذت ببرد، این فیلم‌ برای دوران جهاد سازندگی در ایران و پایان دوران فئودالی است. این فیلم اصلا واقعی نیست و زاییده ذهن من به عنوان نویسنده است.

در ادامه این نشست هریک از خبرنگاران در مورد ایده ساخت فیلم، کند بودن ریتم و بدون هدف تمام شدن آن سوال کردند محمدرضا اردلان کارگردان فیلم ‌«فریاد» پاسخ روشنی نداد و در نهایت با این جمله که «این فیلم را براساس فیلم‌نامه پایان‌نامه ارشدم ساختم» به سخنان خود پایان داد.

* در روز نهم همچنان ادامه واکنش‌ها به فیلم «پیرپسر» به کارگردانی اکتای براهنی وجود داشت که نظر طیف‌های مختلف را بسیار جلب کرده بود؛ به طوری که خیلی از تماشاگران بقیه فیلم‌های جشنواره را در یک طرف می‌گذارند و این فیلم را در طرف دیگر. از نگاه بسیاری منتقدان و خبرنگاران این فیلم‌ به معنای واقعی سینما است و فاصله زیادی با دیگر آثار ساخته شده در سال‌های اخیر دارد؛ همین سبب شد در پایان نمایش فیلم در ساعت ۱:۲۰ بامداد سازندگان فیلم از سوی حاضران در سالن همایش‌های برج میلاد برای مدتی طولانی تشویق شوند.

 این فیلم در حالی در یک تک سانس بدون ممیزی برای اهالی رسانه و منتقدات نمایش داده شد که هنوز خبری رسمی برای پروانه نمایش و مجوز اکران عمومی‌ آن منتشر نشده است.

*پیش از نمایش «پیرپسر» یکی از بحثهای داغ سینمای رسانه‌ها فیلم «غریزه» به کارگردانی ساوش اسعدی بود که آن هم به دلیل جذابیت و کیفیت سینمایی‌اش بیش از فیلم‌های بخش مسابقه مورد توجه قرار گرفت.